Türkçe Bilgi: gülcemal

Gülcemal, ilk ismi ile

Germanic

, 1874 yılında Belfast kentinde Harland and Wolff firması tarafından inşa edilen ve 1911 yılında Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi tarafından satın alınan uzun yol buharlı yolcu gemisi. Amerika'ya giden Türk bayraklı ilk gemi olarak Türk Sivil Denizcilik tarihine geçmiştir. 1950 yılında söküldüğünde 75 yıllık hizmet ömrüyle o tarihte dünyanın en uzun süre çalışan ikinci gemisi olarak da kayıtlara ayrıca geçmiştir. ==ÖzellikleriGenel plan 142 metre uzunluğunda, 14 metre genişliğinde ve su altında kalan kısmı yaklaşık 10 metre olan, üst güvertesi açık, iki bacalı, dört direkli, 5071 grosstonluk geminin teknesi su geçirmez perdelerle 8 bölmeye ayrılmıştı.

Makineler, kazanlar ve pervane

İnşa edildiği tersane o zamana kadar bu büyüklükte bir geminin makinalarını yapmadığı için 5.000 beygir gücündeki tripıl ekspenşın (üç genişlemeli) makinelerin yapımı bu alanda hayli deneyimli olan Londra merkezli Maudslay, Sons and Field firmasına ısmarlanmıştı. Geminin 8 adet çift tabanlı kazanları ve dakikada 52 devir yaparak dönen 7 metre çapında bir pervanesi vardı. Günde 85 ton kömür yakarak saatte 15 deniz milin üzerinde bir hıza erişebilen geminin depoları 1.100 ton kömür alabilecek kapasitedeydi. Gemi kendi döneminin bir teknoloji harikası olarak görülmekteydi.

Yolcu bölümleri

Geminin yemek ve dinlenme salonları hayli geniş tutulmuş, geniş oyun yerleri , lüks restoranları, göz kamaştırıcı salonları ile lüks oteller ayarında yüzen bir saray görünümündeydi. Geminin birinci mevkiinde 220 yolcu ağırlanıyordu, ikinci mevki kamaraları yoktu ancak alt kısmında 1500 göçmen taşıyabilecek geniş koğuşları vardı. Geminin mürettebatı 130 kişiden oluşuyordu.

Maliyeti

Geminin inşa maliyeti 200.000 sterlin idi. ==Satın alınmadan önceki dönemi== 1874 yılında inşa edilen Gülcemal, satın alındığı 1911 yılına kadar olan dönemde ilk önce

Germanic

, daha sonra

Ottawa

isimleriyle Atlantik Okyanusu'nda ilk sahiplerine hizmet verdi.

Germanic

Londra merkezli White Star Line isimli denizcilik şirketine ait bir transatlantik yolcu gemisi olan Germanic, Harland and Wolff tersanelerinde (Belfast, Kuzey İrlanda) , ikizi olan Britannic gemisi ile beraber inşa edilmiş ve 15 Temmuz 1974 tarihinde denize indirilmiştir. İlk seferini Liverpool limanından New York limanına 30 Mayıs 1875 tarihinde gerçekleştirmiştir. Hızlı gemi olarak inşa edilen Germanic İrlanda'dan Amerika yönüne ortalama 15.79 knot hızla Atlantik Okyanusu'nu 7 gün, 15 saat, 17 dakika gibi rekor bir sürede tamamlayarak 1876 Şubat ayında Atlantik’i en kısa zamanda kateden gemilere verilen “Mavi Kurdele (Blue Riband)" ve takip eden Nisan ayında da 7 gün, 11 saat, 37 dakika ile dönüş yönünde yine “Mavi Kurdele (Blue Riband)" ödülünü almıştır. 1883 yılı Ocak ayında New York seferine devam ederken pervane mili kırılmış, daha sonra İrlanda'ya güvenli bir şekilde dönmüştür. Denize indirilişinden 21 yıl sonra 1895 yılında gemi yeniden donatılmış, geminin hızını arttıran yeni bir makine takılmış, yeni bir güverte eklenmiş ve bacaları yükseltilmiştir. 13 Şubat 1899 tarihinde, şiddetli kar fırtınası nedeniyle geminin güvertesinde,yelkenlerinde,direklerinde ve bunları tutan halatlarda kar ve buz biriktiğinden gemi aşırı yüklü hale gelmiş ve dibe oturmuş, geminin bir tarafı da rıhtıma yaslanmıştı, şans eseri o sırada New York limanında bulunduğu için kurtarılarak 10 gün sonra tekrar yüzdürülmüştür. Ellis Adası kayıtlarına göre Germanic, 1875 ile 1904 yılları arasında 66,378 göçmeni Amerika'ya taşımıştır. Kuzey Atlantik'teki yıllarında 211 sefer ve 1.5 milyon mil yol katederek kendi çağında üstün bir başarı gösteren Germanic 1903 yılı Eylül ayına kadar White Star Line şirketinde hizmet vermiştir.

