Bilgikutusu Türkiye köy |isim = Kurudere |harita2 = Balikesir_Turkey_Provinces_locator.jpg |harita2 boyut = 250px |harita2 açıklama = Balıkesir |harita1 = |harita1 boyut = |harita1 açıklama =
|harita =
|harita boyut =|harita açıklama = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lat_hem = K |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |lon_hem = D |rakım = |yüzölçümü = |nüfus = 276 |nüfus yoğunluğu = |nüfus_ref = [1] |nüfus_itibariyle = 2000 |alan kodu =0266 |posta kodu = 10580 |bölge = Marmara |il = Balıkesir |ilçe = Savaştepe
|Köy Muhtarı =Aydın Kır
|websitesi = [2]
Kurudere, Balıkesir ilinin Savaştepe ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihi
19. yüzyılın sonunda hızla çöküşe geçen ve yapılan savaşlarda büyük kayıplar veren Osmanlı İmparatorluğu ordusunu güçlendirmek için Anadolu` dan uzun süredir yeni asker alımları yapmaktaydı, bu nedenle devlet; batı anadoluda yerleşik hayatı benimsememiş konar göçer yaşayan Oğuz Boyu yörüklerden yeni asker alımı ile nüfusu kontrol altına almak için kayıtlarda büyük sıkıntılar yaşıyordu. Ülke içerisinde sosyal sorun haline gelen bu durumla ilgili olarak yöredeki konar-göçer yaşayan yörüklerin yerleşik hayata geçirilmesi ile ilgili devlet karar almıştı. [3]] yılında Bursa Hüdavendigarı olan Ahmet Vefik Paşa bir ferman yayınlayarak yöredeki konar göçer yaşayan Oğuz boyu yörüklerini zorla iskana zorlamıştır. Hatta bu nedenle adı "Çadır Yırtan Paşa" olmuştur. 1865 yılının yaz aylarında, Ahmet Vefik Paşa`nın bu fermanıyla Oğuz Türkleri Kayı Boyu Yörüklerinin Hardal Aşiretinden olan, bu günkü Kurudere köyü halkının ataları, Dikili-Bademli ile Balıkesir Savaştepe arasında göç ederken çağlardır merkezi yönetimden kopuk, ataerkin yaşadıkları yaşam tarzlarını terk etmek zorunda kalmışlar ve bu günkü Savaştepe yöresinde Kurudere köyünün olduğu mevkiiye iskan ederek burayı yurt edinmişlerdir.Diğer Hardal aşiretine mensup, Karacalar, Kocabıyıklar, Muhtan, Tütünlük, Karakavak adındaki köyler Savaştepe yöresine yerleşmiş köylerdir. Aynı zaman diliminde diğer yöredeki Oğuz boyu yörüklerine mensup yerleşik hayata geçen Karakeçili, Klaz, Gubaş aşiretleri ve 1893 Bulgar göçmenlerinden (Muhacir) diye yörede tabir edilen köylerle birlikte, yörüklerden önce yöredeki yerleşik halk olan Manav diye tabir edilen (Savaştepe, Sarıbeyler, Yeşilhisar, Yazören Urbut, gibi yerleşim yerleri ile birlikte günümüzde Savaştepe İlçesi, bir Nahiye, 49 köy, 9 mezrası vardır.Köyün Adının Tarihi
Köyün Kurudere ismini alması ile ilgili bir başlangıç, ismin veren kişi, isminin verildiği bir olay ve kayıt bulunmamaktadır. Günümüze kadar kuşaktan kuşağa aktarılan rivayetletlere göre; Yörüklerinin yerleşik hayata geçmesiyle köye ilk yerleşen sülalelerinin yaşadığı yıllarda, köyün kuzey batı kısmında bu günkü adıyla ötüyüz veya haceli boğan dere denilen kurak bir vadide iskan eden Hardal aşiretine mensup kalabalık bir sülalenin (karaveliler) kuraklıkla başa çıkamaması neticesinde, 1880 - 90 yılları arasında köye göç etmesiyle, köy halkının bu göç ederek köye yerleşen sülaleden "Kuru dereden gelmişler, kurudereliler" diye söz etmesi ve çevrede bulunan köylerde yaşayanlar tarafındanda "kuruderelilerin geldiği köy, kurudere den gelenlerin köyü, köyden başka bir yerleşim yerine gidene kurudereliler geldi gitti" diye sürekli bahsedilmesi neticesinde köyün Kurudere ismiyle anılmaya başladığı şeklindedir. Bir diğer rivayet ise Kurudere köyünden geçen derenin köyün kuzeyinde kalan yerleşim yerleri tarafından sulama amaçlı olarak dere suyunun bentle kesilmesi nedeniyle, derenin yılın büyük bir zamanında kuru kalması sonucunda Kurudere olarak anıldığı şeklindedir. Bir diğer rivayette çevre köylere göre su kaynaklarının (çeşme) az olmasından dereyle özleştirilerek Kurudere olduğu şeklindedir.İlk rivayet daha kuvvetlidir ve kabul görmektedir.Demografik Yapısı
