Kafa Derisi Yüzme

Kısaca: Kafa derisi yüzme, ölü ya da sağ insanların kafasının üst ve arka kısmında kafa derisi ya da saç derisi denen saçlı alanın kısmen ya da tamamen deriyle birlikte yüzülerek alınmasıdır. Daha çok Yeni Dünya'da Kuzey Amerika Kızılderilileri ile özdeş tutulsa da, Eski Dünya'da da örneklerine rastlanır. ...devamı ☟

Kafa derisi yüzme, ölü ya da sağ insanların kafasının üst ve arka kısmında kafa derisi ya da saç derisi denen saçlı alanın kısmen ya da tamamen deriyle birlikte yüzülerek alınmasıdır. Daha çok

Yeni Dünya

'da Kuzey Amerika Kızılderilileri ile özdeş tutulsa da, Eski Dünya'da da örneklerine rastlanır. Bu trofe geleneği daha çok savaş ganimeti olarak Kızılderililerde rastlanır; fakat, sanılanın aksine kafa derisi yüzme geleneği Kızılderililerde yaygın bir uygulama değildir ve evrensel olmaktan uzaktır.

Yeni Dünya

'da Kızılderililerden gördükleri kafa derisi yüzme geleneği Eski Dünya'dan gelen Avrupalılar (özellikle de Fransızlar ve Britanyalılar) tarafından da işkence ve intikam olarak sürdürülmüş, hatta kafa derisi ödül avcılığı bile oluşturulmuştur. Bazı

Meksika

(Sonora ve Chihuahua) ve ABD (Arizona) eyaletlerinde geçmişte düşman Kızılderililerin yüzülmüş kafa derileri için ödeme bile yapılmıştır. ABD Kızılderili katliamlarından bazılarında Kızılderililer tarafından Beyazların kafa derileri yüzülmüşken, 1782 Gnadenhütten Katliamında Beyaz milisler tarafından Lenape Kızılderililerinin kafa derileri yüzülmüştür. Kökeni Örneklerine hem

Yeni Dünya

'da (Kolomb öncesi ve sonrası) hem de Eski Dünya'da (M.Ö. 5. ve M.S. 10. yy.) rastlanır. Günümüzde bazı Kızılderili kökenliler (örnek olarak, Mashantucket Pequot ve Narragansett kabile yetkilileri.

Kolomb-öncesi

kafa derisi yüzme geleneği Kuzey Amerika'da çok yaygın olmasına karşın, Güney Amerika'daki yaygınlığı oldukça az olmuştur. Bu gelenek, bölgeden bölgeye ve kabileden kabileye belirgin farklılıklar taşır. Sömürge savaşlarında en çok bilinen kafa derisi yüzme olayı, Püriten İngiliz kadını Hannah Duston'un Raid on Haverhill sonrasında yenidoğan kızıyla birlikte Abenaki Kızılderililerine tutsak düşmesi ve diğer iki tutsak İngiliz kadınıyla birlikte kaldığı Abenaki ailesinin on ferdinin kafa derisini yüzmesidir. ABD'de heykeli dikilerek onurlandırılan ilk kadın kahraman olan Hannah'nın Boscawen, New Hampshire'deki anıt heykelinde sol elinde bir Kızılderiliden yüzülmüş kafa derisini tutarken görülmektedir. Hannah, 19. yüzyıl boyunca "Amerikan kafa derisi avcılığının anası" (mother of the American tradition of scalp hunting) olarak nitelendirilmiştir. Her ne kadar bu gelenek Kuzey Amerika'ya Avrupalılar tarafından getirilmese de, Britanyalılar ve Fransızların müttefik oldukları Kızılderili kabilelerinin savaşlarda kafa derisi yüzmelerine ses çıkarılmadığı gibi, ileriki dönemlerde bunu destekler mahiyette Beyazlar (ve çoğunlukla yönetimde olan kişiler) tarafından ödül avcılığı promosyonu (scalp bounty) oluşturularak insan avı başlatılmış, daha da ilerleyen dönemlerde ise bizzat Beyazlar bu geleneği Kızılderililer üzerinde de uygulamışlardır İskitlerde kafa derisi yüzme geleneği olduğunu Yunan tarihçi Herodot yazmıştır:
İskit askerleri yüzülmüş kafa derisini etlerinden kazıyarak temizlerler ve elleriyle sürterek yumuşatırlar. Yumuşamış bu derileri peçete (el temizleme mendili) olarak kullanırlar. İskitler bu kafa derileriyle gurur duyarak atlarının yular ve dizginlerine asarlar. Deri sayısının fazlalığı o kişinin değerli kimse olduğunu gösterir. Birçoğu da yüzülmüş kafa derilerini birbirine dikerek kendileri için pelerin yaparlar.
M.S. 4. yüzyılda, Ammianus Marcellinus tarafından yapılan tanımlamaya göre Alanlar ve onların günümüzdeki torunları olan Osetlerde (ki günümüzde Oset folklorunda hala kafa derisi yüzme anlatısı görülür) kafa derisi yüzme geleneği vardı M.S. 9. yüzyılda, Abbé (düşük rütbeli Katolik din adamı ünvanı) Emmanuel H. D. Domenech'in yazdığına göre Vizigotlar, Franklar ve Anglosaksonlar gibi Germen kabilelerinde savaşlarda kafa derisi yüzme geleneği vardı. M.S. 10. yüzyılda, Tarihçi ve dilci Friedrich von Adelung'a göre, kafa derisi yüzme geleneği Slavlarda görülür.