Ottawa

1903 yılı Eylül ayında Philadelphia merkezli American Line isimli denizcilik şirketine kiralanan Germanic, 23 Nisan 1904 tarihinde Southampton-Cherbourg-New York seferlerine başladı. Bu servisteki 6. ve son seferine 2 Ekim 1904 tarihinde başlayan Germanic 1905 yılında Liverpool merkezli Dominion Line denizcilik şirketine satıldı ve ismi

Ottawa

olarak değiştirildi. İki kıta arasında göçmen taşımak amacıyla satın alınan geminin lüks kamaraları geniş yatakhanelere, gösterişli yemek salonları da göçmen yemekhanelerine dönüştürüldü. Gemi 2.sınıf 250 yolcu ve 3.sınıf 1500 yolcu taşıyacak şekilde yeniden donatılarak 27 Nisan 1905 tarihinde Liverpool-Quebec-Montreal seferlerine başladı ve bu rotasyondaki son seferini 2 Eylül 1909 tarihinde yaptı. 1911 yılı Mart ayında Osmanlı İmparatorluğu'na satılan ve 15 Mart 1911 tarihinde Liverpool limanından İstanbul'a hareket eden geminin yeni ismi Gülcemal oldu. Geminin adı ilk dönem kayıtlarda "Gül Djemal" olarak geçti, 1928 yılında Türkiye Seyrisefain İdaresi'ne devredilince "Gülcemal" olarak düzeltildi.

İlk yılları

Gemi henüz İngiltere'deyken iyice elden geçirilmiş, mobilyaları, döşemeleri, mutfak ve sofra takımları baştan sona yenilenmişti. Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi tarafından satın alındıktan sonra da Almanya'ya olan bir seferi sırasında tersaneye alınarak esaslı bir revizyondan geçirilmişti. Hac zamanlarında binlerce yolcuyu Mekke'ye en yakın liman olan Cidde limanına taşıdı.

