Ivan Illich

Ivan Illich, (1926-2002) Avusturyalı filozof ve toplum eleştirmeni. Çağdaş batı kültürü, kurumları ve eğitim, çalışma hayatı, enerjinin kullanımı, ekonomik gelişme, sağlık vb. alanlardaki etkileri üzerine eleştirel incelemeler kaleme almıştır.

Hayatı

1926 yılında Viyana`da Hırvat bir baba ve Seferat-Yahudi bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi. Babasının gelir durumu sebebiyle pek çok ülkeyi gezip görme imkanına kavuştu. İtalyanca, Fransızca ve Almancayı ana dilleri gibi bilirken, daha sonra bu dillere Sırpça-Hırvatça, Antik Yunan ve Latin dilleri, İspanyolca, Portekizce, Hindi vs. de ekledi. İtalya`da Florence Üniversitesi`nde Histoloji ve Kristalografi, Vatikan`da Pontifical Gregorian Üniversitesi`nde teoloji ve felsefe, Salzburg`da Ortaçağ Tarihi eğitimi gördü. Porto Riko Katolik Üniversitesi başkan yardımcılığına getirildi. 1961`de Meksika Cuernavaca`da Centro Intercultural de Documentación (CIDOC, International Documentation of Center) kurdu. Merkezin araştırmaları Vatikan ve CIA ile çatışmasına sebep oldu.

Illich 1970`lerde Fransa`daki sol entelektüel çevrede popüler olmasına karşın François Mitterrand`ın 1981`deki seçiminden sonra Fransız solunun hükümete gelmesiyle birlikte görüşleri fazla kötümser bulunduğundan bu çevrelerdeki etkisi gün geçtikçe azalmıştır.

Hayatının sonraki yıllarında kansere yakalandı ve eleştirdiği kurumsallaşmış tıp yerine geleneksel metotlara başvurdu. Hastalığının ilk aşamalarında tümör ile ilgili bir doktora danışmış ancak kendisine konuşma yeteneğinin kaybolma ihtimalinin çok yüksek olduğu söylenmişti. "Ölümlülüğüm" diye adlandırdığı tümör ile hayatının sonuna kadar yaşadı.

Eserlerinden

  • (``Şenlikli Toplum`` adlı eserinden)
Araçların aşırı ölçüde gelişmesi, insanları çok yeni biçimlerde tehdit etmektedir. Bu tehditler geleneksel angarya ve haksız muameleye benzemekle birlikte, yeni bir kategori oluştururlar. Çünkü bunları yaratanlar da, kurbanları da aynı kişilerdir: Yıkıcılıkta sınır tanımayan araçları hem yöneten hem de talep eden kişiler. Bu oyunda, başlangıçta bazıları kazansa da, sonuçta herkes her şeyini kaybeder...

Araçların insanlara yönelik taleplerinin maliyeti gittikçe artmaktadır. İnsanı araçlarının hizmetine girecek duruma getirmenin maliyetindeki artış, bütün üretimde ağırlığın mallardan hizmetlere doğru kaymasıyla kendini göstermektedir. Hayat dengesinin, büyüyen endüstrilerin dinamiğine gösterdiği direnci kırmak için, insanın gittikçe daha çok yönlendirilip denetlenmesi gerekmektedir. Bu yönlendirme, eğitsel, tıbbi ve yönetsel tedavi biçimini alır. Eğitim, rekabetçi tüketiciler yaratır; tıp, bunların artık ihtiyaç duymağa başladığı yönlendirilmiş çevrede varlıklarını sürdürmelerini sağlar; bürokrasi ise, insanların anlamsız işleri yerine getirebilmesi için toplumsal denetim uygulamanın gerekliliğini yansıtır. Buna paralel olarak, yeni ayrıcalık düzeylerinin ordu, polis ve güvenlik önlemleriyle korunmasının maliyetinde görülen artış da, tüketim toplumunda kaçınılmaz olarak iki tür köle bulunduğunu gösterir: Vazgeçilmez alışkanlıkların kölesi olanlarla kıskançlığın kölesi olanlar.

