Kartal, İstanbul'un 32 ilçesinden biri. Nüfusu 407.865 (2000) İstanbul'un Anadolu yakasında, Kartal ilçesi, Kocaeli yarımadasının güneybatı kesiminde yer alır. Doğusunda Pendik, batısında Maltepe, kuzeyinde Sultanbeyli ilçeleri ve Şamandıra beldesi, güneyinde ise Marmara Denizi ile çevrilidir. Daha kuzeyde, mücavir alanları Ümraniye ve Şile ile buluşmaktadır. 1992 yılında, daha önce Kartal'a dahil olan Sultanbeyli ve Maltepe ilçe olmuş ve Kartal'dan ayrılmışlardır. Yüzölçümü 80 kilometrekaredir. Şehir merkezi, tarihin eski dönemlerinden beri küçük bir balıkçı köyüdür. ilk defa sahilde balık avlamak için gelip buraya yerleşen Kartelli isminde bir balıkçıdan dolayı buraya Kartal denildiği kabul edilmektedir. öte yandan, Bizans zamanında, liman önemi taşıyan bu beldeye Kartalımın denildiği de bilinmektedir. Bu iki görüş birleştirildiği takdirde ortaya çıkan gerçeğin şöyle olduğu kabul edilmektedir: şehrin Bizans zamanındaki isminin söylenişi Kartal kelimesine yakın bir kelime idi. Türkler bu söylenişi. Türkçe Kartal kelimesine çevirerek kullanmaya başlayınca günümüze de bu şekliyle ulaşmıştır.
Tarihi
VI. yüzyıl başlarında kurulan Kartal`ın merkezi Bizans İmparatorluğu döneminde Kartalimen isminde bir balıkçı köyüydü. XI. yüzyılda, Selçuklu imparatoru Süleyman Şah tarafından fethedilmiştir. 1400 yıllarında Kartal, Osmanlı İmparatorluğu`na dahil edilmiştir.1947 yılında, endüstri bölgesi olarak ilan edilmesinin ardından, Kartal, İstanbul`un hızla büyüyen ilçelerinden biri haline gelmiştir. 1973`te, Haydarpaşa-Gebze banliyö tren hattının açılması ile birlikte bu gelişme ivme kazanmıştır.
2005 itibarıyla Kartal`da 400 adet orta ve büyük ölçekli fabrika, 1.300 atölye ve 1.200`ün üzerinde esnaf ve ofis bulunmaktadır. Bu fabrika ve atölyelerde 40.000`den fazla işçi çalışmaktadır.
1987`de Pendik, 1992`de Maltepe, Tuzla ve Sultanbeyli bölgeleri Kartal`dan ayrılmıştır.
11. yüzyılda Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından Bizans'tan alınmış ancak zaman içinde yeniden Bizans'ın eline geçmiştir. Kartal, 1329'da Bizans'la yapılan savaşın sonunda tamamen Osmanlı egemenliğine girmiştir. Osmanlı döneminde de küçük bir yerleşim mahalli olarak kalan Kartal, 1873'te Haydarpaşa-Pendik banliyö hattının açılmasından sonra nispeten hareketlenmeye başlamıştır. Cumhuriyetle birlikte Kartal’ ın gördüğü en büyük değişiklik 600 yıldır Osmanlı’nın hoş görü ve koruması altında Türklerle içiçe yaşayan Rumların, Lozan Anlaşması’ nın ilgili hükmüne istinaden Yunanistan’a gönderilmesi ve oradan getirilen mucahir Türklerinde bir kısmının Kartal’a yerleştirilmesi olmuştur. Böylece Kartal tam bir Türk şehri hüviyetine kazandı. 1947'de Kartal ve çevresinin sanayi bölgesi olarak belirlenmesiyle, ilçenin nüfusu ve üretimi artarken beraberinde ciddi oranda çevre kirlenmesi yaşanmıştır. Halen İstanbul içindeki en önemli sanayi bölgelerinden biri olan Kartal’da halkın büyük çoğunluğu da işçi olarak çalışmaktadır. İlçe merkezi ve şamandıra beldesinde yaklaşık 400 büyük ve orta ölçekte fabrika, 1300 atölye, 1200 küçük esnaf ve işyeri bulunmaktadır.