I.Dünya Savaşı yılları

1914'te I.Dünya Savaşı çıktığında Gülcemal asker taşımada kullanılmaya başladı, bir dönem hastane gemisi olarak da hizmet verdi. Savaşın sonunda Gülcemal 1918-1919 yılları arasındaki mütareke döneminde Yunanistan ve Mısır'daki esir kamplarında tutulmakta olan Alman askerlerini Wilhelmhaven ve Hamburg limanlarına taşıdı. Bu arada İstanbul, Selanik ve İskenderiye arasında seferler de yaptı. Kurtuluş Savaşı öncesinde 9.Ordu kumandanı Kazım Karabekir Paşa 12 Nisan 1919 günü İstanbul'dan Trabzon'a Gülcemal ile gitmişti. Gülcemal'in ilk seferine çıktığı zaman zabitanı şu kişilerden oluşuyordu: Süvari Lütfi Kaptan, çarkçıbaşı Kadri Bey, ikinci çarkçı Ziya Bey, üçüncü çarkçı Hakkı Bey, dördünce çarkçı Kemal Bey, mülazım çarkçılar Süheyl Bey ve Mesut Bey. Morton Allan Directory of European Passenger Steamship Arrival kayıtlarına göre Gülcemal 1920'deki ilk seferinde Mount Royal Steamship Company of Spain ve 1921 yılındaki diğer 3 seferinde Ottoman-America Line denizcilik şirketlerine kiralanmış olarak seferlerini yapmıştı. New York Tribune gazetesinin 12 Ekim 1920 tarihli sayısında, Yunanlılar'ın kiraladığı ve 1000 göçmen taşıyan Gül Djemal isimli Türk gemisinin İstanbul'dan Amerika'ya olan bu ilk seferinden bahseden bir haber de çıkmıştı. Seferlerden birinde Gülcemal bir talihsizlik sonucu New York limanında yanaşacağı rıhtıma yanlışlıkla bindirerek hasara yol açtı ve Amerikalılar gemiye tedbir koydu ancak Lütfi Kaptan kişisel girişimleriyle gemiyi hacizden kurtarıp İstanbul'a geri getirdi. Başkanlığını İsmet Paşa'nın yaptığı Lozan Barış Konferansı Heyeti'ni de bu yıllarda Gülcemal taşımıştır. Atatürk deniz gezilerini zaman zaman Gülcemal Vapuru ile yaptı. 1931 yılında Marmara Denizi'nde karaya oturduysa da kurtarıldı.

Son yılları (1937-1950)