Sami halklarında

Makkabiler'in ikinci kitabında (yaklaşık M.Ö. 67-37), Filistin'de kafa derisi yüzülmüş esirlerin tarifi bulunmaktadır.

Yeni Dünya

Kafa derisi yüzme ve trofe alma geleneği daha çok savaş ganimeti olarak Kızılderililerde rastlanır. Sanılanın aksine kafa derisi yüzme geleneği Kızılderililerde yaygın bir uygulama değildir ve evrensellikten uzaktır. Sömürge döneminde kafa derisi yüzme uygulaması şiddetlenerek, Fransızların istekleri doğrultusunda Kızılderililer tarafından Beyazların kafa derilerinin yüzülmesi (Indian scalping) ve İngilizlerin teşvikleri doğrultusunda Beyazlar tarafından Kızılderililerin kafa derilerinin yüzülmesi (White scalping) görülmüştür. Kuzey Amerika'da kafa derisi yüzme uygulaması

Kolomb-öncesi

ne uzansa da, büyük ölçüde İngiliz, Fransız ve Amerikan hükumetleri tarafından teşvik edilmiştir. Geleneksel kafa derisi kesme aracı olarak Kızılderili savaş baltası (tomahavk) kullanılsa da Kızılderililerde Beyaz tüccarların getirdiği ticari bıçaklar içinde İngilizcede scalper (ya da Indian scalping knife) olarak adlandırılan kafa derisi yüzme bıçağı da kullanılmıştır. Bu bıçaklar orta boy bıçaklar olup boyu 12 inç, kesici kısmı 7 inç boyunda ve 1/16 inç kalınlığındadır. Kafa derisi yüzen ve dansını yapan Kızılderili halkları: *Algonkin dillerini konuşanlar: Karaayaklar, Arapaholar, Atsinalar, Şayenler, Abenakiler *Siyu dillerini konuşanlar: Hidatsalar, Siyular (Dakotalar, Lakotalar), Nakotalar, Hoçanklar, Osageler *Maskoke dillerini konuşanlar: Apalaçiler, Krikler *Kado dillerini konuşanlar: Pavniler *Atabask dillerini konuşanlar: Apaçiler *Uto-Aztek dillerini konuşanlar: Komançiler, Şoşoniler, Payutlar *Tano dillerini konuşanlar: Kiyovalar, Tivalar, Taoslar *Penuti dillerini konuşanlar: Nimipular *İrokua dillerini konuşanlar: Çerokiler *Saliş dillerini konuşanlar: Spokanlar, Flathead *izole dilleri konuşanlar: Tonkavalar

Adlandırma

*Abenakice mhagakw *Krikçe co.pv.ke.tv esas olarak «ağaç kabuğu soymak» anlamına gelse de mecazen «kafa derisi yüzmek» anlamını da taşır. *Salişçe (Bitterroot Salish) sóqʷqn *Arikaraca pAxIskuúxu’

