Türkçe Bilgi: Martı (oyun)

Martı (Rusça: Чайка, Çayka), Anton Çehov'un dört büyük tiyatro oyunu kabul edilenler arasında ilk yazılmış olanıdır. 1895'de yazılan oyun, dört ana karakter arasındaki romantik ve sanatsal çatışmalar etrafında geçer. Bu karakterler, saf bir kız olan Nina, sönmekte olan yıldız Irina Arkadina, deneysel oyun yazarı oğlu Konstantin Treplev ile ünlü ve pek kültürlü olmayan yazar Trigorin'dir. Oyunun yapısı ve özellikleri Çehov'un diğer oyunları gibi Martı da derinlemesine işlenmiş çeşitli karakterlerin ansambl kast anlayışıyla canlandırılmasına dayanır. 19. yüzyılın melodramatik tiyatro anlayışının aksine, Konstantin'in intihar girişimleri gibi dehşet verici eylemler sahnede gösterilmez.

Karakterler

altmetin olarak bilinen kavram doğrultusunda konular etrafından dolanır; ancak, onları açıkça işaret etmez. Oyun Shakespeare'in Hamlet oyunuyla güçlü bağlara sahiptir. Arkadina ile Konstantin birinci perdedeki "oyun içinde oyun"dan önce Hamlet'ten repliklerle konuşur. (Ayrıca "oyun içinde oyun" da yine Hamlet'te kullanılmış bir yöntemdir.) Oyunda "Shakespeareyen" temalara göndermeler de vardır. Örneğin Hamlet'in annesi Kraliçe Gertrude'u amcası Claudius'tan geri almaya çalışması gibi, Konstantin de annesini, onu kendisinden çalan Trigorin'den geri almaya çalışır. Konusu Göl kenarındaki çiftlikte bir araya gelen ,farklı karakterlerdeki kahramanların tek ortak noktası sanattır.yazar,yönetmen ve oyunculardan oluşan gruptaki herkes farklı bir yaşam ve sanat anlayışına sahip olsa da bir martının sudan ayrılmaması gibi o noktaya bağlanmıştır.

Birinci perde

Artık sağlığını kaybetmekte olan eski memur Sorin'in taşradaki malikanesinde geçer. Sorin'in ünlü bir oyuncu olan kardeşi Arkadina ve oğlu Treplev kısa bir tatil için buraya gelir. Malikanenede yaşayanlar, Arkadina'nın oğlu Konstantin Treplev'in yazdığı ve yönettiği oyunu seyreder. "Oyun içinde oyun"da komşu malikanede oturan Nina adındaki genç kız "dünyanın ruhunu" oynar. Arkadina, Konstantin'in yeni bir teatral biçim yaratmaya çalıştığı bu oyunu saçma ve anlaşılmaz bularak güler. Küçük düşen Konstantin buna çok kızar. Bu perdede oyundaki aşk üçgenleri de ortaya çıkar: Öğretmen Medvedenko Maşa'yı, Maşa karşılıksız şekilde Konstantin'i, o ise Nina'yı sever.

İkinci perde

İlk perdenin birkaç gün sonrasında bir öğleden sonra vakti, malikanenin dışında geçer. Arkadina, eski güzel günlerden söz ettikleri bir konuşmanın ardından Şamrayev ile kavga eder ve oradan derhal ayrılmaya karar verir. Grup ayrıldıktan sonra, Nina oralarda oyalanır ve Konstantin Nina'ya vurduğu martıyı getirir. Nina bu hediye nedeniyle tedirgin olur. Konstantin Trigorin'in yaklaştığını görünce, kıskançlıkla orayı terkeder. Nina ondan bir yazarın hayatının nasıl olduğunu anlatmasını ister. Trigorin bunun kolay bir hayat olmadığını söyler. Nina aktrislerin hayatlarının da zor olduğunu bildiğini, ama yine de aktris olmayı her şeyden çok istediğini anlatır. Trigorin Konstantin'in vurduğu martıyı görünce, bunu bir kısa öykünün konusu olarak nasıl kullanabileceğini anlatır: "Genç bir kız bütün hayatını bir gölün kıyısında geçirmiş. Tıpkı bir martı gibi gölü severmiş ve tıpkı bir martı gibi mutlu ve hürmüş. Ama tesadüfen bir adam gelmiş ve kızı gördüğünde onu mahvetmiş. Tıpkı bir martı gibi." Bu arada Arkadina Trigorin'i arar ve ona fikrini değiştirdiğini, hemen dönmeyeceklerini söyler. Trigorin gittikten sonra, onun şöhreti ve alçakgönüllülüğünden büyülenmiş olan Nina hayranlıkla haykırır: "Rüyam!"