köy halkı etnik köken olarak 1071 Malazgirt savaşından sonra batı Anadoluya göç eden Oğuz Türklerinin Kayı boyundan olan hardal aşiretine bağlı göcebe kavmindendir. asırlar boyu Dikili Bademli İle Savaştepe arası Kışlak-Yaylak olarak göç ederek yaşamışlar, orta asya dan getirdikleri gelenekleri islam kültürüyle yoğurarak ve yerli halkla kültür alış verişinde bulunarak anadolu halkının temel taşlarını oluşturmuşlardır. Kurudere köyünün bu günkü olduğu yere ise 1865 yıllarına takiben batı anadoludaki yörüklerinin yerleşik hayata geçmesiyle "Kapıcıoğlu, Dostanoğlu (Kırcalılar), Abdullahoğlu" sülaleleri köye ilk yerleşen sülaleler olarak bilinir. köyün çevresindeki arazi ve tarlaların geçmişte bu ilk sülalelere ait olması bunun doğrular şeklindedir. Kurudere köyüne Karaveli sülalesinin gelişinden sonra bu zamana mütakip olarak çevreden Hardal aşiretine mensup "bu günkü adıyla; Nişli, Deveci, Körali, İdirizler, Karaosmanlar, Hamitler, Çakıcı, Omarlar, Mısırlı, Donuzçu, Çakıcı, Gökali, Hacılar gibi sülalelerin yanısıra, Karaibrahimler (Karakeçili Yörüğü), Kalliler (Muhacir), Kürtoğlu gibi ailelerin kurudere köyünden olan bir kadınla (İç Güvey) evlenmesi sonucunda köye yerleşmesiyle bu günkü yapısını almıştır. kurudere köyünde yapılan evlilikler 1970`lere kadar genelde köy içi ve 2.3 derece uzaktaki akrabalarlarla nadiren 1. derecedeki akrabalar ile gerçekleşmiş, bu yıllardan sonra komşu köylerden yoğun kız alışverişleri ile evlilik gerçekleşmiş, 1980 yıllardan sonra dışa açılmalar olmuş ve evlilik olayında görücü usülün dışında evlilikler yaşanmıştır. köy nüfus dengeleri köyde 1970 lerden itibaren ilçeye ve değişik illere yurtdışına (Almanya`ya) işçilik nedeniyle nadiren memuriyet olmak üzere çeşitli nedenlerle göç başlamış 1980 lerden sonra da İşçilik nedeniyle Manisa ili Soma İlçesine yoğun göç yaşanmış, bunun yanında memurluk (öğretmen , polis, asker) gibi nedenlerle Türkiye`nin değişik illerine göç yaşanmış, ayrıca geniş ailenin getirdiği sıkıntılar ve ticaret yapma amaçlı olarak göç hız kazanmıştır. köy nüfusu 1950 lerden itibaren artış göstermiş 1980-1990 yıllardında en kalabalık seviyeye ulaşmış, 1996 dan itibaren yukarıdaki sebeblerden dolayı yaş ortalaması ve doğum sayısındaki düşüş itibariyle düşmüştür. Köyde yerleşik hayata geçmiş ilk kuşak 1. kuşak kabul edilir, 2 kuşak yoksulluk ve savaşlarla işgallerle mücadele etmesinden dolayı çocuk sayısı sınırlı kalmış, 3 kuşak osmanlı ve cuhumriyet ara döneminde kalmış yoksul sayılabilir fakat çocuk sayısı kişi başına ortalama 7-8 olarak ortaya çıkmış, 4 kuşak maddi imkanları ve yaşam şartlarının daha iyi olmasına rağmen çocuk sayısı 3-4 le sınırlı kalmış, günümüzde ise çocuk sayısının 2-3 de kalarak ideal nüfus yapısı yakalanmış durumdadır.Kültür
Kurudere Köyünün yemekleri: Köyün yemekleri yöredeki yörüklerle ve kısmen yerleşik manavlarla aynı sayılır diyebiliriz.. Tirit gevrek olarak tabir edilen kurumuş ince yufka ile rendelenerek hazırlanmış dometas yeşil biberli salçalı sosu ve haşlanmış av hayvanları veya et ile yapılan yemektir. Keşkek buğday yemeğidir, yüksek ısıda kazanlarda hazırlanmış buğdayla kemikli et kazan içerisinde dövülerek sakız kıvamına getirilir, kalorisi çok yüksektir. nohut yemeği ile birlikte yenilir özellikle düğün ve hayır gibi etkinliklerin vazgeçilmez