Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Dislokasyon

Kısaca: Dislokasyon ve diğer adıyla çizgisel kusur; malzeme biliminde, kristal yapıların atomsal dizilişlerinde bir çizgi boyunca görülen kusurlardır. Denge konumundan ayrılan atomlar sonucunda çizgi çevresinde artık gerilimler meydana gelir. Bu bağlamda şekil değiştirme enerjisi depo edilir. Dislokasyonlar genellikle malzemelerin katılaşma sürecinde oluşmakla birlikte, plastik şekil değiştirme sırasında sayıları artar. Öte yandan boş köşelerin yığılması ve katı eriyiklerde görülen atomsal uyumsuzluk da ...devamı ☟

dislokasyon
Dislokasyon

Dislokasyon ve diğer adıyla çizgisel kusur; malzeme biliminde, kristal yapıların atomsal dizilişlerinde bir çizgi boyunca görülen kusurlardır. Denge konumundan ayrılan atomlar sonucunda çizgi çevresinde artık gerilimler meydana gelir. Bu bağlamda şekil değiştirme enerjisi depo edilir. Dislokasyonlar genellikle malzemelerin katılaşma sürecinde oluşmakla birlikte, plastik şekil değiştirme sırasında sayıları artar. Öte yandan boş köşelerin yığılması ve katı eriyiklerde görülen atomsal uyumsuzluk da bu kusurların oluşmasına sebep olabilir. Malzemelerin birçok özelliğini etkileyen bu kusurların varlığı 1905 yılında İtalyan fizikçi Vito Volterra tarafından ortaya atılsa da dislokasyon terimi ilk kez Bristol Üniversitesi Fizik Bölümü profesörlerinden Frederick Charles Frank tarafından kullanılmıştır.

Kenar dislokasyonu

ve vida dislokasyonu olmak üzere iki ana dislokasyon türü vardır. Gerçekte ise bu iki dislokasyonun özellikleri bir arada görülür. Bu tür dislokasyonlara ise karışık dislokasyonlar adı verilmektedir. == Dislokasyon türleri Kenar dislokasyonu Bir kristal yapıya, yarım bir atom düzleminin girmesi sonucu uygulanan basınçla birlikte, düzlemin ucundaki atomlar basıncın etkisiyle sıkışırken, düzlemin yan kısımlarındaki atomlar ise açılmaya zorlanırlar. Bu düzensizliğin merkezi olan doğru, kenar dislokasyonu olarak adlandırılır. Dislokasyon çizgisi boyunca görülen bu yüksek enerji bölgesi, malzemenin mekanik özelliklerini büyük ölçüde etkilemektedir.

Kenar dislokasyonu

nun oluşturduğu kusurun büyüklüğü ve yönü Burgers çevrimi kullanılarak hesaplanır. Kusursuz bölgede bir çevrim sırasında paralel yönlerde, eşit aralıklarla ilerlenince çevrim kapanır. Eğer çember kusur içeriyorsa bu çevrimin uçları kapanmaz ve atomların arasındaki uzaklık kadar fazlalık kalır. Bu uzaklığa Burgers vektörü adı verilir.

Vida dislokasyonu

Kristal yapıdaki bir düzlem boyunca kısmen kayma şeklinde ötelenme sonucu gerçekleşen dislokasyonlara vida dislokasyonu denir. Bu öteleme atomlar arasındaki mesafe, yani Burgens vektörü kadardır.

Vida dislokasyonu

boyunca alt ve üst kısımlardaki atomlar denge konumlarından farklı bir konumda olduklarından birbirlerini tam olarak karşılayamazlar. Bu sebeple dislokasyon çizgisi boyunca artık kayna gerilmeleri bölgesi oluşur ve dolayısıyla potansiyel enerji artış gösterir. Vide dislokasyonunun oluşturduğu kusurun büyüklüğü ve yönü Burgers çevrimi kullanılarak hesaplanır. Bu bağlamda kristalin eğildiği her doğrultuda, iki atom arasındaki mesafe kadar hareket edilerek eksen etrafında 360° dönme tamamlanır. Oluşan çemberde açık kalan kısım Burgers vektörüdür ve vida dislokasyonuna paraleldir. Benzer şekilde cisimler uygulanmaya devam edilirse vida dislokasyonu çizgisi boyunca bir spiral çizilir. Oluşan bu spiral şekli sebebiyle bu tür dislokasyonlara vida ismi verilmiştir.