Üçüncü perde

, Arkadina ve Trigorin'in gitmeye karar verdikleri gün, malikanenin içinde geçer. İki perde arasında Konstantin başına ateş ederek intihara kalkışmış, ancak kurşun yalnızca kafatasını sıyırmıştır. Perde boyunca başı bandajlıdır. Nina Trigorin'i kahvaltı ederken bulur ve ona olan bağlılığını simgeleyen bir madalyonu, Trigorin'in kitaplarından birinde geçen şu cümleyi kullanarak verir: "Eğer bir gün hayatıma ihtiyacın olursa gel ve al." Trigorin'i gitmeden önce son bir kez görebilmek için yalvarır ancak, sonra geri çekilir. Arkadina ve peşinden sağlığı hala kötüye gitmekte olan Sorin girer. Trigorin eşyalarını toplamaya devam etmek için gider. Arkadina ile Sorin arasında küçük bir tartışma olur, ardından Sorin üzüntüyle bayılır. Medvedenko ona yardım eder. Konstantin gelerek annesinden bandajını değiştirmesini ister. Arkadina bandajı yenilerken Konstantin Trigorin'i kötüler ve bir tartışma daha yaşanır, sonunda Konstantin ağlayarak ayrılır. Trigorin tekrar gelir ve Arkadina'ya malikanede kalıp kalamayacaklarını sorar. Arkadina ise, Trigorin Moskova'ya dönmeye ikna olana dek onu pohpohlar, hoşuna gidecek şeyler söyler. O gittikten sonra, son kez hoşçakal demek için Nina gelir. Trigorin'e, anne babasının karşı çıkmasına rağmen aktris olmak için kaçacağını söyler. Tutkuyla öpüşürler ve Moskova'da yeniden buluşmak üzere plan yaparlar.

Dördüncü perde

İki yıl sonraki kış, Konstantin'in çalışma odasında geçer. Maşa sonunda Medvedenko'nun evlenme teklifini kabul etmiş ve iki çocukları olmuştur, ancak hala karşılıksız şekilde Konstantin'i sevmektedir.

Karakterler

geçen iki yılda neler olduğundan söz eder: Nina ve Trigorin bir süre Moskova'da birlikte yaşamış ancak, sonunda Trigorin onu terkederek Arkadina'ya geri dönmüştür. Nina aktris olarak asla gerçek başarıyı yakalayamamıştır ve küçük bir tiyatro grubuyla turnededir. Konstantin'in bazı kısa öyküleri basılmıştır ancak, giderek artan bir depresyondadır. Sorin'in sağlığı iyice kötüleşmiştir ve malikanedekiler onun son günlerine yetişmesi için Arkadina'ya telgraf çekmiştir.

