Türkçe Bilgi: termokupl

veya ısıl çift', bir tür sıcaklık sensörüdür. Farklı iki iletken malzemeden oluşur. Bu malzemelerin iki ucu birleştirilir (sıcak nokta) ve ısıtılırsa, diğer uçlarda (soğuk nokta) gerilim elde edilir. Bu gerilimin değeri kullanılan malzemenin cinsine ve birleşim noktasının ısınma miktarına bağlıdır. Sıcak nokta ile soğuk nokta sıcaklık dağılımı nasıl olursa olsun üretilen gerilim sıcak ile soğuk nokta arasındaki sıcaklık farkıyla orantılıdır. Sıcak nokta ile soğuk nokta arasındaki sıcaklık farkı termokupl üzerinde gerilim (
E
M
F) yaratır. Sıcak nokta sıcaklığı aynı kalmak koşulu ile soğuk nokta sıcaklığı değiştiğinde farklı sıcaklıklar okunur. Bu nedenle mV tablolarındaki değerlerde standart sağlamak için ölçülen sıcaklık karşılığı mV değerleri soğuk noktanın 0°
C
'de tutulması ile elde edilir.
T
ermokupllar -200°'den 2320°
C
'ye kadar çeşitli sıcaklıklarda, ölçüm ve kontrol için yaygın olarak kullanılır. Ayrıca sıcaklık gradyanını elektriğe dönüştürürler.
T
ermokupllar bilim ve endüstride de sıkça kullanılır. Özellikle tuğla veya kiremit yapımında kullanılan fırınlarda, gaz türbin egzoslarında (çıkışlarında), dizel motorlarda, vb. gibi yerlerde kullanılır. Çalışma prensibi Herhangi bir iletken sıcaklık gradyanına maruz bırakılırsa, bir gerilim elde edilir. Bu olaya termoelektrik etki denir. Bu gerilimi ölçmek için, iletkenin "sıcak" ucuna başka bir iletken bağlanmalıdır. Sonradan bağlanan iletken de sıcaklık gradyanına maruz kalır.
E
tkinin büyüklüğü kullanılan metale bağlıdır. Devreyi tamamlamak için benzer olmayan metallerin kullanılması, problardaki (elektrotlardaki)gerilimlerde küçük farklılıklara neden olur. Bu fark sıcaklıkla artar ve fark standart metal alaşımlarında, 1
C
elcius derecede 1 ile 70 mikrovolttur (µV/°
C
).
T
ermokupldaki iki metalin bağlantı noktalarında gerilim oluşturulmaz. Fakat benzer olmayan uzun metaller sıcaklık gradyanına neden olur. Çünkü benzer olmayan her iki uzun metal, aynı sıcaklık gradyanına sahiptir. Sonuçta termokupl bağlantı noktası ile referans noktası arasındaki sıcaklığın farklı ölçülmesine neden olur. ==Pratik kullanımıGerilim-sıcaklık ilişkisi
T
ermokupllarda kullanılan tipik metaller için çıkış gerilimi (Δ
T
) sıcaklık farkı ile doğrusal olarak artar.
T
am ölçümler veya doğrusal sıcaklık değeri dışındaki ölçümler için, doğrusalsızlık düzeltilmelidir. Bir termokuplun (Δ
T
) sıcaklık farkı ile çıkış gerilimi (bir kaç mV) arasındaki ilişkisi bir polinom tarafından şöyle yakınsaklaştırılabilir. $\Delta$
T
= \sum_^
N
a_n v^n a_n katsayıları, malzemeye bağlı olarak 0'dan 5 ile 13 arasındaki n için verilir. Bazı durumlarda daha iyi doğruluk, ek doğrusal olmayan terimlerle sağlanır. selamün aleyküm beyler bu makinecilerin hali nolacak TürleriTermokupllar kullanım yerlerine göre çeşitli alaşımlardan yapılır. Bu alaşımlar genellikle sıcaklık değerleri ve algılamaya göre seçilir. Düşük algılamalı termokuplların (B, R ve S türleri) kararlılıkları da düşüktür. Aşağıdaki tabloda standart termokupl türlerinde ilk elektrot pozitif, diğeri de negatiftir.
K

K
türü (kromal —alümel ), en genel amaçlı termokupldur. Algılaması yaklaşık olarak 41 µV/°
C
'dir.
M
aliyetleri düşüktür ve problar −200 °
C
ile +1250 °
C
arasında kullanılır.
E