yemeğidir. ayrıca dövülmeden öncede diri tanelerin şekerlerek yenilmesi ayrı bir lezzettir. Gatmer - Bükme - Gözleme - Bazlama Yörede çok yaygın olduğu gibi köydede yagındır. Hamur içerisinde ıspanaklı, otlu, Peynirli ve kıymalı olarak saçta pişirilir ayrıca sade yağlı olarakta yapılanada Akıtma denir Çörek Pidesi Kısaca susamlı pide diyebiliriz, yörede Sarıbeyler nahiyesine has olduğu bilinir köyde de yaygın olarak yapılır, ramazam ayının bir bölümünde yapılması adet haline gelmiştir, fırında pişen çöreğin incesi en kabul gürenidir, muhavazası uzun sürelidir. Tarhana Çorbası tarhana yapılırken komşular toplanır şenlik içerisinde yardımlaşma ile yapılır, köydede yapılan tarhana Çorbası un ve boy otu adıyla anılan kendine has kokusu olan bir çeşit ot ile yoğurt değişik safhalardan geçiripik kurutularak yapılan lezzetli bir çorbadır. pişirilme esnasında domates biber rendesi özzelliklede sarımsak ayrı bir tat verir, gelenek, görenekCoğrafya
Kurudere köyü Balıkesir iline 48 km, Savaştepe ilçesine 9 km uzaklıkta olup, engebeli araziye sahip olan köyün rakımı 255 metredir. Köyün Kuzeyinde rakım yükselir ve Pıynarlı, Akpınar ve Karakabağaç köyleri vardır. kuzeyden gelen dere köyün içinden geçer. Batısında halk arasında ötüyüz adıyla anılan dere geçer, Madra dağlarının uzantısı sıra dağlar vardır. Çiftlikdere ve Köyyeri köyleri bulunur. Doğusunda hafif yüksek tepelerden oluşur, halk arasında kocabük adıyla anılan dere geçer, Karacalar, Kölederesi, Çalıköy ve Kocabıyıklar köyleri vardır, ayrıca Balıkesir Savaştepe karayolu ile demiryolu köyün doğusunda 2,5 km uzaklıktadır, Güneyi açık vadidir köye 2,5 km uzaklıkta Sarıbeyler barajının uzantısı vardır. Köyün Çevresindeki Çeşitli İsimlerle Anılan Mevkiiler Ardıçlı, Gölyeri, Kesmeli, Kesmeli Eneci, Selvili, Derinboğaz, Saya boğazı, Şartlak, Kocakarşı, Küçükkarşı, Palamutlu, Armutlu, Ötüyüz, Kavlak, Kesikler, Mermer, Sıvarma, Çardakalanı, Yeldeğirmeni, Kırantarla, Kocatarla, Kireçli tarla, Topaktaş, Dombayyatağı, İncirlitaş, Bağlar, Korucunun yalağı, Kocabük, Koca köprü, Şerif boğazı, Sarıtarla, Aşılık gediği, Ayaklı taş, Avtaşı, Oluktaşı, Arılık, Sayaboğazı, Tütünlük, Çakallı, Sülüklü, Kuştepesi, Akkaya, Kaplan, Kale, kışla, Köselik boğazı, Boztepe, Harmanyerleri Esmenin Harmanyeri, Kaban Harmanyeri, Karabacağın Harmanyeri, Çeşmeler Koca çeşme, karşı çeşme, kapaklı çeşme, kocanuri çeşmesi, kışla çeşmesi, güngörmez çeşmesi, fatti çeşmesiBitki örtüsü ve Tarım
Kurudere köyünün bitki örtüsü iklimden dolayı maki ve meşe çalılık olmakla beraber köyün batı kısmındaki merası devlet tarafından dikilen cam ağaçları ile kaplıdır. dere kenarlarında çınar ve söğüt ağaçlarının yanısıra köylü tarafından dikilmiş kavak ağaçları da bulunur, ayrıca halk arasında eneç diye anılan küçük dereler hayıt ağaçları ile kaplıdır, tarla sınırlarında ve yol kenarlarındada kendiliğinden yetişen Böğürtlen (Gürüz) bitkisi vardır. Köye has olan Gıllik diye tabir edilen küçük ve tatlı meyveli ağaç, yaban erik (Domuz eriği), Palamut ağacı, Ardıç (Maki), Pıynar (Maki), Davulgu ağacı ile kırlarda yer kekiği ile Yaka ottu kendiliğine yetişir. Köyde üzüm, erik, incir (yemiş), nar, ayva, badem, armut, ayva, dut, iğde, ceviz gibi meyveler başta olmak üzere yetişir, ayrıca, kayısı şeftali, kiraz zerdali ve elma da yetişmesine elverişlidir. yer yer köy çevresinde nadiren zeytinlikler ve üzüm bağları vardır, Tarım ürünü olarak genellikle buğday, arpa, nohut, bakla vb. ile kısmen tütün, susam mısır ve ayçiçeği yetiştirilir.İklim
