kronoloji
Türkçe kronoloji kelimesinin İngilizce karşılığı.n. chronology
Günümüzde üzerinde tarihi bulunmayan herhangi bir eski malzemenin tarihini tesbit etmek için yeni usuller geliştirilmiştir. Bunlardan biri “radyo karbon”ile zaman tayinidir. Bir canlının ölümünden sonra mevcut “karbon - 14” belirli bir oranda azalır. Bu bilgiden faydalanarak malzemenin ömrü anlaşılabilir. Yine kemiklerin yaşları, umumiyetle sahib oldukları florin noktasından hareket edilerek bulunur. Bu ve benzer metodlar her geçen gün daha hassaslaştırılmaktaysa da, neticeler hiç bir zaman kesin değildir.
Belli başlı kronolojiler şunlardır:
Mısır kronolojisi
Mısırlılarda olaylar, kralların devreleri ile alakalı olarak tesbit edilmiştir. Daha sonra kralların hangi yıllarda yaşadığına bakılarak daha kesin zaman tesbitine gidilmiştir. Ancak kralların isimlerinin veya yaşadıkları tarihlerin kesin bilinmemesi, mevcut belgelerin kullanılmasında zorluk çıkarmıştır. Her ne kadar çeşitli listeler elde edilmişse de bunlar tam değildir. Diğer bir çeşit Mısır kronolojisinde ise, aynı tarihlerde cereyan eden hadiseler ve astronomik gözlemler kayıt edilmiştir. Mesela; Boğazköy’de bulunan kayıtlar, aynı tarihli Mısır, Babil, Asur ve Hitit kayıtları arasındaki alakayı sağlamıştır.Daha ilk zamanlarda Mısırlılar, Sirius yıldızının yükselmesini, Nil’in taşmasının müjdecisi olarak kutlarlardı. Bunun sonucu, yılı 30 günlük 12 aya ayırıp, her yıl sonunda 5 günlük bayram yaparlardı. Ancak bu çeşit yıl, her 4 yılda bir gün kısa gelmekteydi. Bu aksaklık M.Ö. 238’de Mısırlılar tarafından anlaşıldı ve her dört yıla bir gün ilave edildi. Bu düzeltme de, Julius Caesar (Jül Sezar)ın takvimine esas olmuştur.
Babil kronolojisi:
Sümer ve Akkadların kronolojisinde Hammurabi’nin hükümdarlık tarihi esas alınmıştır.Asur kronolojisi:
Asurlular devrinde M.Ö. 911-626 seneleri arasındaki tarih bilgileri bir senelik bir hata ile oldukça doğrudur. 1068 ile 911 seneleri arasında ise 10 senelik hata vardır. 1068 senesinden evvelki devrede hata ihtimali daha fazladır.Miladdan önce 800 yıllarına rastlayan Babil ve asur tarihleri, Babil İmparatorluğu hakkında oldukça geniş bilgi vermektedir. Babilliler, astronomik takvim kullanmışlardır. Takvim 19 senelik sayılardan meydana gelmiştir. Ayların gün sayısı değişiktir.
Yahudi kronolojisi
Babil kronolojisi asur kronolojisinin karışımı tatbik edilmiş, hükümdarların hükümdarlık sürelerini esas alarak sıralama yapılmıştır. Yahudi kronolojistleri hassasiyetten ziyade simetriye önem verirlerdi. İsrail hükümdar sene sayısı 240’tır.Hint kronolojisi:
Hint kronolojisinde güneş senesi esas alınmıştır. Üç cins güneş senesi vardır. Biri 365 gün 6 saat 12,5 dakikadır. Bu tespiti, Ömer Aryabhata yapmıştır. İkincisi 365 gün 6 saat 12 dakika 30,915 saniyedir. Üçüncüsü 365 gün 6 saat 12 dakika ve 36,36 saniyedir. Aryabhata senesi, Julian senesini 576 senede 5 gün geçer ve güneşin Aries yıldız kümesine girmesi ile başlar.Çin kronolojisi:
Miladdan 2000 sene öncesine dayanan ay senesi esasına göre 365 gün 6 saatlik sene sistemi vardır. 4 senede bir, ayların gün sayısı ayarlanmaktadır. 1911’de Çin Cumhuriyeti kurulunca Gregorian takvimi kabul edildi. 1930 senesine kadar eski ve yeni sistem birlikte kullanıldı.Japon kronolojisi
Muhtelif usüller kullanılmıştır:1. Miladdan 660 sene önce başlayan devamlı takvim.
2. İmparatorun idareyi ele alması ile başlayıp, diğer imparatora kadar geçen süre.
3. Çin’den alınarak, Miladdan sonra 645 senesinden itibaren uygulanan takvim.
4. Gregorian takvimi.
misafir - 9 yıl önce
misafir - 9 yıl önce
misafir - 9 yıl önce