Kafa derisi dansı

Kafa derisi yüzme geleneği olan Kızılderili kabilelerinde savaş sonrası savaşçılar köylerine dönünce zaferlerini kafa derisi dansı (İng. scalp dance) ritüeli ile kutlarlardı. Bu dans genellikle kadınlar tarafından yapılır. Şayenler, Arapaholar ve Kayovalar kafa derisi dansının ateşli aşıkları gibidir. Komançilerin dansı ise en korkunç olanıdır ve Komançi kadınları masum kadın ve çocuklardan yüzdükleri derilerle dans ederler. Şayenlerde kafa derisi dansı eski zamanlarda hèè-man-èh («yarı erkek-yarı kadın») denen ve yaşlı adam kıyafeti giymiş iki ruhlu tarafından yapılırdı. Şayenlerde kafa derisi dansı bir anlamda zafer dansı ve aynı zamanda çok büyük bir sosyal olaydır. ABD'nin kuzeyininin üçte ikisini dolaşan Lewis and Clark Expedition keşif gezisinde kafa derisi dansı törenlerine de şahit olunmuştur. Bunlardan biri Lakota Siyuları rastlanmıştır. Ucunda bir Omaha Kızılderilisinin yüzülmüş kafa derisi olan sırığın etrafında dans eden Siyu kadınına erkekler yaptıkları savaşın hikayesini anlatan şarkılarıyla eşlik etmişlerdir. Lakotacada kafa derisi dansı için I-wa-ki-ci Wa-ci-pi terimi kullanılır. Siyuların yakın akrabaları olan Nakotalarda (Assiniboine) da kafa derisi dansı (Nakotaca Wah-kittai Wache) görülür Hikarila Apaçileri kafa derisi dansı yaparlar. İrokualar kafa derisi dansı (daya’noha’kwata) yaparlar. Karaayaklar kafa derisi dansı (Karaayakça otokanáípaska) yaparlar. Tonkavalar kafa derisi dansı yaparlar. Atsinaların kafa derisi dansı yapması fotoğrafla belgelenmiştir. Hidatsaların kafa derisi dansı yapması 1840 lı yıllarda Karl Bodmer (1809–1893) tarafından resmedilmiştir. Skiri Pavnileri kafa derisi dansı (kiisaaka’u’) yaparlar. Osagelerin kafa derisi dansı yapması 1845 yılında John Mix Stanley tarafından resmedilmiştir. İç Saliş halklarından Spokanların kafa derisi dansı yapması Kanadalı ressam Paul Kane tarafından resmedilmiştir. Spokanların Swhy-ayl-puh (Chualpay, Colville) kabilesinin kafa derisi dansı yapması yaklaşık 1851-1856 yıllarında Paul Kane tarafından resmedilmiştir İç Saliş halklarından Flathead Kızılderilileri kafa derisi dansı yaparlar.

Kafa derisi dansı

için Salişçe (Bitterroot Salish) yul terimi kullanılır) Gustav Sohon tarafından resmedilmiştir. Bu dansta Nimipu kadınlarından biri Karaaayak Kızılderilisinden yüzülmüş kafa derisini uzunca bir sırık üstünde tutarak dans ederken, askerler ve komisyon üyeleri banklar üstünde dansı izlemiş, ayrıca göndere çekilmiş bir ABD bayrağı da çizilmiştir. Kayovalarda kadınlar kafa derisi dansı yaparlar. Kuzey Şoşonilerinde kafa derisi dansı kadınlar tarafından yapılır. Erkeklerin el davulu çalması eşliğinde kadınlar kartal tüyleriyle ya da boncukla süslü elbise giyerler ve kafa derisi sırığı etrafında dans ederler. Kafa derisi için genelde geleneksel düşmanları olan Karaayaklar ya da Nimipularınki kullanılır. Kaibab Güney Payutları ucunda kafa derisi bulunan bir sırığı ortaya dikerek etrafında davul eşliğinde dans ederler. Çerokilerde savaşçılar kafa derisi dansı (ya da zafer dansı) yaparlar ve bu dans kartal dansının bir parçasıdır. Pueblo halklarından Tivalar (Tigua) kafa derisi dansını (kufura) savaşın bitiminde yaparlar. Tiva halklarından olan Taoslar da da bu dans görülür. Taoslarda dans bedenlerinin ve suratlarını boyayan savaşçılar tarafından yapılır ve dört gün sürer, beşinci gün sırığın ucundaki kafa derisi pueblo dışında kayaların arasına gizlenir.

Kolomb-öncesi

Kolomb öncesi Amerika'daki en erken kanıtı batı Iowa'da M.S. 200-800 dönemlerine tarihlenen Hanging Valley sit alanıdır. Kuzey Amerika'da arkaik dönem'in Late Archaic Period denen bölümüne (yaklaşık M.Ö. 2500-1000/500) tarihlenen Eva sit alanında bulunmuş bir bireyin kafatasında baş tacı etrafında kesik izleri görülmektedir. Güney Dakota'da

Kolomb-öncesi

1325 yılına tarihlenen Crow Creek Katliamı arkeolojik sit alanında bulunan 486 iskelet kalıntısının % 90 kadarında kafatasında tipik kafa derisi yüzme kesiği görülmüştür.

