Türkçe Bilgi: Ilımlı İslam

Ilımlı İslam, İslam ülkelerinde radikal İslami hareketlerle ilişkili istikrarsızlık ve bunun getireceği siyasi sonuçların, Amerikan ve Batı karşıtlığı hareketlerine, güvenlik zaafiyetlerine ve olası menfaat kayıplarına sebep olmasının önüne geçmek için ABD düşünce kuruluşlarında geliştirilen modernist, protestan İslam yorumu. Amerika Birleşik Devletleri'nndeki düşünce kuruluşları Ortadoğu'ya komünizm tehdidine karşı öne sürdükleri ve köktendinci islamcıları destekledikleri Yeşil Kuşak Projesi'ni revize ederek yerine ılımlı islamın desteklenmesi fikrini geliştirdiler. Buna göre ılımlı İslamcı grupların İslam coğrafyasında desteklenmesinin gerekliliği öne sürüldü. RAND raporu ABD'deki düşünce kuruluşlarından olan kar amacı gütmeyen Rand Düşünce Kuruluşunun, Milli Güvenlik Araştırmaları Dairesinin 2003 yılında yayınladığı Uygar ve demokratik İslam, partnerler, kaynaklar ve stratejiler isimli araştırmasına göre çağdaş İslam, değerleri, kimliği ve dünyadaki yeri ile ilgili dahili ve harici çatışmaların sürdüğü istikrarsız bir vaziyettedir. Rapora göre bu çatışmanın getirdiği ciddi bir maliyet vardır ve bu çatışma dünyanın geri kalanınına iktisadi, toplumsal, siyasi ve güvenlik açısından tesir etmektedir. ABD ve diğer sanayileşmiş memleketler ve tabi ki milletlerarası toplum, sistemin geri kalanı ile uyumlu, ekonomik olarak güvenilir, siyasi olarak istikrarlı ve milletlerarası kurallara ve normlara riayet eden bir İslam dünyasını tercih eder. Bu rapora göre Arap milliyetçiliği, Arap sosyalizmi gibi sonuçsuz kalmış girişimlerin doğurduğu öfkenin de tesiriyle ayrışma ve çatışma hızlanmıştır. İslam dünyasında dört faklı görüş birbiriyle çatışma halindedir. Raporun saydığı çatışma halindeki farklı görüşler, köktendinciler, gelenekçiler, modernistler ve laikler olarak sıralanır. Köktendinciler Demokratik değerleri ve çağdaş Batı kültürünü reddeden köktendinciler. Kendi aşırıcı bakış açısılarına göre İslam hukukunu ve faziletlerini uygulayacak otoriter, bağnaz bir devlet isterler. Bu gayeye ulaşmak için teknolojiyi ve yenilikleri kullanmayı arzularlar. Gelenekçiler Muhafazakar bir toplumdan yana olan gelenekçiler. Değişim, yenilik ve moderliğe kuşku ile bakarlar. Modernistler Modernciler (modernistler) İslam dünyasının, küresel modernliğin bir parçası olmasını arzularlar. Çağa ayak uyduracak şekilde İslamda reforma gidilmesini ve modernleştirilmesini isterler. Laikçiler (seküleristler) Sekülerciler (laikçiler) İslam dünyasının, devlet ve dinin, Batılı demokrasilerde kilise ve devletin ayrı olması gibi ayrılmasını, dinin kişinin kendi mahrem hayatı olmasını kabul etmesini isterler. Bu gruplar, siyasi ve şahsi hürriyetler, eğitim, kadın hakları, kadının toplumdaki yeri, ceza hukuku, değişim ve reformların yasalaşması ve Batıya karşı tutum gibi birçok zaruri tartışma konularında devamlı bir ihtilaf içinde farklı görüşlere sahiptirler. Köktendinciler Batıya ve ABD'ye karşı düşmanca tavır sergilerler. Gelenekçiler daha ılımlı tavır sergilerler ancak yer yer köktendincilere yakın dururlar. Modernist ve sekülaristler, değerler ve davranışlarda Batıya en yakın olanlardır ancak toplumda örgütlenme, etkinlik ve finans olarak diğerleri kadar etkin değildirler. Sekülerler geniş ideolojik eğilimleri yanında toplumdaki İslamcılara karşı kendilerini kabul ettirebilme güçleri olmamaları sebebiyle kabul edilebilir müttefikler değildirler. Rapora göre ılımlı islamın demokratik unsurları köktendinci islamcıların otoriteryen ve baskıcı yanlarını karşılamaya yeterli değildir. Burda görev modernist İslamcılara düşmektedir. Batı ve Amerika İslam ülkelerinde daha sağlam bir demokrasinin, uluslararası dünya düzeninin çağdaş batı değerlerinin yerleşmesi için İslami unsurlar içinde hangisini destekleyeceği, hangilerini himaye edeceği ve kendisine potansiyel müttefik seçeceğini bu rapor irdelemiştir.
Rand raporu planı