Köyün iklimi, Marmara Ilıman iklimi etki alanı içerisinde olup, Akdeniz ve Marmamara ikliminin geçiş noktasındadır. yazları kurak ve sıcak geçer, kışları yağışlı ve soğuktur. iklim olarak geçiş noktasında bulunduğundan akdeniz ikliminin uzantısı olarak köyde kısmen zeytin ağaçları bulunur, 4 mevsim tam anlamışla yaşanır, Köy bulunduğu konumdan dolayı kar yağışı etrafındaki yüksek tepelere oranla geç tutar. Ortalama 700-800 mm. yağış almaktadır. kar yağışlı gün sayısı köyde kış boyunca 5 ile 6 gün, çevrede bulunan dağlık kesiminde 10 günün üzerine çıkmamaktadır.Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |||
|---|---|---|---|
| 2007 | |||
| 2000 | 276 | 1997 | 270 |
Ekonomi
Köyün ekonomisi geçmiş yıllarda tarım ve hayvancılığa dayalıydı, küçükbaş ve büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yaygın şekilde yapılırdı, 1970 li yıllardan sonra küçükbaş hayvancılığı köy merasının orman alanlarından dolayı daralması sonucu kalabalık ailelere yetmemesi ve yetişen yeni neslin iş nedeniyle köy dışına gitmesi sonucu cazibesini yitirmiş ve kaybolmaya başlamış, günümüzde de yok denebilecek kadar azdır. 1990 lı yıllara kadar Büyükbaş hayvancılığı merada yapılır ve karasığır yetiştirilirdi. 1990 lı yıllardan sonra köylü besi hayvancılığına dönmüş, bunun neticesinde hayvan sayısı azalmış fakat süt verimi artmıştır ve köyün ekonomisene katkıda bulunmuştur. Köyün arazisi bir kaç düzlük hariç genelde engebelidir, sulu tarım yapılmadığından tarım ürünü üretimi sınırlı ve ihtiyacı karşılar netiliktedir. ayrıca geçmiş yıllarda yapılan tarım ve hayvancılık köylünün ihtiyaçlarını karşılarken, günümüz koşulları ve ihtiyaçları ele alındığında karşılayamamaktadır. endüstrü tarımı olarak tütün yaygın olmasada bunla geçinen köylüler vardır. köyde sosyal güvenlik anlayışının duyarlılığı ve köyde ikamet edip değişik illerde ve Almanya da çalışan köylülerden emeklilik sonucu köyde ikamet etmeleri sonucu köyün yüzde 65`i emeklidir. askari ücretle çalışanlar olduğu gibi, günlük yövmiye ilede çalışanlar vardır.Muhtarlık ve icraatları
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır. Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları:2004 - Aydın Kır
1999 - Emin Durmaz (Köye ikinci su şebekesinin kurulması, yeni muhtarlık binası yapımı)
1989,1994 - Halil Doğan (köye asfalt, telefonun gelişi, Balıkesir Savaştepe karayoluna bağlayan yol üzerinde bulunan demiryolu üst geçidi ile çeşitli altyapı-imar ve yol çalışmaları)
1977,1984 - Emin Durmaz (Köye su şebekesinin kurulması, yeni Camii ile ilkokul ve köy konağının yapımı ile çeşitli yol ve altyapı çalışmaları)
1973 - Hakkı Önal (Köye elektriğin gelişi)
1968 - Davut Doğan (köyü Balıkesir Savaştepe karayoluna bağlayan yol üzerinde bulunan derelerin üzerine iki adet köprü yapımı)
Altyapı bilgileri
Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köye içme suyu şebekesi 1985-6 yıllarında köyün kuzeyinde bulunan akpınar köyü pıynarlı mahallesinden temin edilmiştir suyun köye gelmesi esnasında pıynarl mahallesi ile ciddi sorunlar ve kavgalar yaşanmış olup, jandarma nezaretinde çalışmalar yapılabilmiş ve böylelikle köye su alınabilmiştir. alınan suyun yetersiz gelmesi neticesinde, 2004 yılında Mecidiye köyünde bulunan bir arazide çıkan su köye getirilerek köyün su problemi tamamen çözülmüştür. köyün kanalizasyon şebekesi vardır. Ptt şubesi yoktur ancak ptt acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.NOT: Kurudereli olup da gurbette doğup büyüyen ve yaşayan köylülerimize faydası olacağı inancıyla, köyümüze ait bilgileri derleyip toparlayıp aktarmaya çalıştım. bu imkanı sağlayan site yetkililerinede çok teşekkür ederim. Abdullah DOÄAN'''`