Sömürge Savaşları

New England ve müttefiği İrokua Konfederasyonu ile New France ve müttefiği Abanaki Konfederasyonu arasında yetmiş beş yıllık bir dönemde ilki 1688 yılında King William Savaşı ile başlayan altı koloni savaşında, savaşamayanlar dahil pek çok kafa derisi yüzme olayı meydana gelmiştir. Bu savaşlarda en çok bilinen kafa derisi yüzme olayı, Püriten İngiliz kadını Hannah Duston'un Raid on Haverhill sonrasında yenidoğan kızıyla birlikte Abenaki Kızılderililerine tutsak düşmesi ve diğer iki tutsak İngiliz kadınıyla birlikte kaldığı Abenaki ailesinin on ferdinin kafa derisini yüzmesidir. Massachusetts King William Savaşı sırasında 1689 Haziran ayında kafa derisi ödülü (scalp bounty) çıkarmıştır. 1703 yılında Queen Anne Savaşı sırasında Massachusetts Bay Colony yüzülmüş yerli kafa derisi başına 60 $ ödül koymuştur Ranger John Lovewell'in kafa derisi avcılığı seferi düzenlediği bilinmektedir ve en ünlüsü New Hampshire'de Pequawket Muharebesi sırasındadır. King George Savaşı sırasında Fransızlar ve müttefiği Kızılderililer tarafından Britanyalı ailelere karşı yürüttükleri katliamlara tepki olarak, Massachusetts valisi William Shirley 1744 yılında Kızılderili adam, kadın ve çocuklardan yüzülecek kafa derileri için bir ödül koymuştur. Father Le Loutre Savaşı ile Fransız-Kızılderili Savaşı sırasında Yeni İskoçya ve Acadia'da Fransız sömürgeciler Britanyalılardan yüzülecek kafa derileri için Kızılderililere ödeme yapmışlardır. 1749 yılında Britanya valisi Edward Cornwallis Kızılderililerden yüzülecek kafa derileri için New England Ranger'larına ödeme yapmıştır. Hem Mikmak Kızılderilileri hem de Britanyalılar savaşan savaşçılardan ve savaşmayan sivillerden (kadın, çocuk ve bebeklerden) kafa derisi yüzmüşlerdir. Fransız-Kızılderili Savaşı sırasında 1756 yılında Yeni İskoçya valisi Charles Lawrence Mikmak Kızılderilileri erkeklerden yüzülecek kafa derileri için ödül bile vermiştir. Fransız-Kızılderili Savaşı sırasında 12 Temmuz 1755 tarihinde Massachusetts Bay Colony vali yardımcısı Spencer Phips tarafından Kızılderililerden yüzülen kafa derileri için ödül koymuş, yetişkin erkek Kızılderili kafa derisi için 40 £, kadın ya da 12 yaşındaki çocukların kafa derisi için 20 £ ödeme yapılmıştır. 1756 yılında Pennsylvania valisi Morris, Lenni Lenape Kızılderililerine karşı yaptığı savaş bildirgesinde, "12 yaşından büyük her yetişkin Kızılderili düşman erkek için 130 Pieces of Eight" ve "her yetişkin Kızılderili düşman kadın için 50 Pieces of Eight, öldürülmelerinin kanıtı olarak" yüzülmüş kafa derisi getirene ödül olarak verileceğinin duyurmuştur

Kabilelerarası savaş

Mark van de Logt'un yazdığına göre, modern sanayi ülkeleri arasındaki çatışmalar için kullanılan "topyekün savaş" nitelemesini askeri tarihçiler ayırsa da, bu terim Pavniler, Siyular ve Şayenler arasındaki savaşları nitelemek için de kullanılabilir. ... Savaşmayanlar da savaşta hedef durumdadır. Gerçekten de, bu Kızılderililerde kadın ya da çocukların kafa derilerinin yüzülmesi de onur verici olarak kabul edilmektedir.

Amerikan Bağımsızlık Savaşı

Amerikan Bağımsızlık Savaşı

sırasında, Province of Quebec 'in Britanyalı vali yardımcısı Henry Hamilton American Patriots arasında "hair-buyer general" («saç satın alan general») olarak bilinirdi, zira Hamilton düşman Kızılderililerden yüzülen kafa derileri karşılığında Beyaz Amerikalı yerleşimcilere prim ödemesi yapmıştır. Hamilton, sömürgeciler tarafından savaşta sağ yakalanan Kızılderilileri savaş tutsağı yerine savaş suçlusu olarak görmüştür. Bununla birlikte, Amerikan tarihçileri kafa derileri için ödül teklif ettiğine dair bir kanıt bulamamışlardır.