Bu fabrika ve atölyelerde yaklaşık 40 bin işçi çalışmaktadır.) Kartal'da ulaşım deniz, kara ve demiryolu ile sağlanmaktadır. Pendik-Kurtköy'de hizmete giren Sabiha Gökçen Havaalanına 15 dakika uzaklıkta bulunan Kartal'dan, Yalova'ya Deniz Otobüsü ve Yolcu Vapuru ile ulaşım sağlandığı gibi, ilçeden geçen E-5 Karayolu ilçeyi Anadolu'ya bağlar. ıstanbul Boğazı üzerindeki Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet köprülerinden Avrupa yakasındaki il ve ilçelerle karayolu ulaşımı sağlanmaktadır. Kadıköy'den Pendik'e kadar uzanan Bağdat Caddesi ilçede önemli bir yer tutmaktadır. Deniz kıyısındaki ulaşım Bostancı sahilinden, Maltepe ilçesini geçerek Kartal'a, oradan da Pendik yoluyla Tuzla ilçesine kadar uzanmaktadır. Diğer bir ulaşım ise; Büyükbakkalköy, şamandıra ve Sultanbeyli'den geçen Anadolu otoyoludur.
Coğrafi Durumu
a) Hududu ve Yüzölçümü : Kartal ilçesi,yerleşim bölgesi olarak verimli topraklara sahip,iklimi gayet müsait,yeraltı memba suları azımsanmayacak kadar fazla.Ayazması ile meşhur ve dünyanın balkonu Yakacık gibi bir tabiat harikasına sahip olan tarihi ve kültürel zenginlikleri ile oldukça göz kamaştırıcı bir kentimizdir. 1908 yılından sonra ilçe haline gelen Kartal,Kocaeli Yarımadasının güneybatısında,Marmara Denizinin Kuzeydoğusunda,40 derece ve 50 Dakika enlem, 29 derece 11 dakika boylamlar arasında yer alır.Kartal Doğuda Pendik ve Sultan beyli,Kuzeyde ve Kuzeybatıda Ümraniye ilçesi,Batıda Maltepe ilçesi,Güneyinde Marmara Denizi ile çevrili olup,83.km2.lik yüzölçümüne sahiptir.b) Jeolojik Yapısı ve Dağları : Deniz seviyesi (0) dan başlayarak Kuzeye doğru tatlı bir meyille (537) metreye kadar yükselir. İlçenindeniz kıyısı kum ve kil ile kıyıdan itibaren kuzeye doğru silislerle kaplıdır.Bu kitle en çok bir metre kalınlıkta kırmızı ve kahverengi topraklarla örtülü ve oldukça verimlidir. İlçemizin Yakacık bölgesinde kalker ve kuvarsit madenleri bulunur.İlçeye bakıldığında bir takım tepe ve düzlüklerden meydana geldiği görülür.İstanbul'un en yüksek dağı Yakacık Aydos Dağı olup yüksekliği 537m.dir.
c) Suları : Belli başlı akarsularından Paşa köy deresi,Kavaklıdere,Fındıklı dere ,Ömerli Barajına dökülür. Yakacık Semtinde de çıkan membaa suları Yakacık halkının büyük ölçüde içme suyu ihtiyacını karşılamaktadır.
d) İklimi : Karadeniz'in yağışlı iklimi ile Akdeniz'in ılıman iklimi arasında geçit teşkil eder.Kışın Balkan Yarımadasının soğuk,Karadeniz'in yağışlı,Akdeniz'in ılıman güneşli havaları etkisinde kalır.Bu nedenle kıştan ilkbahara,yazdan sonbahara geçiş çok defa fark edilmez.kış aralık ayından itibaren Nisan ayına kadar sürer,ortalama 7 gün kar yağar,yaklaşık 25 gün de don olur.
