Karl Polanyi

Karl Paul Polanyi, (25 Ekim, 1886, Viyana, Avusturya - 23 Nisan, 1964, Ontario, Kanada)``Encyclopedia Britannica`` (Chicago: Encyclopedia Britannica Inc. 2003) vol 9. p.554 geleneksel iktisadi düşünceye karşı çıkışı ve ve önemli kitabı Büyük Dönüşüm ile tanınmış Macar düşünür.

Hayatı

Erken Dönem

Karl Polanyi, kimyager ve filozof Michael Polanyi`nin kardeşi, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu`nun başkenti Viyana`da doğdu.

Demiryolu işiyle uğraşan ve burjuvazinin tanınmış üyelerinden birinin oğlu olan Polanyi, babasının şansında gözüken iniş çıkışlara rağmen iyi bir eğitim aldı ve Budapeşte`nin aktif düşünce ve sanat ortamına dalmakta gecikmedi. Macar entelektüel düşünü üzerinde etkisi büyük olan radikal Club Galilei ile Budapeşte Üniversitesinde iken tanıştı. Bu süre zarfında, György Lukács, Oszkár Jászi ve Karl Mannheim gibi diğer önemli düşünürlerle ilişkiler kurdu. Polanyi Felsefe alanındaki doktorasını 1908`de aldı ve 1912`de Hukuk bölümünden mezun oldu. 1914 yılında Macar Radikal Partisi`nin kurulmasında yardımcı oldu ve partinin sekreterlik görevini yürüttü.

Polanyi I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya- Ordusu`nda süvari subayıydı, fakat Doğu Cephesine varışından sonra işgöremezlik nedeniyle çürüğe alındı. Savaş sonrasında tekrar siyasi olarak aktif hale geldiği Budapeşte`ye döndü. Polanyi Mihály Károlyi`nin Cumhuriyetçi hükümetini ve onun Sosyal Demokrat Parti sinin belirlediği rejimi destekledi. Ancak Cumhuriyetin ömrü kısa oldu. Bí©la Kun Macaristan Sovyet Cumhuriyeti`ni kurmak için Karolyi hükümetini devirdiğinde Polanyi Viyana`yı terketmek zorunda kaldı. 1924`ten 1933`e kadar Viyana`da gazeteci olarak çalıştı ve prestijli ``Der Oesterreichische Volkswirtde ekonomik ve siyasi yorumlar yazdı. Bu dönemde ilk kez ekonomik süreçlerin maddi gerçeklik yanını yok sayarak, özet modeller oluşturduğunu düşündüğü Avusturya Okulu`na bağlı iktisatçıları eleştirdi. Polanyi Fabianizm`e ve G. D. H. Cole`un çalışmalarına ilgi duyuyordu. Aynı zamanda gazetecilik yaptığı dönemde Hıristiyan Sosyalizm`i ile ilgilenmeye başladı.

Amerika Birleşik Devletleri

Avusturya`yı, kısa ömürlü Birinci Avusturya Cumhuriyeti`nin çökmeye, Avustrofaşizm`in yeşermeye başladığı 1933 yılında terk etti. Yaşamını gazetecilik, eğitmenlik ve İşçilerin Eğitim Birliği`nde okutmanlık yaparak kazandığı Londra`ya taşındı. Polanyi bu dönemde ayrıca ileride Büyük Dönüşüm`ü oluşturacak araştırmalarının büyük bir kısmını gerçekleştirdi. 1940 yılında Bennington College`de görev almak için Vermont`a taşındı ve bu tarihe kadar kitabını yazmaya başlamadı. Kitap 1944 yılında basıldı ve büyük bir coşku ile karşılandı. Polanyi kitabında İngiltere`deki kapalı (inclosure) süreci ve 19. yüzyıl başındaki güncel ekonomik sistemin yaratılışını tanımladı.

2. Dünya Savaşı`ndan sonra (1947-1953) Columbia Üniversitesi`nden hocalık için teklif aldı. Ancak, eşinin eski bir komünist olması nedeniyle Birleşik Devletler`e giriş için vize alamadı. Sonuçta Kanada`ya taşındılar ve Polanyi New York City`e gidip gelerek çalışmaya başladı. 1950 li yılların başında, Polanyi antik imparatorlukların ekonomik sistemlerini çalışması karşılığında Ford Foundation`dan burs (bağış) aldı. Modern iktisadi sistemin ortaya çıkışını tanımlamış olan Polanyi, şimdi ise uzak geçmişte ekonominin nasıl ayrı bir dünya olarak ortaya çıktığını anlamaya çalışıyordu. 1957 yılında ``Trade and Market in the Early Empires`` (Eski İparatorluklarda Ticaret ve Piyasa) isimli eserle sonuçlanan Columbia`daki çalışmaları birçok düşünürün ilgisini çekmiş ve bir nesil öğretmeni derinden etkilemiştir. Polanyi hayatının daha sonraki dönemlerinde de yazmaya devam etti ve ``Coexistence`` (Air arada varoluş) isimli yeni bir dergi kurdu. 1964 yılında öldü.