  • (``Okulsuz Toplum`` adlı eserinden)
Günümüzde okul sistemi tarih boyunca güçlü kiliseler için geçerli olan üç işlevi yerine getirmektedir. Okul hem toplum mitinin kaynağı, hem bu mitin tezatlarının kurumsallaştırılması ve hem de mit ile gerçeklik arasında uyumsuzluğu tekrar üretecek ve gizleyecek olan ritüel mekanıdır...Özgür bir toplumun, modern bir okulda oluşturulabileceği görüşü paradoksal bir iddiadır. Bireysel özgürlüğü garanti altına alma, bir öğretmenin öğrencileriyle meşguliyetinde tamamiyle gözardı edilmektedir. Öğretmen sahip olduğu kişiliğini yargı, ideoloji ve doktor işlevleriyle birleştirdiğinde, toplumun temel yapısı, yaşam için hazırlanması gereken süreçle amacından saptırılmaktadır. Bu üç gücü birleştiren bir öğretmen, öğrencinin yasal veya ekonomik reşit olmama durumunu meydana getiren ya da özgür toplanma hakkını kısıtlayan yasalara göre öğrencinin haklarını daha fazla kısıtlar. Ağaçları yaşken eğip bükmek sevgili öğretmenlerin içtenlikle yerine getirdikleri kutsal ve benzersiz bir vazifedir.

  • (``Sağlığın Gaspı`` adlı eserinden)
Maalesef, yararı olmamasının yanı sıra zararı da olmayan tıp hizmeti, gittikçe büyüyen tıp kurumunun günümüz toplumuna verdiği zararların yanında çok önemsiz kalır. Teknik tıbbi müdahalelerden kaynaklanan ağrı, fonksiyon bozukluğu, sakatlık ve acı günümüzde trafik ve iş kazalarıyla ve hatta savaşla ilgili etkinliklerle bile yarışır duruma gelmiş ve tıbbın zararlarını günümüzün en hızlı yayılan salgınlarından biri haline getirmiştir...Gücünü yasa ve dinden ayrı tutmakta hep diretmiş olan Batı tıbbı şimdi tersine, onların da ötesine geçmiştir. Bazı endüstri toplumlarında sosyal etiketleme, her sapkınlığın tıbbi bir etiket taşıdığı noktaya dek tıplaşmıştır. Böylece, tıbbi teşhisin ahlaki ögesinin karanlıkta kalması, Asklepios otoritesini totaliter bir güçle donatmıştır...

Eserleri

  • `` Die philosophischen Grundlagen der Geschichtsschreibung bei Arnold J. Toynbee`` (1951), Diss. Salzburg
  • ``Celebration of Awareness`` (1971) ISBN 0-7145-0837-3
  • ``Deschooling Society`` (1971) ISBN 0060121394
  • ``Tools for Conviviality`` (1973) ISBN 0-06-080308-8 ISBN 0-06-012138-6
  • ``Energy and Equity`` (1974) ISBN 0061361535
  • ``Medical Nemesis`` (1975) ISBN 0-394-71245-5 ISBN 0-7145-1095-5 ISBN 0-7145-1096-3
  • ``The Right to Useful Unemployment`` (1978) ISBN 0-7145-2628-2
  • ``Toward a History of Needs`` (1978) ISBN 0-394-41040-8 ISBN 0-394-73501-3
  • ``Shadow Work`` (1981) ISBN 0-7145-2711-4 ISBN 0-7145-2710-6
  • ``Gender`` (1982) ISBN 0-394-52732-1
  • ``H2O and the Waters of Forgetfulness`` (1985) ISBN 0-911005-06-4
  • ``ABC: The Alphabetization of the Popular Mind`` (1988) ISBN 0-86547-291-2
  • ``In the Mirror of the Past`` (1992) ISBN 0-7145-2937-0
  • ``In the Vineyard of the Text: A Commentary to Hugh`s Didascalicon`` (1993) ISBN 0-226-37235-9
  • ``Ivan Illich in Conversation`` interviews with Cayley, David. (1992) (Toronto: Anansi Press).
  • ``The Rivers North of the Future - The Testament of Ivan Illich as told to David Cayley`` (2005) ISBN 0-88784-714-5 (Toronto: Anansi Press)
  • ``Corruption of Christianity`` Illich, Ivan (Author) Cayley, David (Editor) (2000) ISBN 0-660-18099-5