Gülcemal nihayet 1937'de hizmet dışı bırakıldı ve Haliç'e bağlandı. Uluslararası Lloyd kayıtlarında adı en son 1945 yılında yer aldı. 1949 yılına gelindiğinde limanda ardiye gemisi olarak kullanılıyordu. Ertesi yıl yüzer otel haline getirileceğine dair söylentiler çıktıysa da 75 yaşındaki gemi hurda olarak İtalyanlar'a satıldı. 1950 yılında bir açık deniz römorkörü tarafından çekilerek limandan çıkarıldı ve sökülmek üzere Messina limanına gönderildi.]] Atatürk'ün Gülcemal Vapuru ile yaptığı deniz gezileri şu şekildedir: 4 Ocak 1926 tarihinde Mudanya’da Gülcemal Vapurunda tertip edilen baloda bulundu, tekrar Bursa’ya döndü. 17 Ocak 1933 tarihinde Eskişehir’den trenle Derince’ye geldi oradan Gülcemal Vapuru ile Mudanya’ya gitti. 28 Ocak 1933 tarihinde Mersin’de Gülcemal Vapuruna geçti. 29 Ocak 1933 tarihinde Gülcemal vapuru ile Antalya’ya geldi. 30 Ocak 1933 tarihinde Gülcemal vapuru ile Fethiye ve Marmaris koylarını gezdi. 31 Ocak 1933 tarihinde Gülcemal vapuru ile İzmir’e gitti. 6 Şubat 1933 tarihinde Bilecik ve Bursa’dan Mudanya’ya geldi, Gülcemal Vapuru ile İstanbul’a hareket etti. 25 Haziran 1934 tarihinde İran Şahı ile birlikte Çanakkale’de Gülcemal vapuruna bindi. 26 Haziran 1934 tarihinde Adalar ve Moda önünden Gülcemal ile geçti, İran Şahı Rıza Pehlevi ile Sarayburnu’ndan gemiden ayrıldı. Atatürk, 5 Haziran 1926'da Mudanya'da Gülcemal Vapuru Hatıra Defterine şunları yazmıştır. " Gülcemal Vapuru'nda gördüğüm intizam ve mükemmeliyet takdire değerdir. Genel Müdür Beyefendi'ye, geminin süvarine ve bütün mürettebatına teşekkür ederim. Gazi M. Kemal" ==Popüler kültür== Gülcemal Vapuru, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Orhan Veli, Rıfat Ilgaz ve Sunay Akın'ın eserlerinde yer almış, Karadeniz mani konu olmuştur. == Galeri == Dosya:SS Germanic (1875) p1.jpg|Germanic (1890-1900) Dosya:Immigrants on deck of steamer "Germanic.".jpg|Göçmenleri Amerika'ya taşıyan Germanic gemisi Özgürlük Heykeli'nin yanından geçerken (1887) Dosya:StateLibQld 1 147623 Germanic (ship).jpg|Germanic Dosya:SS Britannic.jpg|Gülcemal'in ikizi olan Britannic (1890-1903 yılları arası) Dosya:PSM V12 D553 Modern steamship the germanic.jpg|Germanic (Gülcemal) gemisini tasvir eden bir çizim (1877-1878) == Dış bağlantılar == * MAY BAR TURKISH SHIP The New York Times gazetesinde Gülcemal ile ilgili 17 Ekim 1920 tarihinde çıkan bir yazı , The New York Times, erişim 19 Mart 2013 * TURKISH SHIP LANDS 956; MANY REFUGEES Gülcemal Vapuru'nun New York limanına ilk seferi ile ilgili The New York Times gazetesinin 1 Kasım 1920 tarihli bir haberi , The New York Times, erişim 23 Mart 2013 * FUMIGATION CAMP FOR 774 ARRIVALS Gülcemal Vapuru'nun New York limanına ilk seferi ile ilgili The New York Times gazetesinin 2 Kasım 1920 tarihli bir haberi , The New York Times, erişim 20 Mart 2013 * GUL DJEMAL LANDS CITIZENS Gülcemal Vapuru'nun New York limanına ilk seferi ile ilgili The New York Times gazetesinin 3 Kasım 1920 tarihli bir haberi , The New York Times, erişim 23 Mart 2013 * TURKISH SHIP STILL HELD Gülcemal Vapuru'nun New York limanına ilk seferi ile ilgili The New York Times gazetesinin 23 Aralık 1920 tarihli bir haberi , The New York Times, erişim 23 Mart 2013 * DIRECT LINE TO LEVANT OPENS ON WEDNESDAY Gülcemal Vapuru ile ilgili The New York Times gazetesinin 23 Mayıs 1921 tarihli bir haberi , The New York Times, erişim 23 Mart 2013 * Evening Public Ledger, Gülcemal'in New York-İstanbul seferi hakkında Evening Public Ledger gazetesindeki 15 Haziran 1921 tarihli bir ilanı (5.sütun, sondan 3.ilan) , Library of Congress, erişim 19 Mart 2013 * Gülcemal ile ilgili Amerikan Basınında 1920-1921 yıllarında çıkmış çeşitli haberler ve ilanlar (Bu linkte toplam 45 haber veya ilan bulunmaktadır.) , Library of Congress, erişim 20 Mart 2013 * Cornell University Law School, THE GUL DJEMAL. HUSSEIN LUTFI BEY v. CAMPBELL & STUART, inc. , law.cornell.edu, erişim 19 Mart 2013 * Amerika’ya Göçmenlerin Taşındığı “Ottoman American Line Ve Gülcemal Gemisi”, turkishny.com

Kaynaklar

Vikipedi

Gülcemal

Germanic

Makineler, kazanlar ve pervane

Yolcu bölümleri

Maliyeti

Germanic

Ottawa

Germanic

Ottawa

Ottawa

İlk yılları

I.Dünya Savaşı yılları

Son yılları (1937-1950)

Kaynaklar

Gülcemal

Peker Açıkalın

Hüseyin Elmalıpınar

Haldun Boysan

Fuat Umay

V. Mehmed

Abdülmecid

Yılmaz Gruda

Gülcemal

Gülcemal Hakkında Detaylı Bilgi

Germanic

Makineler, kazanlar ve pervane

Yolcu bölümleri

Maliyeti

Germanic

Ottawa

Germanic

Ottawa

Ottawa

İlk yılları

I.Dünya Savaşı yılları

Son yılları (1937-1950)

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Gülcemal

Peker Açıkalın

Hüseyin Elmalıpınar

Haldun Boysan

Fuat Umay

V. Mehmed

Abdülmecid

Yılmaz Gruda