Rapor karışık dört aşamalı bir eylem planı öngörmekte ve tavsiye etmektedir. Önce modernistleri destekle * Modernistlerin çalışmalarını subvanse edilmiş maliyetlerle yayınla. * Gençlik için kamuoyuna açık sunumlar ve konferansları cesaretlendir. * İslami eğitim müfredatında onların görüşlerini duyur. * Onlara bir kamuoyu platformu sağla * Onların dini yorumlar ile ilgili fikirlerini ve yargılarını web siteleri, okullar, enstitüler gibi fikir yayma araçları ile gelenekçi ve köktencilerinkine rakip olarak ortaya koymalarına imkan sağla. * Asi fikirler arayışındaki İslami gençliğe, seküler ve modernist karşıkültürleri seçenek olarak ortaya koy. * İslam önceki ve İslami olmayan kültürlerinden haberdarlıklarını ilgili ülkenin medyasında ve eğitim kurumlarında öne çıkar. * Bağımsız sivil orgnizasyonların gelişimini destekle ve sıradan vatandaşların kendilerini politik süreçte eğitmeleri ve görüşlerini söyleyebilmeleri alanları yarat. Gelenekçileri köktencilere karşı destekle' * Köktenci aşırılıklarını ve şiddetini eleştiren gelenekçileri kamuoyu önüne getir. Gelenekçi ve köktencilerin anlaşmazlıklarını teşvik et. * Gelenekçiler ve köktenciler arasındaki ittifakların önüne geç * Modernistlere yakın görüşten gelenekçilerin modernistler ile ortak hareket etmelerini destekle * Uygun oldukça gelenekçileri köktenciler ile münakaşalarında daha iyi olabilmeleri için eğit ve donat. Köktenciler hitabette genellikle çok üstündürler buna karşın gelenekçiler dini eğitimlerini ailede alırlar ve meramını anlatmada zayıftırlar. * Gelenekçi enstitü ve kurumlarda modernistlerin profillerini ve varlıklarını arttır. * Gelenekçilerin değişik bölümleri arasında ayrımcılık yap. Modernist görüşlere yakın olan olan Hanefi mezhebi okulu gibilerini diğerlerine karşı cesaretlendir. Vahabi kaynaklı kuralların otoritesini zayıflatmak maksadıyla onların dini fikirlerini yaymalarını destekle. Bu iş fonlama ile ilintilidir: Vahabi parası muhafazakar Hanbeli mezhebini destekler. Bu ayrıca bilgi ile alakalıdır: Müslüman dünyanın daha geniş çekingen kısmı İslami hukunun yorumundan ve ileri uygulamalarından bihaberdir. * Sufiliğin kabulünü ve popülerliğini teşvik et. 'Köktencilere karşı koy * İslamı yorumlamalarına itiraz et ve tutarsızlıklarını açığa vur. * İllegal grup ve eylemler ile ilişkilerini ortaya koy. * Şiddet eylemlerinin neticelerini kamuoyuna duyur. * Cemaatlerinin ve bölgelerinin olumlu gelişimi için yönetme yetersizliklerini göster. * Bu mesajları özellikle genç insanlara, takva ehli gelenekçilere, batıdaki Müslüman azınlığa ve kadınlara ver. * Köktenci aşırıların ve teröristlerin başarılı şiddet eylemlerine saygı duyulmasına ve sempati beslenmesine engel ol. Onları kötülük sever kahramanlar olarak değil, rahatsız edici, alçak ve ödlek olarak lanse et. * Köktendinciler ve teröristlerin gayri ahlakiliklerini, riyakarlıklarını ve yolsuzluklarını araştırmaları için gazetecileri yüreklendir. * Köktenciler arasındaki bölünmeleri destekle. Laikçileri seçici destekle' * Köktendincilerin ortak düşman olarak tanınmasını destekle, laikçilerin Milliyetçi ve sol ideolojik platformlarda ABD karşıtı gruplar ile ittifak yapmalarına mani ol. * İslamda da devlet ve dinin ayrı tutulabileceğini bunun inanca zarar vermeyeceği aksine onu güçlendireceği fikrini destekle. Görüşler Rand düşünce kuruluşunun danışmanı ve CIA eski yakın ve güney Asya bölgesi istihbarat şefi Graham Fuller Siyasi İslam'ın Geleceği isimli kitabında Dinlerarası Diyaloğun Türkiye'deki en güçlü aktivistlerinden, liberal ve reformist İslamcı olduğunu yazdığı Fethullah Gülen'in ve Nurculuğun desteklenmesini savunmuştur. Rand Düşünce Kuruluşu'nun raporunda Dipnotlar Dış bağlantılar * Türkiye ılımlı İslam değil laik model, Sabah, 21 Nisan 2005 * Hürriyet, 16 Mart 2003, Oktay Ekşi, Eseriniz ortada... * World Affairs Florida Paul Henze konuşmacı biyografisi * Yaşar Nuri Öztürk, Habertürk, "Ilımlı İslam" İslam'dan çıkışın dinidir * Yaşar Nuri Öztürk, Emperyalizmin ılımlı İslam üzerinden oynadığı oyun, Hüriyet * Hakimiyet-i Milliye internet sitesi, Ilımlı İslam’ın İsveç versiyonu', Ali Haydar Nergis * Muazzez İlmiye Çığ, Ilımlı İslam ve Laiklik * Mete Çubukçu, Birgün, Ilımlı İslam, muhafazakar demokrat vs., 5 Eylül 2007
Kaynaklar
Vikipedi

Ilımlı İslam

Rand raporu planı

Kaynaklar

İslam

Bahadır Selim Dilek

Kardeşim Uğur Mumcu

Cemal Nar

Arap Yarımadası

Hammadi Cibali

Samarra

Hâricîler