Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Turfan Havzası

Kısaca: Turfan Havzası, (Uygurca: تۇرپان ئويمانلىغى, ''Turpan Oymanliği''; Çince: 吐魯番盆地; ''TÇ”lÇ”fí¡n Píéndí¬'') Doğu Türkistan'de günümüz Çin Halk Cumhuriyetinin doğu Sincan Uygur Özerk Bölgesinde bir çökelti havzadır. ...devamı ☟

Turfan Havzası, (Uygurca: تۇرپان ئويمانلىغى, Turpan Oymanliği; Çince: 吐魯番盆地; TÇ”lÇ”fí¡n Píéndí¬) Doğu Türkistan'de günümüz Çin Halk Cumhuriyetinin doğu Sincan Uygur Özerk Bölgesinde bir çökelti havzadır. Coğrafya Turfan Havzası U şeklindeki doğu Tanrı Dağlarının uzantıları arasında kalan çukur'da ortalama 50,000 km² alanı kapsar - yani batısında esas ana Tanrı Dağları, kuzeyinde Bogda Şan ve güneyinde Kurutag dağları ile çevrilidir. En önemli nehri, batıdan havzaya akan ağızsız Ala'dır. Kuzeyindeki sıradağların arkasında Cungarya havzası, güneyindeki sıradağların ötesinde de Tarım Havzası konumlanır. Ayrıca Havzanın ortasında deniz yüzeyinden 154 metre altında Ayding Gölü (Ayışığı) bulunur. Yerbilim yapısı Turfan Havzası, kıvrılmalar sonucu oluşan bir çökelti, Hind kıta parçasının Asya anakarası ile çarpışması sonuçu Himalaya Dağları'nın kıvrılması ve hala kıvrıldığı, ayrıca Avrasya kıtasının kayması sonuçunda Permiyen döneminde oluşmuştur. Sonraları Senozoik dönemde de havzanın şekillenmesi sürmüştür. Son kaymalar sonucunda havzanın ortasında doğudan batıya doğru uzanan sıradağlar çok aşırı baskılar sonucunda kıvrılan "Yanan Dağlar" (Çince: 火焰山; pinyin: huÇ’yí nshān) oluşmuştur. Bu dağlar, 98 km uzunlukta ve 9 km genişlikte olup, en fazla 831,7 metre yüksekliğe ulaşırlar. Bitki örtüsü ve tarım Bitki örtüsü Ayding Gölü kıyılarında, kamış (Phragmites australis Cav.), çoğunlukla düşük Anabasis brevifolia gibi çalılıklardan oluşur. Daha yüksek olan Haloxylon ammodendron ve Ephedra przewalskii gibi çalılıklara ve Ilgın (Tamarix sibirimosissima), ve Söğüt (Salix ledebouriana) ağaç türlerine rastlanır. Tarımcılık, Tanrı Dağlarından eriyen kar suları, Kanat (Arapça: قناØ醎, veya Kanat Uygurca: Karez) denilen yer altı su kanalları ile mümkündür. Karez sulama kanalların sayıları binin altında olup, toplam uzunluğu ortalama 5,000 kilometrenin üzerindedir. Turfan Havzasında tarımcılık özellikle meyve ürünleri ile ünlüdür. Kurak ve sıcak iklim koşullarından dolayı, havzada yetişen meyvelerin şeker oranı çok yüksektir. Dut (Morus australis, Morus alba, Morus nigra), Şeftali, Elma, Nar, Armut, İncir, Ceviz bunun yanında Üzüm, Karpuz ve Kavun gibi tarım ürünleri yetiştirilir. Meyveler arasında üzüm göze çarpar: Bölgede 100'den fazla üzüm türü yetiştirilmekte ve Çin'nin % 90 çekirdeksiz üzümü bu bölgede yetişir. Bu yörenin diğer önemli tarımsal ürünlerden Cucumis melo Inodorus grupundan Hami Donghu (Çince: 哈密瓜; pinyin: Hāmí¬ guā) kavunları ve latince ismi Gossypium hirsutum olan uzun-lifli pamuktur. Bu bölgede ve Kumul'da Cucumis melo var. reticulatus, Cucumis melo var. cantalupensis, Cucumis melo var. inodorus, Cucumis melo var. dudain, Cucumis melo var. chito, Cucumis melo var. flexuosus, Cucumis melo var. makuwa, Cucumis melo var. cocomon gibi sekiz kavun türleri yetişir. Yerleşim yerleri Turfan Havzasında veya kenarlarında bu yerleşim yerleri bulunur: * Singim (Sheng-chin-t'ai, Sengim, Sheng-chin-chuang, Seng-i-mu, Shindintay, Sheng-chin, Kish-Syngym, Syndym, Sheng-chin-pao), * Piçan (Piçan Nahiyisi; Shí nshí n xií n), * Toksun (Toksun Nahiyisi; Tuōkí¨xí¹n xií n), * Turfan (Turpan shehiri; TÇ”lÇ”fān shí¬). Ayrıca Turfan yöresinde dağ eteğinde (Qurutqa) Xo¢o, Yarχoto, Murtuq/Bäzäklik, Sängim, ve Turfan vahasında Toyoq gibi eski çağlardan kalma yerleşim yerleri bulunur.

