Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Kadınlara Oy Hakkı

Kısaca: Kadınlara oy hakkı, cinsiyet ayrımı gözetilmeksizin kadınların da erkekler gibi oy kullanabilmelerini sağlayan hak. ...devamı ☟

Kadınlara oy hakkı, cinsiyet ayrımı gözetilmeksizin kadınların da erkekler gibi oy kullanabilmelerini sağlayan hak. Tarihçe Eşitlik ilkesi klasik Batı demokrasileri başlangıçtan beri ön plana çıkarılmışsa da kadınlara oy hakkının tanınması için uzun bir mücadele dönemi gerekmiştir. Kadınların oy hakkı mücadelesi, bireysel bir biçimde, 1600'lerin ilk yarısında başladı. Kadınların oy hakkı mücadelesine örgütlü bir biçimde girmeleri ise 19. yüzyılda gerçekleşti. Mücadele özellikle Büyük Britanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) yoğunlaştıysa da kadınların seçme hakkını tanıyan ilk ülkeler bunlar olmadı. Yeni Zelanda'dan (1893) sonra, 20. yüzyılın başlarında Avustralya'da (1902), Finlandiya'da (1906) ve Norveç'te (1913) kadınlar ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını kazandılar. İsveç ve ABD'de ise bazı yerel seçimlerde oy kullanma hakları vardı. ABD'de kadınlara oy hakkı hareketi, Lucretia Mott ve Elizabeth Cady Stanton gibi kadınların etkinlikleriyle köleliğe karşı çıkan hareketlerin içinden gelişti (Seneca Falls Kongresi), 1869'da, kadınlara oy hakkı verilmesini sağlamak için Stanton ve Susan B. Anthony'nin önderliğinde Kadınlara Oy Hakkı Ulusal Derneği ve Lucy Stone'un önderliğinde Amerikan Kadınına Oy Hakkı Derneği kuruldu. Bu örgütlerin çabaları 1920'de anayasanın 19. Ek Maddesi'nin onaylanmasıyla başarıya ulaştı. 1914-36 döneminde aralarında ABD (1920), Büyük Britanya (1918 ve 1928), Sovyetler Birliği (1917), Birmanya (bugün Myanmar; 1922), Ekvador (1929) ve Türkiye'nin de (1934) bulunduğu 28 ülkede kadınlar ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını elde ettiler. II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra Fransa, İtalya, Romanya, Yugoslavya ve Çin de bu ülkelere katıldı. İzleyen 20 yılda, kadınların oy kullanabildiği ülkelerin sayısı 100'ü aştı. Bu artışta, II. Dünya Savaşı sonrasında bağımsızlığını kazanan ülkelerin hemen tümünün anayasalarında kadınlarla erkeklere eşit oy hakkı tanınmasının da payı vardır. 1971'de İsviçre'de, kadınlara federal seçimlerde ve çoğu kanton seçiminde oy kullanma hakkı verildi. 1973'te Suriye'de, 1976'da Liechtenstein'da kadınlara oy hakkını kavuştu. Uluslararası alanda bu konudaki en önemli belge, Birleşmiş Milletler'in (BM) 20 Aralık 1952'de kabul ettiği, 31 Mart 1953'te imzaya açılan ve 7 Temmuz 1954'te yürürlüğe giren Kadınların Siyasal Hakları Sözleşmesi'dir. Burada kadınların bütün seçimlerde erkeklerle eşit koşullar altında oy kullanma, seçilme ve kamu hizmetlerine girme hakları düzenlenmiştir. İlkler Dünyada bir kadının bir parlementoda görev alması ilk kez 1924'de Danimarka'da mümkün olmuştur. İlk kadın devlet başkanı 1960'da göreve gelen Sri Lankalı Sirimavo Bandaranaike'dir. Avrupa ulusları içinde ilk kadın başbakan 1979'da seçilen Margaret Thatcher oldu. Ayrıca * Türkiye'de kadınların seçme ve seçilme hakkının tanınması * Kadın hakları

Kaynakça

Kaynaklar

Vikipedi