En genel şekliyle, var olan yaratıcısı olan bir Tanrı’nın varoluşuna inanma, Tanrı’nın mutlak ve sınırsız bir bilgiye ve güce sahip olduğuna sarsılmaz bir inanç besleme. Evrende bulunan ve duyularımız aracılığıyla bilinen ya da imgelem ve akıl sayesinde varolduğu sonucuna varılan tüm varlıkların varoluşlarını ve varoluş durumundaki devamlılıklarını sonsuz, ezeli-ebedi ve bilinçli bir varlığın ve bu varlığın iradesinin yaratıcı ve nedensel eylemine borçlu olduğu, Tanrı adı verilen bu varlığın özünü ve karakterini akıllı yaratıklarının düşüncelerinde ve ideallerinde açığa vurduğu ve bundan dolayı, insan varlıklarıyla kişisel bir ilişki içinde bulunduğu inancı.
Doğanın üstünde ve ötesinde olan, yani evrene aşkın olan bir Tanrı’ya duyulan inancı ifade eden teizmde, Tanrı, yarattığı varlıktan ayrı olan, fakat kendisini yaratıkları aracılığıyla gösteren, özünde kişisel olup, insanın ibadet ve itaatine en yüksek ölçüde layık olan varlık olarak görülür. Tanrı, bu anlayışa göre, yaratıcıdır, varoluşun ve değerin kaynağı ve koruyucusudur; Tanrı’nın gücü her şeye yeter, O her şeyi bilir; Tanrı güç, gerçeklik ve değer bakımından en yüksek Varlıktır ve insan O’nu bilebilir ve O’na erişebilir.
Batı Felsefesinde Teist Kuramlar (Tanrı'nın Sıfatları)
- Tanrı Mükemmeldir (Ontolojik Kuram) : Tanrı'nın varlığını var olması ile açıklar. Tanrı'nın her bakımdan kusursuz olduğunu ifade eder. Diğer kuramların hepsini kapsar. İlk olarak 11. yüzyılda Aziz Anselmus tarafından proslogium adlı eserinde ortaya atılmıştır. 15. yüzyılda Dekart Meditasyonlar isimli eserinin ikinci bölümünü bu konuya ayırmıştır.
- Tanrı Yaratıcıdır ( Varlığın ortaya çıkması kuramı): Var olan her şey, mantıken onu yaratan bir varlığa muhtaçtır. Evren de zaman içinde sonradan meydana geldiğine göre , onu meydana getiren varlık Tanrı'dır.
- Tanrı sonsuz güçlüdür : Tanrı'nın gücü her şeye yeter , sınırsızdır. Dekart'a göre bu güç tamamen sınırsızdır , Aquinas gibi diğer bazı filozoflar ise bazı sınırları olduğunu belirtmiştir.
- Tanrı her şeyi bilir.
- Tanrı zaman ve mekandan bağımsızdır.
- Tanrı kendi kendine yeterlidir.
- Tanrı tarifsizdir.
- Tanrı duygulardan bağımsızdır.
İslam'da Tanrı'nın Sıfatları
İslam'da tanrı'nın sıfatları ikiye ayrılır:
- Zati Sıfatları,
- Subuti Sıfatları.
- Zati Sıfatları:
- Vücud: Var olmak
- Kıdem: Ezelilik
- Beka: Sonsuzluk
- Vahdaniyet: Tek olmak
- Muhalefetun li'l-Havadis: Sonradan olanlara benzememek
- Kıyam bi nefsihi: Bir şeye ihtiyaç duymadan, kendi zatıyla var olmak
- Subuti Sıfatları:
- Hayat: Hayat sahibi olmak
- İlim: Bütün her şeyi kuşatan bir ilme sahip olmak
- Sem': Her şeyi duymak
- Basar: Her şeyi görmek
- İrade: Engelsiz bir şekilde istediğini yapabilmek
- Kudret: Her şeye güç yetirebilmek
- Kelam: Konuşma
- Tekvin: Yaratma, yoktan var etme