Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Karakalpaklar

Kısaca: Karakalpaklar, sayıları ortalama 400.000'i aşan Karakalpaklar, (kendi tanımları: ''Qaraqalpaq'', çoğul ''Qaraqalpaqtar'') güney Kazaklarla yakın akraba olan, Aral Gölü'nün güneyindeki dilleri Karakalpakça olan Türk halklarıdır. Çoğunlukla dinleri İslam olan Karakalpaklar genellikle tarımla, az sayıda balıkçılıkla uğraşırlar. ...devamı ☟

Karakalpaklar, sayıları ortalama 400.000'i aşan Karakalpaklar, (kendi tanımları: Qaraqalpaq, çoğul Qaraqalpaqtar) güney Kazaklarla yakın akraba olan, Aral Gölü'nün güneyindeki dilleri Karakalpakça olan Türk halklarıdır. Çoğunlukla dinleri İslam olan Karakalpaklar genellikle tarımla, az sayıda balıkçılıkla uğraşırlar.

İsim kökeni

Karakalpak "Kara" ve "kalpak" kelimenin birleşmesinden oluşur. Tarihçi Rashid-al-

Din

Hamadani (Farsça: رشیدالدین فضل†ŒØ§Ù„له همدانی , Rashid ad-

Din

Fadhlullah Hamadani)'ye göre Karakalpak Türkleri Moğol işgalinde "Kavm-i külah-i siyah" (kara külahlı kabile) diye bilinirdi. Ortaçağın erken dönemlerinde Karaborkli boyu Aral Gölü yakınlarındaki Peçenek boyu olarak görünüyor. İlmi eserlerde Karaborkli, Karakalpak ve Siyah Kulahan (Siyah şapkalılar) adının aynı anlama geldikleri yazılmıştır.Pelliot, 1951:102 Eski Rus yıllıklarında çorniye klobuki, Arap kaynaklarında karabörklü olarak anılmışlardır. Günümüzde Karakalpak adıyla bilinen halk, tarihi kaynaklarda bu isimle ilk olarak ancak XVI. yüzyıl sonunda (1578) bahsedilir.Ahmedov, Boribay, Istoriko-Geografiçeskaya Literatura Sredney Azii XVII-XVIII vv, II. Pismenniye Pamyatniki, Taşkent, 1985. sayfa 62. Nüfus Yerleşim alanları Amu Derya Deltası ve Aral Gölü'nün güneyidir. Bu bölge Karakalpakistan olarak da bilinir. Dünya'da sayıları ortalama 650,000 olan Karakalpaklar'dan, yaklaşık 400,000 şimdiki Özbekistan'a bağlı Özerk bir Cumhuriyet olan Karakalpakistan (Özbekçe: Qoraqalpog†˜iston Respublikasi ; Karakalpakça: Қарақалпақстан Республикасы veya Qarakalpaqstan Respublikasi)'da, yaşarlar. Ayrıca sayıları az da olsa Kazakistan, Pakistan, Afganistan, Türkmenistan, İran'da Urmiye Gölü'nün güney kıyılarında ve Türkiye'de Doğu Anadolu Bölgesi Murat Nehri yakınlarında yaşarlar. Diller } Karakalpakça Türk Lehçelerinin Kıpçak grubuna ait bir lehçe. Karakalpakça'yı bir Kazak ağzı olarak gören Türkologlar Karakalpakça'ya Güney Kazakçası da derler. Tarihçe Uzun yıllar Kazaklarla da iç içe yaşayan Karakalpaklara ilişkin tarihi kayıtlar ancak 16.yüzyıla kadar iner. Eski yurtlarının Kazan ve Astrahan arasındaki Volga kıyıları olduğu, oradan Amuderya çevresine göç ettikleri bildirilmektedir. 18. yüzyılda Amuderya yöresine yerleşen Karakalpaklar , Özbekler ve Kazaklar dışında bölgede az sayıda Türkmen ve Rus azınlıkları da yaşamaktadır. Karakalpakistan, 1936 yılı Aralık ayında Özbekistan'a katılmıştır. 1 Aralık 1990†²da Cumhuriyet Yüksek Konseyi tarafından Karakalpakistan'ın özerkliği kabul edilerek Özbekistan'ın ilk ve tek özerk cumhuriyeti olduğu onaylanmıştır. Kentlerde oturanların oranı % 48 dolayındadır. Başlıca kentler Nukus, Hoceyli, Biruni, Tahyataş, Çimbay, Turtkul ve Altıkıl'dır. Din Karakalpaklar'da İslam dininin sünni fıkıh mezheplerinden biri olan Hanefi (Arapça: الحنفيØé veya المذهب الحنفي) yaygındır. Ancak, onların İslam dinini benimsemeleri tam dönem olarak bilinmesede, diğer etnik grublar gibi 10. ve 13. yüzyıllar arasında olası daha uygundur. Ünlüler Ünlü Mahtumkulu (Türkmence: Magtymguly, Farsça: مخدومقلی فراغی , Makhdumqoli Faraghi†Ž) Türkmen şairin güçlü şiirlerii, sadece Türkmen şairlerine tesir etmemiş; Berdak (Karakalpakça: Berdaq G'arg'abay ulı), Acıniyaz (Karakalpakça: A'jiniyaz Qosıbay ulı) ve Gunhoca gibi XIX. yüzyıl Karakalpak şairlerini de etkilemiştir. Mahtumkulu'nun şiirlerinin çoğunu Berdak ve Aciniyaz, Karakalpak Türkçesine aktarmışlar; bu şiirler, halk arasına yayılmış ve sonradan bazıları Karakalpak şairlerinin şiirleriyle karıştırılır hale gelmiştir. Bunların çoğu, halk arasında Acıniyaz'ın ve Berdak'ın şiirleri olarak bilinmektedir. Şöhreti Karakalpaklar arasında yayılmış olan Mahtumkulu'nun şiirleri, Karakalpak düğünlerinin türküsü ola gelmiştir. * Acıniyaz (edebiyat ünvanı Ziywar) XIX asırda Karakalpak klassik edebiyatının en görkemli vekillerinden biridir. * Berdak ünlü bir Karakalpak şairi Berdak'tan bir şiir; :Mu'yten, Qon'ırat, Qıtay, Qıpshaq :Keneges, Mang'ıt, Aqpıshaq :Ba'ri atlı urıw qaraqalpaq :U'rgenishti jaylag'an eken....... :Qaraqalpaq U'rgenishten qashtı :Buxara ta'repke astı dep ko'rsetedi.