Karışık dislokasyon

Gerçekte, kenar ve vida dislokasyonlarının bir arada bulunduğu karışık dislokasyonlar mevcuttur. Bu tür dislokasyonlarda dislokasyon çizgisi Burgers vektörüne paralel olup, vida dislokasyonu özelliği gösterir. İçeriye doğru ilerleyen bu çizgi yay biçiminde eğrilerek yan yüzeye çıkarken Burgers vektörüne dik konuma gelir ki bu noktada da kenar dislokasyonu özelliği gösterir. == Galeri == Dosya:TEM_micrograph_dislocations_precipitate_stainless_steel_1.jpg|Geçirimli elektron mikroskobu ile östenit paslanmaz çelikte gözlemlenen dislokasyonlar Dosya:TEM_micrograph_dislocations_precipitate_stainless_steel_2.jpg|Geçirimli elektron mikroskobu ile östenit paslanmaz çelikte gözlemlenen dislokasyonlar == Ek okuma == * Reed-Hill, R. E. (1994) Physical Metallurgy Principles ISBN 0-534-92173-6 * Dieter, G. E. (1986) Mechanical Metallurgy ISBN 0-07-100406-8 * Honeycombe, R.W.K. (1984) The Plastic Deformation of Metals ISBN 0-7131-2181-5 * Hull, D. & Bacon, D. J. (1984) Introduction to Dislocations ISBN 0-08-028720-4 * Read, W. T. Jr. (1953) Dislocations in Crystals ISBN 1-114-49066-0 * Kleinert, Hagen, Gauge Fields in Condensed Matter, Vol. II, "STRESSES AND DEFECTS; Differential Geometry, Crystal Melting", World Scientific (Singapur, 1989); Paperback ISBN 9971-5-0210-0 ( Buradaki bağlantıdan erişilebilir) * "Atomistically-informed Dislocation Dynamics in fcc Crystals", E. Martinez, J. Marian, A. Arsenlis, M. Victoria, J. M. Perlado, Journal of the Mechanics and Physics of Solids, 56. sayı, Mart 2008, sf. 869-895 * == Dış bağlantılar == * Dislokasyonlar hakkında hazırlanan çevrimiçi bir rehber * Avusturya'daki Viyana Teknik Üniversitesi Fizik Fakültesi tarafından hazırlanan dislokasyonların mükroskop altındaki görünümlerinin yer aldığı web sitesi

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Dislokasyon
3 yıl önce

dislokasyonlar mevcuttur. Bu tür dislokasyonlarda dislokasyon çizgisi Burgers vektörüne paralel olup, vida dislokasyonu özelliği gösterir. İçeriye doğru...
Burgers vektörü
7 yıl önce

vektörü denir. Burgers vektörü; kenar dislokasyonlarında dislokasyon çizgisine dik, vida dislokasyonlarında ise dislokasyon çizgisine paraleldir. ^ Callister...
Gerilme gevşemesi deneyi
7 yıl önce

enerjisi, deformasyon hızı duyarlılığı üssü, dislokasyon hareketi için gerekli etkin gerilme, dislokasyon hızı gerilme üssü gibi mekanik özelliklerle ilgili...

Gerilme gevşemesi deneyi, Isıl işlem, Kaynak, Sürünme deneyi, Aktivasyon enerjisi, Mekanik özellikler, Deformasyon hızı duyarlılığı üssü, Dislokasyon, Metalik malzemeler, Gerilme gevşemesi, Döküm
Frederick Charles Frank
7 yıl önce

yoğunlaştırdı ve dislokasyon terimini kullanan ilk isim oldu. W. K. Burton ve Nicolás Cabrera ile birlikte kristallerin özelliklerinde dislokasyonların etkileri...
Kristal yapı
3 yıl önce

(Bravais kafesi) bulunduğunu ortaya koymuştur. Kristal yapı kusurları Dislokasyon Callister, Jr., Willam D. (2007). Material Science and Engineering: An...

Kristal yapı, Fizik, Kristalografi, Mineraloji, Taslak, İsim
Nöropatik osteoartropati
7 yıl önce

tutulur. Tutulan eklemde eritem ödem ve ısı artışı ile dejenerasyon ve dislokasyon (ilizarov uygulaması için uygun) olur. Osteomyelitten ayrımı zor olan...
Larsen sendromu
3 yıl önce

başlıca bulgulardır. Ayrıca, fibula, iki tarafta da tibianın önündedir (dislokasyon). El ve ayak parmaklarında çeşitli anomalilere rastlanabilir. Tırnaklar...
Kayaç
3 yıl önce

metamorfizmadan; büyük bir fay veya bindirme düzlemi kenarında oluştuğu takdirde dislokasyon veya kataklastik metamorfizmadan söz edilmektedir; jeosenklinallerde...

Kayaç, Basınç, Bazalt, Dikit, Fosil, Granit, Havza, Kum, Mercanlar, Mermer, Mineral