E
türü (kromal-konstantan ), algılaması 68 µV/°
C
'dir. Bu yüzden kriyojenikte kullanılır. Ayrıca manyetik değildir. −50 ile 740 °
C
arasında kullanılır.
K
ablo renk standartı, mor (+) ve kırmızı (-).
J

J
türü (demir-konstantan), sıcaklık değer aralığı çok kısıtlıdır. Fakat algılaması yaklaşık 55 µV/°
C
'dir. Demirin üst sıcaklık sınırını belirleyen
C
urie sıcaklığı (770 °
C
), demirin karakteristiğinde ani değişime neden olur.
N

N
türü (nikrosil -nisil ) termokupllar, −270 °
C
ile 1300 °
C
arasında kullanılır. Algılamaları 900 °
C
'de yaklaşık 39 µV/°
C
'dir.
B, R ve S platin türleri
B, R ve S türü termokupllarında her bir iletkende platin veya bir platin-rodyum alaşımı kullanılır. Diğer türlerden daha düşük algılamaya sahiptir ve yaklaşık 10 µV/°
C
'dir.
T

T
türü (bakır –konstantan) termokupllar, −200 ile 350°
C
arasında kullanılır. Algılaması yaklaşık 43µV/°
C
'dir.
C

C
türü (%5 volfram– tungsten %26 renyum) termokupllar, 0 °
C
ile 2320 °
C
arasında kullanılır. Bunlar, çok yüksek sıcaklıklardaki etüvler için uygundur. 260 °
C
sıcaklık üzerindeki oksijenli ortamlarda asla kullanılmamalıdır.
M

M
türü termokupllarda her bir kabloda nikel alaşım kullanılır. Pozitif uçta (kabloda), %18 molibden bulunurken; negatif uçta %0,8 kobalt bulunur. Aynen
C
türünde olduğu gibi bunlar da etüvlerde kullanılır. Üst sıcaklık sınırı 1400 °
C
'dir. Diğer türlere nazaran daha az kullanılır.
K
romel-altın/demir
K
romel-altın/demir termokupllarda pozitif kablo kromel ve negatif kablo çok küçük bölümü (atom yüzdesi 0,03-0,15) demir olan altından yapılır.
K
riyojenik uygulamalarında kullanılır. Her iki kablonun algılaması ve sıcaklığı kullanılan demirin yoğunluğuna bağlıdır.
N
ormalde düşük sıcaklıkta algılaması yaklaşık 15 µV/
K
'dir ve en düşük kullanım sıcaklıkları Termokuplların karşılaştırılması== Aşağıdaki tabloda birkaç farklı tür termokuplun özellikleri açıklanmıştır. Hata payı sütunundaki
T
, sıcak bağlantının ısısını
C
elsius olarak ifade eder. Örneğin, ±0,0025×
T
hata payına sahip bir termokupl 1000°
C
'de ±2,5°
C
'dir Termokuplların eskimesiTermokupllar, yüksek sıcaklıklarda ve fırınlarda sıkça kullanılır. Bu nedenle ömürleri kısıtlıdır. Ölçüm için kullanılan bir termokupldaki kabloların termoelektrik katsayıları çok yüksek sıcaklıklarda zamanla değişir ve bu yüzden ölçüm gerilimi düşer.
N
oktanın sıcaklı farkı ile ölçüm gerilimi arasındaki ilişki, yalnızca kablolar homojen ise doğrudur.
K
imyasal ve metalurjik değişimlerden dolayı termokupl homojenliğini kaybeder.
K
aynaklarVikipedi

Termokupl

Termokupl Hakkında Detaylı Bilgi

E

M

C

T

C

T

E

C

C

T

T

T

T

T

T

N

K

K

C

M

C

C

E

E

C

C

K

J

J

C

C

C

N

N

C

C

C

C

B, R ve S platin türleri

C

T

T

C

C

C

C

C

C

C

M

M

C

C

K

K

K

N

K

T

C

T

C

C

N

K

K

Görüşler ve Yorumlar

Okuma Önerileri

Termokupl

Transdüser

Termistör

Termoelektrik etki

Elektrik akımı

Otomotiv termoelektrik üreteci

Termoelektrik malzeme

Termoelektrik üreteç