Divan-ı Hikmet önceleri yazma nüshalar şeklinde, daha sonraları ise basma tekniği ile çoğaltılmıştır. Bilindiği kadarıyla son iki yüz yıl içinde onyedi kez Taşkentte, dokuz kez İstanbulda, beş kez Kazanda ve birer kere de Buhara ve Kagan’da matbu olarak yayınlanmıştır. Yakın tarihlerde Türkiyede "Divan-ı Hikmetten Seçmeler" adı ile yetmiş adet hikmetten müteşekkil ve Prof. Dr. Kemal Eraslan tarafından hazırlanan bir eser T.C. Kültür Bakanlığı tarafından iki kez basılmıştır. Dr. Hayati Bice tarafından hazırlanan ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yayınlanan Divan-ı Hikmet’te ise yüzkırkdört adet "hikmet" yer almaktadır.
Eski Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ortaya çıkan yeni imkanlar Divan-ı Hikmetin Türk Cumhuriyetleri’nde yeniden gün ışığına çıkmasını sağlamış ve Özbekistanda Divan-ı Hikmetin Kiril harfli iki yeni baskısı yapılmıştır. Kazan baskısı esas alınarak Resul Muhammed Aşurbay-oğlu tarafından hazırlanan ve 1992de Taşkentte Kiril harfleri ile neşredilen Divan-ı Hikmet kitabının baskı adedi tam beşyüzbin adettir. Divan-ı Hikmet yine 1992 yılında Türkmenistan’da “Medine’de Muhammed Türkistan’da Hoca Ahmed” adı ile elli bin adet olarak basılmıştır. Son olarak hikmetlerden bir kısmını içeren ve “Akıl Kitabı” adı ile basılan bir yayın da Kazakistan’da 1994 yılında yayınlanmıştır.
Bu kitapların "eski Sovyet" Türk Cumhuriyetlerindeki toplam baskı adedi dikkate alınırsa Türkistandaki -neredeyse- her yüz kişi için bir Divan-ı Hikmet basımı sözkonusu olmaktadır ki bu ülkemiz nüfusuna kıyaslanırsa Türkiye’de altıyüzbin adet basım anlamına gelir.
Özellikleri
Divan-ı Hikmeti oluşturan şiirler Yesevilik Tarikatının kurucusu Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır. Genel olarak dervişlik hakkında övgülerden bu dünyadan şikayetten cennet ve cehennem tasvirlerinden, peygamberin hayatından ve mucizelerinden bahsedilir. Dini ve ahlaki öğütler veren şiirlerede yer vermiştir. Hece ölçüsü olarak 4+3 ve 4+4+4 kullanılmıştır. Bu yapıtın ortaya çıkmasından bir süre sonra; İslamiyet göçebe Türk toplulukları arasında yayılmaya başlamıştır. Hoca Ahmet Yesevinin görüşleri anadolu gizemciliğinin (Tasavvuf) temelini oluşturur. Alevi Kültürünün temeli bu yapıttadır. Yunus Emrenin, Hacı Bektaş Velinin, Pir Sultan Abdalın, Kaygusuz Abdalın düşüncelerinin kaynağı bu yapıttır.- Kitapta Allah aşkı Peygamber sevgisi işlenmiştir.
- Hikmet: Hoş, hayırlı anlamlarına gelir
- Sade ve yalın bir dil kullanılmıştır.
- Aruz ve hece ölçüsü kullanılmıştır.
- Dörtlük ve beyitle yazılmıştır.
- 144 hikmet ve 1 münacaattan oluşur.
- Eser Karahanlı Türkçesinin hakaniye lehçesiyle yazılmıştir
- İstifham (soru sorma) ve Tecahul-i Arif (bilmezlikten gelme) sanatları kullanılmıştır.
- Ahmet Yesevinin hikmetlerinin birleşmesiyle oluşmuştur.
- Ahmet Yesevi hikmetleri Karahanlı Türkçesiyle söylemiştir.
- Hikmetler dini tasavvufi şiirlerdir.
- Allaha yakın olma isteği vardır.
- Şiirlerde ulusal ögeler (ölçü, nazım biçimi, yarım uyak) ile İslamlıktan gelme yabancı ögeler (din ve tasavvuf konuları, yabancı sözcükler) bir arada kullanılmıştır.
- Eserin uyaklanışı abcd dddb eeeb şeklindedir.Dördüncü dizelerin birbiriyle uyaklı oluşu hatta zaman zaman aynen tekrarlanışı bu şiirlerin musiki ile okunmak için söylendiğini gösterir.
- Eser 12.yya aittir.
- Divan-ı Hikmeti Ahmet Yesevi yazmamıştır. Ahmet Yesevinin kurduğu tarikattaki Şaban Durmuş Ahmet Yesevinin görüşlerini ve düşüncelerini kitap haline getirmişlerdir.
- Didaktiktir ve manzum bir eserdir.