Tarihçe
Kent, Orta Çağ ve Yeni Çağ`da, Seandos; Nissa ve Muşkara adıyla anılıyordu. Anadolu, Büyük Selçuklu Devleti`nin elindeyken eski adı Nissa`nın yerinde Muşkara adında bir köy vardı. Muşkara sağlam yapılı anlamındadır. 18 evlik küçük bir köy olan Muşkara, Ürgüp`e bağlıydı.Tarihçi Charles Texier`e göre; XII. yüzyıl sonlarına doğru, yani Selçuklular zamanında, Nissa şehri halkı yavaş yavaş şehirden ayrılarak, başka bir yere göç etmişlerdir. Çevre ile ilgili bilgi veren tarihçiler, bu yeni göç yerinin Muşkara olduğunu yazarlar.
Osmanlılar döneminde ise; Muşkara yerine Nevşehir kullanılmaya başlandı. II. Beyazıt`ın oğlu Şehzade III. Ahmet`in sır katibi, Muşkaralı İbrahim, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa olarak sadrazamlığa getirildiğinde, doğduğu kent olan Muşkara`da büyük bayındırlık hareketine girişti. İmaretler, camiler, medreseler, hamam ve çeşmeler yaptırdı. Muşkara adını değiştirerek, kente ``Yenişehir`` anlamına gelen Nevşehir adını verdi.
Çok eski çağlardan beri bir köy olmaktan ileriye gidemeyen bu yere Türkler ``Muşkara`` olarak isim verirlerdi. Bu köyden yetişen sadrazam ve sultana damat olan Damat İbrahim Paşa, birçok eser yaptırarak bu köyü genişletmiş ve yeniden inşa ettirmiştir. ``Yeni şehir`` manasına gelen Nevşehir ismini almıştır. Muşkara isminden önceki ismi ``Nissa`` olup, bu isim Hititler tarafından verilmişti.
Turistik yerleri
;Nevşehir Kalesi: On ikinci asırda Selçuklular tarafından yapılan kaleyi Damat İbrahim Paşa tamir ettirmiştir. İl merkezinin güneybatısında yüksek bir tepe üzerindedir. Yontma taştan yapılan kale iki kapılıdır.;Damat İbrahim Paşa Külliyesi: On sekizinci asırda Sadrazam Damat İbrahim Paşa tarafından yaptırılan külliye; cami, medrese, kütüphane, sıbyan mektebi imaret ve hamamdan meydana gelmiştir. Caminin kubbesi kurşun olduğu için ``Kurşunlu Camii`` olarak da bilinir. Caminin mihrabı mermer işçiliğinin çok güzel örneklerindendir. Minberi çok güzeldir. Müezzin mahfilinin altı, altın yaldızla işlemelidir. Medrese 1961`de Vakıflar Genel Müdürlüğünce tamir ettirilerek Kütüphane olarak halka açılmıştır. İmaret kısmı 1949`da müzeye çevrilmiştir. Sibyan mektebinde minyatür, arkeolojik ve etnografik eserler sergilenir. Kütüphane kısmında çok kıymetli 40.300 eser bulunmaktadır. El yazması olan eserler çok değerlidir.
;Kara Camii: Sadrazam Damat İbrahim Paşa tarafından 1715`te yaptırılmıştır. Kesme taştan sade bir yapıdır. Minaresi 19. asırda yaptırılmış olup tek şerefelidir.
_haritası.svg){kind=link}