Türkçe`de Ivan Illich

  • Şenlikli Toplum, Ayrıntı Yayınları, 1989
  • H2O, Afa Yayınları, 1991
  • Profesyoneller İktidarı, Pınar Yayınları, 1994
  • Sağlığın Gaspı, Ayrıntı Yayınları, 1995
  • Gender, Ayraç Yayınevi, 1996
  • Enerji ve Eşitlik, İz Yayıncılık, 1997
  • Okulsuz Toplum, Şule Yayınları, 2005


Linkler



Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Lizi Behmoaras
6 yıl önce

Fransızca'dan Türkçeye çevirdiği isimler arasında Simone de Beauvoir, Ivan Illich, Marie Cardinal ve Paul Valery de vardır. İlk kitabı Türkiye'de Aydınların...

Evokulluluk
3 yıl önce

Hasan Hüseyin Aksoy, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü "Ivan Illich: Deschooling, Conviviality and the Possibilities for Informal Education...

Jan Amos Comenius
3 yıl önce

Reproduced in Biography Resource Center. Retrieved 2 January 2010. ^ Ivan Illich, Deschooling Society, 1972 ^ Daniel Murphy, Comenius: A Critical Reassessment...

Jan Amos Comenius, 1592, 15 Kasım, 1670, 28 Mart, Almanca, Almanya, Latince, Polonya, Yazar, Çek
2002
3 yıl önce

Karel Reisz, Çekya doğumlu İngiliz film yapımcısı (d. 1926) 2 Aralık - Ivan Illich, Avusturyalı filozof ve Katolik rahip (d. 1926) 3 Aralık - Glenn Quinn...

2002, TBMM, Abdullah Gül, 28 Kasım, 2 Aralık, 3 Kasım, Londra, 7 Aralık, Siirt, Ahmet Necdet Sezer, Süreyya Ayhan
Küçülme
6 yıl önce

gücümüzün sömürgeden çıkmasına bağlı olduğuna vurgu yapar. Düşünür Ivan Illich'e dayanmakta. Piyasanın ağırlığı altında kopan bağların tekrar güçlendirilmesi...

Alternatif tıp
3 yıl önce

karlılık esasıyla hareket eden büyük bir endüstri haline geldiğini, (Ivan Illich), doğal ve zararsız yöntemlerle hastayı iyileştirmek yerine onu birtakım...

Alternatif tıp, Bitki, Kemoterapi, Radyasyon, Tıp, Çay, Doğal bitkiler
John Zerzan
3 yıl önce

Lee, Pierre Clastres, Raoul Vaneigem, Max Horkheimer, Charles Fourier, Ivan Illich, William Morris, Herbert Marcuse, Jean-Jacques Rousseau, Jean Baudrillard...

John Zerzan, 1943, 1988, 1994, 2002, ABD, Agorizm, Anarka-feminizm, Anarko-kapitalizm, Anarko-primitivizm, Anarko-sendikalizm
Takson yazarı zoologlar listesi
3 yıl önce

Çinli araknolog. Tu — Li-hong Tu (图立红) (?-?), Çinli araknolog. Tuanama — Illich Arista Tuanama (?-), Perulu herpetolog. Tubb — J. Alan Tubb (?-?), Avustralyalı...