Karakterler

in bir çoğu bingo oynamak için Konstantin'in odasına geçer. Konstantin onlara katılmaz ve masasında yazma çalışmalarını sürdürür. Grup akşam yemeği için odadan ayrılınca Nina arka kapıdan girer ve Konstantin'e son iki yılda yaşadıklarını anlatır. Kendisini Konstantin'in vurduğu martıyla karşılaştırır ve "Ben bir aktrisim." der. Trigorin'le çocuklarının ölümünden sonra ikinci sınıf bir tiyatro topluluğuyla turneye çıkmak zorunda kaldığını anlatır, ancak yeniden kendisine güvenmeye başlamış gibi görünür. Konstantin kalmasını rica eder ancak, Nina o kadar karışık bir durumdadır ki, bu rica onun için hiçbir şey ifade etmez. Geldiği gibi sesizce ayrılır. Konstantin umutsuzca yazdıklarını yırtar ve sessizce odayı terkeder. Grup yeniden gelerek oyuna devam eder. Ansızın sahne dışından bir silah sesi duyulur, Dorn bakmaya gider. Geri döndüğünde Trigorin'yı bir kenara çeker ve Arkadina'yı biraz uzaklaştırmasını, Konstantin'in az önce kendisi vurduğunu söyler. Karakterler * İrina Nikolayevna Arkadina - bir aktris * Konstantin Gavriloviç Treplev - Madam Arkadina'nın oyun yazarı oğlu * Pyotr Nikolayeviç Sorin - Arkadina'nın erkek kardeşi * Nina Mihaylovna Zareçnaya - zengin bir çiftlik sahibinin kızı * İlya Afanasyeviç Şamrayev - emekli üsteğmen, Sorin'in malikanesinin kahyası * Polina Andreyevna - Şamrayev'in karısı * Maşa - Şamrayev ile Polina'nın kızları * Boris Alekseyeviç Trigorin - ünlü bir yazar * Yevgeni Sergeyviç Dorn - doktor * Semyon Semyonoviç Medvedenko - öğretmen * Yakov - işçi * Aşçı Sahneleme bilgisi ve eleştirel tepkiler

İlk kez sahnelenmesi

Oyunun ilk sahneye konuluşunun gala gecesi, ünlü bir fiyasko örneği oldu. Nina'yı oynayan Vera Komissarzhevskaya seyircinin düşmanca tavrından o kadar etkilendi ki, neredeyse sesini kaybetti. Çehov seyircilerin arasından ayrılarak son iki perdeyi sahne arkasında geçirdi. Destekçileri kendisine prodüksiyonun daha sonraları başarı elde ettiğini yazdığında, onların yalnızca nazik davranmaya çalıştıklarını sandı. This Is London, oyuncu için "en iyisi" ifadesini kullandı ve oyunun "Garai'nin performanıyla aydınlattığı psikolojik anlayışla daha da değer kazandığını" belirtti. New York City'de bulunan Classic Stage Company Martı'yı 13 Mart 2008'de, Paul Schmidt'in çevirisiyie Viacheslav Dolgachev'in yönetiminde sahneye koydu. Yapım, Arkadina rolündeki Dianne Wiest ile Trigorin rolündeki Alan Cumming'le dikkat çekti. 2007 yılından beri Tiyatro Oyunbaz tarafından Abdullah Cabaluz yönetiminde sahnelenmektedir. Kaynaklar * İngilizce Wikipedia 27 Nisan 2008 tarihli The Seagull maddesi Dış bağlantılar * * Project Gutenberg'de Martı * Oyunun orijinal tam metni (Rusça)

Kaynaklar

Vikipedi

Martı (Oyun)

Karakterler

Birinci perde

İkinci perde

Üçüncü perde

Üçüncü perde

Dördüncü perde

Karakterler

Karakterler

İlk kez sahnelenmesi

Kaynaklar

Martı (anlam ayrımı)

Marina Carr

Marko Marin

Perikles (oyun)

Tiyatro Oyunbaz

Vanya Dayı

Vedat Türkali

Marina Erakovic

Martı (Oyun)

Martı (Oyun) Hakkında Detaylı Bilgi

Karakterler

Birinci perde

İkinci perde

Üçüncü perde

Üçüncü perde

Dördüncü perde

Karakterler

Karakterler

İlk kez sahnelenmesi

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Martı (anlam ayrımı)

Marina Carr

Marko Marin

Perikles (oyun)

Tiyatro Oyunbaz

Vanya Dayı

Vedat Türkali

Marina Erakovic