Notlar

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Turfan Havzası Resimleri

Turfan
3 yıl önce

özel kırsal belde (虚拟乡) gibi yerleşim birimlerinden oluşur. Turfan şehri Turfan Havzası'nın kuzey kenarında kurulmuş, havzanın en çukur yerinde Ayding...
Tarançiler
6 yıl önce

Sincan eyaletinde konuşulan Uygur lehçesidir. Tarım Havzası'na rağmen (Kaşgar, Kumul, Hotan ve Turfan gibi vahalar) Tarım-Tarançi'lerin "geleneksel Yurdu"'dur...

Tarançiler, Afganistan Türkleri, Ahıska Türkleri, Altay í–zerk Bölgesi, Azerbaycan, Batı Trakya Türkleri, Başkortostan Cumhuriyeti, Bulgaristan Türkleri, Dağıstan, Gagavuzya, Güney Azerbaycan
Yanan Dağlar
6 yıl önce

Havzasının kuzey kenarı yakınında ve Turfan şehrinin doğusundadır. Senozoik dönemde son kaymalar sonucunda Turfan Havzasının ortasında doğudan batıya doğru...
Karahoca
3 yıl önce

archäologische Arbeiten von 1906 bis 1907 bei Kuča, Qarašahr und in der Oase Turfan (Online)23 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi....
Sincan Uygur Özerk Bölgesi
3 yıl önce

Dağları (Tanrı Dağları) tarafından iki havzaya bölünmüştür: Çungarya Havzası ve Tarım Havzası. Sincan’ın (aynı zamanda Çin’in) en alçak noktası deniz seviyesinin...

Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Urumçi, Kaşgar, Tanrı Dağları, Han ulusu, Sovyetler Birliği, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan, Özerk Türk Devletleri
Basmil
3 yıl önce

拔悉蜜, Basimi, Baximi) göçebe bir Türk boyu 7.- 8. yüzyıllarında Cungarya Havzası (Moğolca: Зүүнгар Züüngar, Çince: 準噶爾; Zhǔngáěr, Rusça: Джунгария Dzhungariya)...
Yakub Beg
6 yıl önce

"Atalık Gazi" unvanını almıştır. 1870'te Tarım havzasının doğu kısmında Turfan ve Tanrı Dağlarını aşarak Urumçi'yi, 1871'de Manas, Piçan ve İli bölgesini...
Asya
3 yıl önce

alçak yeri olan Lut Gölü, göl yüzeyi -392 m ve dünyanın en alçak havzası Turfan Havzası -154 m Asya kıtasında bulunmaktadır. Maden bakımından oldukça zengin...

Asya, Afrika, Akdeniz, Amerikalar, Antarktika, Arktik Okyanus, Atlantis, Avrasya, Avrupa, Bering Boğazı, Büyük Okyanus