göktürkçe
Türkçe göktürkçe kelimesinin İngilizce karşılığı.the language of the Kök Turks (used in the Orkhon and Yenisei inscriptions).
Göktürkçe, genel olarak Orhon ve Yenisey Yazıtları`nın yazıldığı dil için kullanılmaktadır. Göktürkçe, M.S. 7. yüzyılda Moğolistan`da yaşayan Göktürkler`in (Tukyular da denir) konuşup yazdığı dildir. Göktürkçe yazılı belgeler 2. Göktürk Devleti döneminden kaldığından Göktürkçe kağanlığın resmi dili halinde olmuştur.
Göktürk alfabesinin kökeni konusunda değişik görüşler ileri sunulmuştur. Kimi Türkolog ve dil bilimciler bu alfabenin "Run" harflerinden ya da Likya, Hitit alfabelerinden türetildiği görüşünü savunmuşlardır. Bazı diğer bilim adamları da Türk damgalarından doğduğu görüşünün benimsemişlerdir.
Göktürk yazıtlarındaki harfleri çözmeyi başaran bilgin, Danimarkalı Vilhelm Thomsen`dir.
Göktürkçede 38 harf vardır. Bunlardan dördü ünlü, otuz dördü de ünsüzdür. Üç tane de harf bileşiği vardır: lt, nç ve nt. Göktürkçede harfler birbirlerine bitişik yazılmamışlardır; kelimeler, aralarına üst üste iki nokta (:) konularak ayrılmıştır. Sözcük başında ve içinde de ünlüler yazılmamıştır. Buna karşılık sözcük sonundaki ünlüler daima belirtilmiştir.
Bugün Türk lehçelerinin hemen hepsinde görülen nitelikler (sözcükler, ekler, sözdizimi vb.) Göktürkçeye kadar dayanmaktadır. Dil örnekleri klasik eski Türkçe kültürü (Göktürk 6/7/8yy. ile Orhun yazıtları) ve Türkiye Türkçesi kültürü
| ``Göktürk Türkçesi`` |
|---|
| Ol yir gerü ölteçü sen |
| ``Türkiye Türkçesi`` |
| O yere gidersen öleceksin |
| Türkiye Türkçesi | Göktürk Türkçesi | ||
| Bir | Bir | ||
| İki | İki | ||
| Üç | Üç | ||
| Dört | Tört | ||
| Beş | Biş | ||
| Altı | Altı | ||
| Yedi | Yidi | ||
| Sekiz | Sekiz | ||
| Dokuz | Tokuz | On | On |