Mirası

Polanyi günümüzde ekonomiye kültürel bir yaklaşım olan ve ekonominin toplum ve kültürün içine yerleşmişliğini (embeddedness) açıklayan özselcilik `ın yaratıcısı olarak tanınmaktadır. Bu görüş geleneksel iktisata aykırıdır fakat antropoloji ve siyaset bilimi nde popülerdir. Büyük Dönüşüm kitabı aynı zaman da tarisel sosyoloji için bir model oluşturmuştur. Polanyi`nin teorileri ekonomik demokrasi hareketi için temel olmuştur. Polanyi`nin kızı, Kari Polanyi-Levitt, McGill Üniversitesinden (Montreal) emekli İktisat Profesörüdür.

Eserleri

  • ``The Great Transformation`` (1944) (Büyük Dönüşüm, çev. Ayşe Buğra, İletişim Yay.)
  • ``Trade and Markets in the Early Empires`` (1957) (Eski İparatorluklarda Ticaret ve Piyasa)
  • ``Dahomey and the African slave trade`` (1966) (Dahomey ve Köle Ticareti)
  • ``Primitive, Archaic, and Modern Economics: Essays of Karl Polanyi`` (1968) (İlkel, Arkaik ve Modern Ekonomiler)
  • ``The Livelihood of Man`` (1977) (İnsanın Geçimi)


Kaynaklar

Vikipedi

İlgili konular

1886 1908 1912 1914 1933 1940 1944 1950 1957 1964

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Karl
3 yıl önce

otomotiv yöneticisi Karl Pilkington, Karl Polanyi, Macar düşünür Karl Popper, İngiliz felsefeci Karl Renner, Avusturyalı siyasetçi Karl-Heinz Rummenigge...

Karl, Ferdinand Piëch, Johann Karl Ehrenfried Kegel, Karl-Heinz Feldkamp, Karl-Heinz Rummenigge, Karl-Heinz Schommer, Karl Adolph Gjellerup, Karl Amadeus Hartmann, Karl Barth, Karl Benz, Karl Briullov
Kızıl Viyana
3 yıl önce

Viyana'nın entelektüel kaynakları dikkat çekiciydi: Ilona Duczyńska ve Karl Polanyi'nin yanı sıra diğer birçok sosyalist aydın da Viyana'ya seve seve ya da...

Eötvös Loránd Üniversitesi
6 yıl önce

(Macaristan Cumhuriyeti Başbakanı) John Harsanyi John von Neumann Karl Polanyi Michael Polanyi Miklós Ajtai József Antall Wilhelm Bacher Albert-László Barabási...

Ayşe Buğra
3 yıl önce

Reading Karl Polanyi for the 21st Century: Market Economy as a Political Project (Kaan Ağartan ile birlikte derleme, 2007; Türkçesi: 21. Yüzyılda Karl Polanyi’yi...

Ekonomi tarihi
3 yıl önce

Robert Fogel Eli Heckscher Eric Hobsbawm Paul Krugman Douglass North Karl Polanyi Merton Miller Ömer Lütfi Barkan Şevket Pamuk Carlo Maria Cipolla Büyük...

Siyasi ekonomi
3 yıl önce

(The Review of International Political Economy) ile de ilişkidedir. Karl Polanyi'nin çalışmalarından ilham alan ve önemli figürleri arasında Susan Strange...

22 Şubat
3 yıl önce

1910) 1975 - Mordechai Namir, İsrailli politikacı (d. 1897) 1976 - Michael Polanyi, Macar felsefeci (d. 1891) 1980 - Oskar Kokoschka, Avusturyalı ekspresyonist...

22 şubat, 22 şubat
Kimyagerler listesi
6 yıl önce

(1733–1804) Ilya Prigogine, (1917–2003), 1977 Nobel Kimya Ödülü John Charles Polanyi, (d. 1929), Kanadalı kimyager, Nobel Kimya Ödülü 1986. Joseph Louis Proust...