Amerikan Bağımsızlık Savaşı

sırasında hiçbir Britanyalı subayın kafa derisi ödemesi yapmadığı varsayılır. Altın saçlarıyla bilinen General Custer yenildiği Little Bighorn Muharebesi sonunda kafa derisi yüzülmemiştir, çünkü savaşı kazanan Siyuların gözünde Custer'in sarı saçları "temiz değildir" ve de "kötü etkilidir".

Amerikan Bağımsızlık Savaşı

sırasında Beyazlar arasında da bazı kafa derisi yüzme olayları görülmüştür. Örnek olarak, Bloody Bill Anderson liderliğindeki konfederasyon gerillaları birlik askerlerinden yüzdükleri kafa derilerini eyerlerine süs olarak asmışlardır. Archie Clement adlı bir gerilla ise Anderson'un "baş-yüzücüsü" olarak ünlenmiştir.

Meksika

Meksika

'da Sonora eyaleti 1835 yılında kafa derisi ödül kanunu (scalp bounty law) çıkaran ilk yönetim olmuştur. Sonora eyaleti valisi 1835 yılında öldürülüp kafa derisi yüzülen 14 yaş ve üzeri her Apaçi adamı için 100 peso ödül koymuştur. Chihuahua eyaleti de 1837 yılında Apaçiler için benzer ödül avcılığı oluşturmuş ve savaşçılar için 100 peso, kadınlar için 50 peso, çocuklar için ise 25 peso kafa derisi primi ödemiştir. Ayrıca bakınız *Kızılderili soykırımları Bibliyografya * Kelsey, Isabel, Joseph Brant 1743–1807 Man of Two Worlds, 1984, ISBN 0-8156-0182-4 * Axtell, James. "Scalps and Scalping" from Encyclopedia of North American Indians * Dictionary of Canadian Biography Online: Henry Hamilton * Grenier, John. The Far Reaches of Empire. War in Nova Scotia, 1710-1760. Norman: U of Oklahoma P, 2008. * Grenier, John. The First Way of War: American War Making on the Frontier. Cambridge University Press. 2005 Dış bağlantılar

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Kızılderili savaş baltası
6 yıl önce

kullanılmıştır. El atımlı bir silahtır. Bıçakların yayılmasından önce kafa derisi yüzme işinde de kullanılmıştır. Türkçe tomahavk < İngilizce tomahawk adı...

Soysuzlar Çetesi
3 yıl önce

ederler. Görünüşe göre plana uygun davranmayan Raine, Utivich'e kafa derisi yüzmesini emretmeden önce telsiz operatörünü vurdurtur. Raine'nin amirleri...

Kürk
3 yıl önce

Kürk, memeli hayvanların tüylü derisi, postu. Kürk genel olarak iki bölümden oluşur. Kısa tüyler ve koruyucu tüyler. Bazı hayvanlarda bir de orta seviye...

Kürk, Memeli hayvanlar, Memeliler, Şal, Ceket
Dericilik
3 yıl önce

istiflenir. Yapılacak deri çeşidine göre tasnif edilir. Kalın deriler (sığır derisi) yarma makinesinden geçtikten sonra tıraşlanır. Kromlu deri, tıraş makinesinde...

Dericilik, Alkali, Alüminyum, Anilin, Ayakkabı, Azot, Cilt, Demir, Enzim, Epidermis, Fosfor
Kızılderililer
3 yıl önce

Kızılderili ajanı → Kanada Kızılderili ajanı ve ABD Kızılderili ajanı Kafa derisi yüzme Kızılderili savaş baltası Kızılderili soykırımları Kızılderili Soykırım...

İşkence
3 yıl önce

Dipçikle vurma Katran Tecavüz, Ensest ve diğer tür cinsel saldırılar Kafa derisi yüzme Scaphism - Böceklere yedirme Shabak yöntemi - İsrail'in Filistin'li...

Ayakkabı
3 yıl önce

kalıpları yapılır. Ayakkabı yapımı genellikle sekiz aşamada gerçekleşir. Hayvan derisi, kumaş ya da yapay deriden, ayakkabının sayası ve astarı uygun biçimde kesilir...

Ayakkabı, Atlas, Ayak, Deri, Eski Mısır, Eski Yunan, Kauçuk, Moda, PVC, Wikimedia Commons, Nalın
Kızılderili Soykırımları
3 yıl önce

içerir. Bu dönemdeki Kızılderili katliamlarında İngilizler tarafından kafa derisi yüzme geleneğinin yaygınlaştırıldığı görülür. 1637-1638 Pequot Soykırımı...