Türkçe Bilgi: Lilybaeum Muharebesi

Lilybaeum
Muharebe
si, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki İkinci Pön Savaşı'nın ilk deniz muharebesidir. Kartaca, Sicilya'ya bir dizi baskın düzenlemek için 35 ağır savaş gemisi göndermişti. İlk baskının Lilybaeum'a yapılması planlanmıştı. Siraküza Kralı II. Hiero'nun verdiği alarm üzerine 20 ağır savaş gemisinden oluşan bir Roma donanması harekete geçmiş ve muharebede birkaç Kartaca savaş gemisini ele geçirmiş, Kartaca baskınını başarısız kılmıştır.

Muharebe

öncesi Kartaca ve Roma Cumhuriyeti, her iki tarafın karşılıklı durum ve haklarını ayrıntılı olarak belirleyen bir antlaşmayı M.Ö. 509 yılında imzalamışlardı. Her ne kadar aralarındaki ilişkiler dostane değilse de bu tarihten itibaren barış halindeydiler. Daha sonra M.Ö. 348 ve M.Ö. 306 yıllarında, etki alanlarını belirleyen antlaşmalar yapıldı. Diğer yandan Roma ve Kartaca Epirus Kralı Pyrrehus'a karşı M.Ö. 279 yılında bir işbirliği antlaşması imzalamıştı. Ancak Roma Cumhuriyeti'nin M.Ö. 264 yılında Sicilya'daki Messina kenti meselesine müdahale etmesi (Messana