Notlar

Kaynaklar

Vikipedi

misafir - 9 yıl önce
KARAKALPAKLAR YÜKSEK DAĞKESİMLERİNDE YAŞAYAN TÜRK BOYUDUR.SERT MİZAÇLI VE VAKURLU İNSANLARDIR

Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Karakalpak Özerk Oblastı
7 yıl önce

Karakalpak Özerk Oblastı veya Karakalpak ÖO (Rusça: Каракалпакская автономная область), Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Harezm Sovyet Halk...
Karakalpakistan
3 yıl önce

000'dir. Bu nüfusun 500.000'i Karakalpak, 400.000'i Özbek, 300.000'i Kazak 100.000'i de değişik unsurlardır. Karakalpaklar Kazak Türkleri'nin bir boyu olarak...

Karakalpakistan, Azerbaycan ülke bayrağı, Azerbaycan, Kazakistan ülke bayrağı, Kazakistan, Kırgızistan ülke bayrağı, Kırgızistan, Kuzey Kıbrıs ülke bayrağı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, í–zbekistan ülke bayrağı, í–zbekistan
Karakalpakça
3 yıl önce

kullanılır. Kazak alfabesinde bulunan "Ii" harfi Karakalpak Kirilinde görünmemektedir. Ayrıca Karakalpaklar'ın Özbek latinine geçme eğilimleri vardır. Karakalpakça'da...

Karakalpakça, Afşarca, Altay dil ailesi, Altay dili, Arapça, Argu grubu, Ayni dili, Azerice, Baraba dili, Batı Yugurca, Başkurtça
Kalpak
3 yıl önce

olarak kullanılmıştır. Günümüzde Özbekistan sınırları içinde yaşayan Karakalpaklar da adlarını kalpak sözcüğünden almıştır. Kırgız kalpağı ile bir manasçı...
Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti
3 yıl önce

600.000 'den fazla nüfusu, başta Özbekler-62,5% 28,6% Türkmenler-, Karakalpaklar-% 3,0 ve Kazaklar-3,5% vardı. Başkenti Hiva idi. ^ Schiffman, Harold...
Muzaffer Şamiloğlu
7 yıl önce

lügatı) Fıkra Demeti, Komşumuz Sovyetler Birliği, Yüce Dinimiz İslamiyet, Karakalpaklar (Karapapaklar), Şeyh Şamil, Köroğlu ile Kiziroğlu Mustafa Bey adlı yapıtları...
Adil Şah
3 yıl önce

kızı ile evlendi. 1743-1747 yılları arasında Ali Kulu Han, Yezidiler, Karakalpaklar, Özbekler ve Sistan üzerine yapılan seferlerde Nadir Şah'ın birliklerini...
Kıpçak Grubu
3 yıl önce

dillerinin sınıflandırılması: Wilhelm Radloff (1882), Kırgız, Kazak, Karakalpak, Tatar, Başkurt dillerini Batı diyalektleri; Karaçay, Balkar, Kumuk, Karaim...

Kıpçak grubu, Ardahan, Argu grubu, Artvin, Azerbeycan, Başkurtça, Dağıstan, Erzurum, Kafkas, Karaimce, Karakalpakça