Türkçe Bilgi: On Bela

On Bela () veya Mısır
Belalar
ı (), Tevrat'ta Çıkış kitabının 7 ila 12.nci konuları altında anlatılan, köle olan İsrailoğullarının serbest bırakılması için Yehova tarafından Mısır firavununa gönderilen belalar dizisidir. Firavun, İsrailoğullarının gitmesine, onuncu bela gerçekleşene kadar izin vermemiştir. Bu belalar, İsrail Tanrı'sının gerçekliğini ve Mısır tanrılarının güçsüzlüğünü betimlemektedir. Bazı yorumcular bu belaların bazılarını Nil tanrılarına verilen yargı, bereket ve doğal fenomenlerle bağdaştırırlar. Çıkış kitabına göre Tanrı, Mısır tanrılarını yargılayacağını bildirmektedir: "O gece Mısır'dan geçeceğim. Hem insanların hem de hayvanların bütün ilk doğanlarını öldüreceğim. Mısır'ın bütün ilahlarını yargılayacağım. Ben RAB'bim." Çoğu Yahudi, Hristiyan ve Müslümanca, Mısır'daki belaların tarihsel bir gerçeklik olduğuna inanılır. Ahit hikayesi Mısır'dan çıkışın kutlandığı Pesah bayramının bir parçası olan on bela Tevrat'ta şöyle sıralanmıştır: # - su kana dönüşüp bütün balıkları ve diğer su altı yaşamını öldürdü. (Dam) # - kurbağa (Tsifardeah) # - bit (Kinim) # - sinek (Arov) # - hayvanlarda hastalık (Dever) # - iyileşmeyen çıbanlar (Şhin) # - dolu ve fırtına (Barad) # - çekirgeler (Arbeh) # - karanlık (Hoşeh) #, - kapı eşiğinde işaret bulunmayan yerlerdeki ilk doğan insan ve hayvanların ölümü (Makat behorot) İlk üç bela "bütün Mısır toprakları"nı etkilerken 4., 5., 6., 7. ve 9. belaların İsrailoğulları üzerinde etkisi olmadı. Yahudilerin 8. beladan etkilenip etkilenmediği belirsizdir. Tevrat'ta yazdığına göre, Yahudiler son beladan kapı eşiğine koyun kanı sürerek, kavrulmuş kurbanın etini matsa ile yiyerek kutlayıp kurtuldular. Onuncu beladan sonra en nihayetinde firavun İsrailoğullarının şartlarını kabul edip onları serbest bıraktı. Belalar Aşağıda sıralanan belalar Çıkış kitabının 7 ila 12.nci konularının özetidir.

Belalar

ın başlangıcı: Çık. 5:1–9, 7:8–13 Tanrı'ya özgürce ibadet edebilmek için, Musa ve Harun firavuna yanaşıp, Tanrı'nın mesajı olan, İsrailoğullarını serbest bırakıp Mısır'dan çıkmalarına izin vermesi mesajını iletti. İlk başta bunu reddedince Tanrı Musa ve Harun'u bir uyarı mucizesi göstermek için tekrar firavunun yanına gönderdi. Musa'nın asası yılana dönüştü. Firavunun büyücüleri de asalarını yılana dönüştürdü fakat Musa'nın yılanı büyücülerin yılanlarını yutup tekrar asaya dönüştü.

1. Kan (דָם): Çık. 7:14–25

İlk bela kandı. Tanrı, Harun'a asasını kaldırıp nehrin üstünde tutmasını buyurdu ve nehir kana dönüştü. Kan sebebiyle Nil'deki bütün balıklar öldü ve Mısır'ı leş bir koku kapladı. Mısırlıların kullandığı diğer su kaynakları da kana dönüştü. Firavunun büyücüleri de suyu kana çevirebildiklerinden Firavun, Musa'nın isteğine boyun eğmedi.

2. Kurbağa (צְּפַרְדֵּעַ): Çık. 7:25–8:11

Mısır'ın ikinci belası kurbağalardı. Tanrı, Harun'a asasını su üstünde tutmasını buyurdu ve kurbağa sürüsü tüm Mısır'ı sardı. Firavunun büyücüleri de sihirleriyle bunu başarabiliyordu. Fakat, bunun tersini yapıp kurbağaları yok edemiyorlardı, bu sebeple firavun, Musa'nın kurbağaları yok etmesi karşılığında İsrailoğullarına izin vermek zorunda kaldı. Bu belanın ilahi bir ceza olduğunu kanıtlamak için Musa, çıkış zamanının firavun tarafından belirlenmesini istedi. Firavun gün olarak ertesi günü seçti ve o gün bütün kurbağalar öldü. Firavun sözünden döndü ve İsrailoğulları Mısır'da kalmak zorunda kaldı.

3. Bit (כִּנִּים): Çık. 8:12–15

Mısır'ın üçüncü belası bit idi. Tanrı, Haruna asasını yere vurmasını ve toz kaldırmasını buyurdu; toz, Mısırlıların üstesinden gelemediği bite dönüştü. Büyücüler, sihirle bunu gerçekleştiremeyince bunda "Tanrı'nın parmağı" olduğunu belirttiler.

4. Sinek (עָרוֹב): Çık. 8:20–32

Mısır'ın dördüncü belası, insanlara ve hayvanlara zarar verme yetisi olan sineklerdi. Tevrat'ta sineklerin sadece Mısırlıları etkilediği, İsrailoğullarının yaşadığı Goşen topraklarını etkilemediği aktarılır. Firavun, Musa'ya bu belayı kaldırması karşılığında İsrailoğullarını özgür bırakacağı sözü verdi. Fakat, bela geçtikten sonra firavunun "kalbi katılaştı" ve tekrar sözünden döndü.

5. Hayvanlarda salgın hastalık (דֶּבֶר): Çık. 9:1–7

Mısır'ın beşinci belası, Mısırlılar için hayati önem taşıyan at, eşek, deve, koyun ve keçi gibi hayvanların yok olmasına sebep olan salgındı. İsrailoğullarının hayvanlarına zarar gelmedi. Firavun yine ödün vermedi.

6. İrinli çıbanlar (שְׁחִין): Çık. 9:8–12

Mısır'ın altıncı belası şhindi. Şhin bir deri hastalığı olup genelde "çıban" olarak tercüme edilir. Tanrı, Musa ve Harun'a fırından iki avuç kurum almasını buyurdu ve Musa kurumu firvaunun önünde havaya doğru fırlattı. Bu kurum Mısır halkı ve hayvanlarında Şhin'e sebep oldu. Bundan Mısırlı büyücülerde etkilendi ve kendilerini iyileştiremediler.

7. Dolu (בָּרָד): Çık. 9:13–35

Mısır'ın yedinci belası yıkıcı bir fırtınaı. Tanrı, Musa'ya asasını göğe kaldırmasını buyurdu ve fırtına başladı. Görünüşe göre, bu bela önceki belalara kıyasla daha doğaüstüydü; gökten sağnak şekilde dolu ve ateş yağıyordu. Şiddetli fırtına Mısır bostanlarına, ürünlerine, halkına ve hayvanlarına zarar verdi. Fırtına Goşen toprakları dışında ülke genelindeydi. Kendisinin ve halkının günahkarca davrandığını ve Tanrı'nın doğru olduğunu belirten Firavun, Musa'ya belayı kaldırırsa İsrailoğullarına çölde Tanrı'ya ibadet etmelerine izin vereceği sözünü verdi. Musa'nın duasıyla birlikte dünyanın hakimi olduğunu gösteren Tanrı doluyu durdurdu. Fırtınanın dinmesinden sonra tekrar firavunun "kalbi taşlaştı" ve sözünü tutmayı reddetti.

8. Çekirge (אַרְבֶּה): Çık. 10:1–20

Mısır'ın sekizinci belası olan çekirgeler, İbrani takvimine göre Şevat ayının ilk gününde başladı. Beladan önce Tanrı, Musa'ya firavunun "kalbini taşlaştıracağı"nı bildirdi böylece firavun izin vermeyecek ve bunun ardından gelecek olan mucizelere ortam doğacaktı. Önceki belalar gibi bu sefer de Musa firavunun karşısına çıkıp onu çekirge belasından haberdar etti. Firavunun yanında çalışanlar, İsrailoğullarının serbest bırakılması için firavuna yalvardılarsa da firavun boyun eğmedi. Firavun uzlaşma olarak erkeklerin gidebileceğini fakat kadın, çocuk ve hayvanların Mısır'da kalmasını buyurdu. Bunun üzerine Musa Tanrı'nın isteğini yineleyip hayvanlar dahil herkesin serbest bırakılmasını isteyince firavun bunu reddetti. Tanrı, Musa'ya asasını Mısır üzerinde tutmasını buyurdu ve doğudan rüzgar yükseldi. Ertesi güne kadar rüzgar beraberinde çekirge sürüsü getirdi. Çekirgeler gökyüzüne yayıldı ve Mısır üzerinde gölge oluşturdu. Çekirgeler, Mısır'ın kalan son ürünlerini de tüketti; ayakta ne bir bitki ne de bir ağaç kaldı. Firavun tekrar Musa'dan belayı geri çekmesini isteyip karşılığında İsrailoğullarının çölde Tanrı'ya ibadet edebileceğini belirtti. Bunun üzerine Tanrı çekirgeleri bir rüzgarla Kızıldeniz'e sürükledi. Fakat, kalbi tekrar taşlaşan firavun İsrailoğullarının gitmesine izin vermedi.

9. Karanlık (חוֹשֶך): Çık. 10:21–29

Dokuzuncu belada, Tanrı, Musa'ya Mısır'ı karanlığa boğmak için ellerini göğe kaldırmasını buyurdu. Bu karanlık üç gün boyunca sürdü fakat İsrailoğullarının evleri aydınlıktı. Firavun, Musa'yı çağırtıp İsrailoğullarının koyun ve davarları arkada bırakması koşuluyla serbest kalacağını bildirdi. Musa, kurbanlık için hayvanlara ihtiyaç olduğunu söyleyip teklifi reddetti. Buna kızan firavun, Musa'ya eğer bir daha karşısına çıkarsa öldürüleceğini belirtti. Musa da, bir daha karşısına çıkmayacağını söyledi. Bu bela doğrudan firvunun güneş tanrısı olan Ra'ya yönelikti. Karanlık belasıyla Musa, Yehova'nın gücünü ve Mısır tanrılarına tapmanın budalalık olduğunu göstermeye çalıştı.

10. İlkdoğan ölümü (מַכַּת בְּכוֹרוֹת): Çık. 11:1–12:36

Onuncu ve son Mısır belası Mısır'daki ilkdoğanların ölümüyle ilgilidir. Firavunun oğlundan en fakirine kadar hatta hayvanlar da dahil hiç kimse bu beladan kaçamadı. Beladan önce Tanrı Musa'ya İsrailoğullarına bildirmesi için kapılarına koyun kanı sürmelerini böylece o eve girmeyeceğini söyledi.

Belalar

ın en ağırı olan bu bela sonunda firavun İsrailoğullarının gitmesine izin verdi. Belanın ardından, kızgın, üzgün ve kendisinin de öldürüleceğinden korkan firavun, İsrailoğullarının ne isterlerse yanlarına alıp gitmeleri emrini verdi. Firavunun fikir değiştereceğine inanan İsrailoğulları hiç beklemeden Musa önderliğinde emrin verildiği gece Mısır'dan çıkmak için yola koyuldular. En nihayetinde firavun ordularıyla peşlerine düştü. Ahit içi düzen Doğasal açıklama Bazı bilim yazarları ve Ahit araştırmacıları, bu belaların doğaüstü mucizelerden ziyade sıradan doğa felaketleri ve bunların akibetleri olabileceğini belirtmektedir. Bu hipotez ile ilgili tek sorun, Tevrat'ta anlatıldığının aksine afetler halklar arasında ayrım yapmamaktadır. Ahit, üçüncü felaketten sonraki belaların sadece Mısırlıları etkilediğini ve İbranileri etkilemediğini iddia eder. Fenomenlerin çoğunun doğal unsurlar olabileceğini belirten açıklamalar şöyledir: * 1. bela - Su kana dönüştü, balıklar öldü: ** MÖ 1500'lerde Santoron'daki volkanik hareketlilik sonucunda bu patlamanın ardından oluşan küller Nil'de bulundu. Nil'deki kırmızılığın sebebi bu olabilir. Çökelme sonucu oluşan kum tabakası Nil'i kan kırmızı yapıp suyunu içilmez kılabilir. Kızıl toprakları bulunan Victoria Gölü bölgesindeki sağnak yağışlar kızıl çamuru Nil'e akıtmış olabilir. ** Bir başka görüşe göre kızıl ve zehirli su yosunlarındaki artış (kızıl gelgit) toksik madde miktarını arttırıp balıkları öldürmüş olabilir. * 2. bela - Kurbağalar: Balıkları öldüren derecede su bozulması, kurbağaların nehri terketmesine ve ölmelerine sebebiyet vermiş olabilir. * 3. ve 4. belalar - Bit ve sinekler: Kurbağaların eksikliği bit ve sinek gibi böceklerin nüfusunda artışı sağlamış olabilir. * 5. ve 6. belalar - Hayvanlarda salgın ve çıban: Isırgan sineklerin nüfusundaki artış hastalık yaymış ve salgına sebebiyet vermiş olabilir. * 7. bela - Dolu: Volkanik hareketlilik, külün yanı sıra beraberinde kükürt de getirir ve bu hava sistemini değiştirip bazen doluya sebep olabilir. Dolu, bağımsız bir hava olayı olarak da gerçekleşmiş olabilir. Şimşekler "ateş" olarak yorumlanmış olabilir. * 8. bela - Çekirgeler: Dolu yüzünden tahılların zarar görmesi sebebiyle çekirgelerin yemek kaynakları kısıtlanmış ve ayakta kalan diğer tahılları çekirgeler için hedef tahtası haline getirmiş olabilir. Hayvanlardaki salgın hastalık nedeniyle çekirgeleri avlayan hayvanların eksikliği çekirge nüfusunda artışa sebep olmuş olabilir. Bu açıklamalar haricinde dahi bugün çekirge sürüleri görmek sıra dışı değildir. * 9. bela - Karanlık: Bunun birçok sebebi olabilir; örneğin, güneş tutulması, kum fırtınası, volkanik kül veya yoğun hacimli çekirge sürüsü güneşi bir süreliğine örtmüş olabilir. * 10. bela - İlkdoğan ölümü: ** Eğer son belanın amacı gerçekten sadece ilkdoğanları etkilemekse bu, karanlık zamanda ya çekirgeler ya da kara küf (Cladosporium) tarafından yemeklerin zehirlenmesiyle gerçekleşmiş olabilir. Ortadoğu kültüründe ilkdoğanlar ayrıcalıklı olduğu için ilk öğünler onlara verilirdi böylece ilkdoğanların yemekten zehirlenmiş olmaları olasıdır. İsrailoğulları ise, öğünlerini hazırlayıp hemen tükettikleri için onların etkilenme olasılığı daha az olurdu. **2006'da yayınlanan Exodus Decoded isimli belgeselde Jacobivici'nin görüşüne göre ilkdoğanların ölümü Santoron'daki volkanik patlamayla ilintilidir. İlkdoğanlar ayrıcalıklı olduğundan yere yakın yerlerde yatıyordu, diğer çocuklar ise yüksekte ve hatta bazen çatıda yatırılıyordu. Volkanik patlama sebebiyle zehirli gaz ağır olduğundan yere yakın kalıyordu bu sebeple yere yakın yatan ilkdoğanlar zehirlenip ölmüştü. Yahudilerin bundan kurtulmalarının sebebi ise o gün Pesah'ın ilk günü olduğundan yatmaya gitmemeleri, tersine, ayakta kutlama yapmalarıydı. Ayrıca bakınız *Musa *Seder *Harun'un asası *Ipuwer Papirüsü Edebiyat * Hermann and Anna Levinson: Zur Biologie der zehn biblischen Plagen DGaaE Nachrichten 22 (2008), 83–102 Kaynakça

Kaynaklar

Vikipedi

On Bela

Belalar

Belalar

1. Kan (דָם): Çık. 7:14–25

2. Kurbağa (צְּפַרְדֵּעַ): Çık. 7:25–8:11

3. Bit (כִּנִּים): Çık. 8:12–15

4. Sinek (עָרוֹב): Çık. 8:20–32

5. Hayvanlarda salgın hastalık (דֶּבֶר): Çık. 9:1–7

6. İrinli çıbanlar (שְׁחִין): Çık. 9:8–12

7. Dolu (בָּרָד): Çık. 9:13–35

8. Çekirge (אַרְבֶּה): Çık. 10:1–20

9. Karanlık (חוֹשֶך): Çık. 10:21–29

10. İlkdoğan ölümü (מַכַּת בְּכוֹרוֹת): Çık. 11:1–12:36

Belalar

Kaynaklar

Bela Çiçeği

Bir Bela

Yedi Bela Hüsnü

Belanın Yedi Türlüsü

Béla Lugosi

Bela Palanka

Başım Belada

Her Gün Başka Bir Bela

On Bela

On Bela Hakkında Detaylı Bilgi

Belalar

Belalar

1. Kan (דָם): Çık. 7:14–25

2. Kurbağa (צְּפַרְדֵּעַ): Çık. 7:25–8:11

3. Bit (כִּנִּים): Çık. 8:12–15

4. Sinek (עָרוֹב): Çık. 8:20–32

5. Hayvanlarda salgın hastalık (דֶּבֶר): Çık. 9:1–7

6. İrinli çıbanlar (שְׁחִין): Çık. 9:8–12

7. Dolu (בָּרָד): Çık. 9:13–35

8. Çekirge (אַרְבֶּה): Çık. 10:1–20

9. Karanlık (חוֹשֶך): Çık. 10:21–29

10. İlkdoğan ölümü (מַכַּת בְּכוֹרוֹת): Çık. 11:1–12:36

Belalar

Kaynaklar

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Bela Çiçeği

Bir Bela

Yedi Bela Hüsnü

Belanın Yedi Türlüsü

Béla Lugosi

Bela Palanka

Başım Belada

Her Gün Başka Bir Bela