Muharebe

si) Birinci Pön Savaşı'nı başlatmıştır. M.Ö. 241 yılına kadar süren kara ve deniz muharebeleriyle süren savaş Kartaca'nın yenilgisiyle sonuçlandı. Kartaca, Sicilya'yı ve Batı Akdeniz'deki deniz üstünlüğünü kaybettiği gibi ağır bir savaş tazminatı ödemek zorunda kaldı. Kartaca'nın taraf olduğu Paralı Askerler Savaşı sırasında Roma Cumhuriyeti Kartaca'dan yanaydı, ancak savaşın sonunda Korsika ve Sardinya Roma hakimiyetine geçmiştir. Kartaca, M.Ö. 237-218 yılları arasında Hispanya'da, Hamilcar, Hasdrubal ve Hannibal önderliğinde yeni topraklar ilhak ederek durumunu güçlendirmiştir. Roma ise, Massalia'nı da teşvikiyle (günümüzde Marsilya) M.Ö. 226 yılında Hasdrubal'la bir antlaşma akdetti. Antlaşma, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca'nın etki alanı sınırının Ebro Nehri hattı olduğuna ilişkindir. Saguntum (bugünkü Sagunto) kenti, ırmağın güneyine düşmesine karşın M.Ö. 226 yılından itibaren Roma Cumhuriyeti'nin müttefikiydi. Bu nedenle Hannibal Barca'nın Hispanyalı müttefikleri Saguntum'la çatışmaya girdiklerinde Roma, Hannibal Barca'yı duruma müdahale etmemesi yönünde uyarmıştı. Hannibal'in Saguntum'a saldırmasıyla İkinci Pön Savaşı başlamış oldu, Roma Senatosu Kartaca'ya savaş ilan etti. Savaş, onsekiz yıl sürecektir. Buna karşın Roma Senatosu kuşatmanın sürdüğü sekiz ay boyunca Saguntum'a herhangi bir etkili destekte bulunmadı. Kent düşer düşmez Hannibal bir sonraki harekatı için hazırlıklara başlamıştır. Roma donanması M.Ö. 219 yılında İkinci İllirya Savaşı dolayısıyla 220 ağır savaş gemisiyle seferber edilmiş bulunuyordu. Konsül Publius Cornelius Scipio, 8 bin Romalı, 14 bin müttefik piyadesi ve 600 Romalı, 1.600 müttefik süvarisinden oluşan dört lejyonluk bir kuvvetle, 60 parça gemiden oluşan bir filo eşliğinde Hispanya'ya yelken açtı. Ancak iki Kelt kabilesi İtalya'nın kuzeydeki Pacentia ve Cremona kolonilerine taarruz etti. Bu bölgedeki Romalılar Mutina'ya çekilmiştir. Bunun üzerine Keltler Mutina'yı kuşattı. Praetor Lucius Manlius Vuslo 600 Romalı piyade, 10 bin müttefik piyade ve bin müttefik süvariden oluşan iki lejyonluk bir kuvvetle Ariminium (bugünkü Rimini) üzerinden Cisalpina Galya'ya ilerlediler. Ordu iki kez pusuya düştü ve 1.200 adam kaybedildi. Daha sonra Mutina kuşatıldıysa Roma ordusu da gevşekçe kuşatılmış duruma düştü. Bu olay üzerine Roma Senatosu harekete geçerek Scipio'nun iki lejyonunu ve 5 bin müttefik askerini Vulso'ya yardıma göndermiştir. Scipio kuvvetlerinin bu şekilde bölünmesi nedeniyle Hispanya'ya M.Ö. 218 Eylülüne kadar hareket edilemedi. Konsül Tiberius Sempronius Longus emrine ikisi Roma, ikisi müttefiklere ait olmak üzere dört lejyonda 8 bin Romalı, 16 bin müttefik piyade ile 600 Romalı, 1.800 müttefik süvarilik kuvvet verildi. Yüz altmış ağır savaş gemisiyle Afrika'ya yelken açma emri verildi. Sempronius Sicilya'ya gidecek ve Afrika'nın işgali için hazırlıklarını orada tamamlayacaktı. Hannibal Saguntum Kuşatması'ndan sonra ordusunu kış kamplarına aldı. Kardeşi Hasdrubal Barca komutası altında Hispanya'daki15 bin asker ve 21 savaş filinin yanı sıra Afrika'dan, 4 bin Kartaca garnizonundan olmak üzere 20 bin asker gönderildi. üç parçaya ayırdılar. Kartaca Donanması'ndaki İberyalı müttefiklere bağlı 50 ağır savaş gemisi (sadece 32'si mürettebatlı) ve 5 hafif savaş gemisi İberya sularında kaldı. Savaşın ilk deniz harekatı, 20 ağır Kartaca savaş gemisi ve bin askerle Lipari Adaları'na yapılan bir baskın olmuştur. Sekiz gemiden oluşan bir başka görev kuvveti Vulcan Adaları'na saldırmak için seferdeydi fakat Messina Boğazı'nda bir fırtına tarafından dağıtıldı. Daha sonra Siraküza donanması bu gemilerden üçünü bir direnmeyle karşılaşmadan ele geçirmiştir. Bir Kartaca filosunun Lilybaeum'a saldırı hazırlığı içinde olduğu, ele geçen Kartacalı mürettebatın sorgusunda öğrenilmiştir. II. Hiero, bu durumu Praetor Marcus Amellius bildirdi. Muharebe Kötü deniz koşulları Kartaca Filosu'nun harekata başlamasını engellemiştir. Bununla birlikte Lilybaeum'da sadece 20 Roma savaş gemisi bulunmaktadır. Marcus Amellius, II. Hiero tarafından gelen uyarıyı aldıktan sonra, her gemiye uygun sayıda asker alarak, Kartaca filosu bölgeye gelmeden önce hazırlık yaptı. Hemen ardından sahil boyunca Kartaca filosunu gözlemek için ileri postalar çıkardı. Böylece sürpriz bir saldırıya uğramaktan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışmıştır. Kartaca filosu Aegates Adaları'nda demir atıp geceyi bekledi. Şafakta Lilybaeum'a ulaşmak üzere ay ışığında yeniden yelken açtılar. Ancak Roma ileri postaları filoyu limana ulaşmadan önce saptamıştır. Alarma geçen Roma gemileri yelken açıp ilerlerken Kartaca gemileri de muharebe için açık denize yönelip yelkenleri topladılar. Kartaca savaş gemileri sayıca üstündü. Fakat mürettebat olarak eksik kadroluydu. Bu durumda Roma gemileri, borda ettikleri Kartaca gemilerindeki çatışmalarda askerce sayı üstünlüğüne sahiptiler. Bu durumda Roma gemilerine yaklaşıp bordalamaya çabalarken Kartaca gemileri de bundan kaçınarak Roma gemilerini mahmuzlamak için manevra yapmaktaydı. Bu manevralar sırasında Roma gemileri yedi Kartaca gemisini ele geçirmeyi ve 1.700 esir almayı başardılar. Diğer Kartaca gemileri savaş alanından çekilmeyi başardılar. Devamı Muharebenin sonucundan Roma, Kartaca'nın Sicilya'da bir üs kurmasını önlemiş oldu. Konsül Sempronius kısa süre sonra ordusunu bir filoyla Sicilya'ya getirmiştir. Bundan sonra Konsül, filosuyla Malta'ya hareket etmiştir. Adayı ele geçirdi ve buradaki Kartaca garnizonundan, Komutanları Hamilcar Gisco da dahil olmak üzere 2 bin tutsak aldı. Ardından, Kartaca Donanması'nın olası bir saldırısını karşılamak için Vulcan Adaları'na hareket etti. Bu arada Kartaca Donanması Bruttium'da (günümüzde Kalabriya) harekata geçmiş ve Vibo Valentiya'ya bir baskın düzenlemişti. Konsül Sempronius, Ticinus

Muharebe

si haberi üzerine Roma Senatosu tarafından Konsül Scipio'ya destek olmak üzere geri çağırılmıştır. Bu emir üzerine 50 gemiyi Lilybaeum'da Marcus Amellius komutasında, 25 gemiyi de Vibo'da bırakarak bırakarak karadan ve denizden Ariminium'a (bugünkü Rimini) hareket etmiştir. Ayrıca bakınız * Pön Savaşları kronolojisi

Kaynaklar

Vikipedi

Lilybaeum Muharebesi

Lilybaeum Muharebesi Hakkında Detaylı Bilgi

Muharebe

Muharebe

Muharebe

Muharebe

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar