Titus Flavius Vespasianus 30 Aralık 39 , 13 Eylül 81 Titus adıyla da bilinen Flavian hanedanı mensubu ,Roma İmparatoru (79 - 81)
Titus, M.S 70 teki Yahudi ayaklanmasını da bastıran başarılı bir generaldi.Tacitus ve çağdaşı tarihçilere göre iyi bir imparator olarak mütalaa edilir. En çok Roma`daki kamu alanlarında yaptığı düzenlemelerle ve Vezüv yanardağı`nın püskürmesi (79)) , 80`deki Roma Yangını gibi iki büyük felaketin yaralarının iyileştirilmesinde gösterdiği cömertlikler ile tanınır.
Gençliği ve Askeri Başarıları
Titus M.S. 30 Aralık 39`da Caligula`nın ölüm yılında Vespasian`ın (İmparatorluğunu henüz ilan etmediği sırada) büyük oğlu olarak Roma`da doğdu. Annesi Yaşlı Domitilla `dır. 61`den 63`e kadar Britanya ve Germanya`da ordu da orta kademe subay olarak görev aldı. 64`te Roma`ya dönerek önceki Praetorian muhafızları komutanının kızı olan Arrecina Tertulla ile evlendi. Arrecina Tertulla`nın bir yıl sonra ölmesi üzerine daha seçkin bir ailenin kızı olan Marcia Furnilla ile evlendi. Bu evlilikten Julia Flavia adında bir kızları oldu. Eşi Marcia`nın ailesi Nero` ya karşı muhalefetle bağlantılıydı ama her halukarda 65`teki Pisonian komplosunun başarısızlığı üzerine artan korkuları, eşi ile giderek az görüşmesine ve sonunda boşanmasına yol açtı. Tekrar evlenmedi.Titus 70`teki (ya da 67) Yahudi isyanını bastırmaya, babası Vespasian ile birlikte gitti. Çatışmada XV Apollinaris adıyla bilinen 15. Lejyonun komutanı olarak hizmet verdi. İmparator Galba`nın öldürülmesiyle Titus , Bir Flavianus olduğu için Suriye valisi Mucianus`u safına çekmeyi başardı. Titus , Mucianus ve çevrelerindeki taraftarları ile birlikte Vespasian adına çalışmalar yürütmeye başladılar. ``Dört imparator yılı``nda(69) Vespasian (70 yılında Yahudi isyanını 4 lejyonuyla birlikte sonlandıracak olan) Titus `a savaşın yönetimini bırakarak, tahtta hak iddia etmek üzere Roma`ya döndü. Kudüs yağmalandı, 2.Kudüs tapınağı yokedildi, insanların bir çoğu dağıtıldı ya da öldürüldü.Titus Kudüste olduğu sırada Yahudiye kralı Herod Agrippa I `nın kızı olan Klikyalı Berenice ile aşk yaşadı. 71`de Roma`ya döndüğünde zaferi için ödüllendirildi. Roma Forumu`nun girişindeki Titus Kemeri bu zafer onuruna yapılmıştır.Babasının yanında çeşitli Consullük görevlerinde bulundu ve Praetorian muhafızlarının imparatorluğa sadakatlerini sağlamak üzere muhafızların komutanı olarak hizmet verdi. Bu olaylar tarihçi Josephus tarafından yazılan ``Kudüs`ün yok edilişinin hikayesi`` (``Phlauiou Ií´sêpou historia Ioudaí¯kou polemou pros Rhí´maious bibliona``) adlı eserde anlatılmaktadır.
İmparatoluk Dönemi
Titus 79 yılında babasının halefefi olarak İmparator oldu. Suetonius`un bu noktada yazdıklarına göre, yeni bir Cleopatra olarak kıyaslanan Berenice ile olan ilişkisinde var olduğunu iddia ettikleri ahlaksızlıklarından dolayı bir çok insan onun ikinci bir Nero olacağı korkusuna kapıldı. Aksine karşılarında ahlaksızlık yerine fazilet sahibi, etkili ve halk tarafından sevilen, bir imparator buldular. Vatana ihanet yargılamalarını durdurdu, ``Muhbirleri`` cezalandırıdı, hiç bir vatandaştan hiç bir şey almadı ve bu zamana kadar pahalı gladyatör oyunları düzenlemedi. Kemerine ilave olarak (ölümünden kısa bir süre sonra Domitian zamanında yapılan Titus Kemeri ile karıştırılmamalı !),Colosseum`un inşaatını tam olarak bitirdi ve Nero`un eski arazisinde Domus Aurea`ya Titus Hamamları`nı yaptırdı.Titus, Vezüv Yanardağı`nın Napoli Körfezi etrafındaki Pompeii ve Herculaneum gibi şehirler ve sayfiye yerlerindeki hayatları ve binaları yerle bir ettiği 24 Ağustos 79`da imparatordu. 80 yılında ise vebanın vurduğu Roma`yı büyük bir yangın harabeye çevirdi. Titus veba kadar, depremin ve yangının kurbanlarının acılarını hafifletmek için büyük miktarlarda para harcadı. Pompeii`yi patlamadan hemen sonra ve ertesi yıl tekrar ziyaret etti. Saltanatı aynı zamanda Nero`ya ses ve görünüş olarak benzeyen ve onun gibi Lir çalabilen "taklit Nero" Terentius Maximus`un isyanını gördü. Terentius kısa süre sonra Fırat Nehrinin ötesine kaçmak zorunda kalacak ve Perslere sığınacaktı.
Sadece iki yıl sonra, Titus yüksek ateşten öldü. Suetonius`un yazdığına göre, sıtmaya yakalanmıştı ya da kardeşi Domitian`a bağlı doktorlar tarafından zehirlenmişti. Senato tarafından tanrılaştırıldı ve Domitian halefi oldu.
Titus`un ünü, zalimlikleri çağdaşı Tacitus tarafından ayrıntılı bir şekilde anlatılan kardeşi Domitian`ın karakterine göre zıt olması nedeniyle sürekli arttı. Titus daha sonraki imparatorlar, özelliklede Beş İyi İmparator tarafından bir model olarak kullanıldı.
Babylonian Talmud`una göre (Gittin 56b), bir sinek Titus`un burnunun içine girdi ve beynine ulaştı. Öldüğünde, kafatası açıldı ve nerdeyse iri bir kuş büyüklüğünde bir sinek bulundu. Söylendiğine göre ölümüne bu sinek neden olmuş ve kötü davranışlarının ilahi bir cezası olarak değerlendirilmişti. Bazı Yahudi yorumcular her halukarda bunu ciddiye almazlar.
Ayrıca Bkz.
- http://en.wikipedia.org/wiki/La_clemenza_di_Tito. Wolfgang Amadeus Mozart tarfından yazılmış bir opera serisi.
- http://en.wikipedia.org/wiki/Destruction_of_Jerusalem#Destruction_of_Jerusalem (Kudüs`ün Yıkımı), İngilizce
Edebiyatta Titus
- ``Bí©rí©nice``, Titus ve Berenice arasındaki aşk ilişkisi hakkında bir Jean Racine oyunu.
- Josephus Üçlemesi, Lion Feuchtwanger Romanı - Flavius Josephus hakkında, Vespasian, Titus, Domitian, Berenice of Cilicia, Justus of Tiberias, Jerusalem`in (Kudüs) ve Temple (tapınağı)`nın yıkılışı ve Roma İmparatorluğunda Yahudilerin cezalandırılması.
- ``Der jüdische Krieg`` ("Yahudi Savaşı") (``Josephus``), 1932, Almanca
- ``Die Söhne`` (``The Jews of Rome``), ("Roma`nın Yahudileri"), 1935, Almanca
- ``Der Tag wird kommen`` (``The day will come``, ``Josephus and the Emperor``)("Gün gelecek"), 1942, Almanca
- ``La clemenza di Tito``, Mozart opera
- Marcus Didius Falco Romanlar
Commons|Titus
Bilgi
- ``Amici, diem perdidi.`` Çevirisi: "Dostlarım, bir gün kaybettim.", Titus tarafından, iyi bir iş yapmadığı gün hakkında söyledikleri. Kaynak: Suetonius` (on iki Sezar`ın hayatı) Titus`un Hayatı 8.1
- "Yaptım, ama bir hata .", Titus`un son sözleri. Ne hakkında söylediği bilinmiyor.
Linkler
- Titus`un Hayatı (Suetonius; İngilizce çevirisi ve Latince orijinali)
başlangıç kutusu sıra kutusu| önce = Vespasian | başlık= Roma İmparatoru | yıllar= 79 - 81| sonra= Domitian bitiş kutusu
Kaynak wiki |url=http://en.wikipedia.org/wiki/Titus |tarih=18 Mart 2007 |dil=İngilizce |madde=Titus
Roma İmparatorları
