Türk Alfabesi

Kısaca: 01 Kasım 1928 tarihinde kabul edilmiş olan Latin kökenli Türk alfabesinde yer alan 29 harf şu biçimde sıralanmıştır: Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Gg, Ğğ, Hh, İi, Iı, Jj, Kk, LI, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz Latin kökenli Türk alfabesi sesleri gösteren, yani sesçil bir alfabedir ve sözcüklerin ön sıradan (ince) ya da art sıradan (kalın) ...devamı ☟

01 Kasım 1928 tarihinde kabul edilmiş olan Latin kökenli Türk alfabesinde yer alan 29 harf şu biçimde sıralanmıştır:

Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Gg, Ğğ, Hh, İi, Iı, Jj, Kk, LI, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz

Latin kökenli Türk alfabesi sesleri gösteren, yani sesçil bir alfabedir ve sözcüklerin ön sıradan (ince) ya da art sıradan (kalın) oluşunu ünlüler belirlediğinden, g, k gibi ince ve kalın biçimi bulunan ünsüzler için birer harf kullanılması yeterli görülmüştür.

Harflerin Sınıflandırılması

a, e, ı, i, o, ö, u ve ü harfleri ünlü harfler, diğer harfler ise ünsüz harfler olarak adlandırılır.

Ünlülerin Sınıflandırılması

Ünlü harfler, çıkış yeri ve dilin durumuna, dudakların durumuna, ağzın açıklığına göre şu şekilde sınıflandırılır:
  • Çıkış yeri ve dilin durumuna göre 1. Kalın ünlüler: a, ı, o, u 2. İnce ünlüler: e, i, ö, ü
  • Dudakların durumuna göre 1. Düz ünlüler: a, e, ı, i 2. Yuvarlak ünlüler: o, ö, u, ü
  • Ağzın açıklığına göre 1. Geniş ünlüler: a, e, o, ö 2. Dar ünlüler: ı, i, u, ü Ünlülerin nitelikleri aşağıdaki çizelgede toplu olarak gösterilmiştir:
    düzyuvarlak
    geniş dar geniş dar
    kalın aıou
    ince eiöü


    Bu konuyla ilgili olarak, ayrıca bakınız: büyük ünlü uyumu, küçük ünlü uyumu

    Ünsüzlerin Sınıflandırılması

    Ünsüz harfler ses tellerinin titreşime uğrayıp uğramamasına göre ikiye ayrılır:

    1. Tonlu (yumuşak) ünsüzler: b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z. 2. Tonsuz (sert) ünsüzler: ç, f, h, k, p, s, ş, t.

    bu konuyla ilgili olarak, ayrıca bakınız: sert ünsüzlerin yumuşaması

    Latin harflerini kullanan diğer alfabelerle farklar

    Türk alfabesi, Latin harflerini kullanmasına rağmen, bu harfleri kullanan diğer batı dillerinin alfabelerindeki bir takım harfleri içermemekte, bunun yanısıra bu alfabelerde genel olarak kullanılmayan başka harfler içermektedir.

    Türk alfabesinde bulunmayan harfler

    Q/q, W/w ve X/x harfleri pek çok batı dilinde kullanılmasına rağmen Türk alfabesinde yer almamaktadır. Bu harflere karşılık gelen sesler sırasıyla k, v ve ks ile ifade edilir. Örneğin: Kemal, taksi. X harfi sözcüğün yapısına göre iks ya da ksi olarak da söylenirken, W harfi çift ve olarak okunur. Benzer biçimde İspanyol alfabesinde yeralan Ñ/ñ (Bu ses İtalyanca ve Fransızca'da gn, Portekizce'de nh harf bileşimleri ile elde edilir) harfine karşılık gelen ses ny ile ifade edilir. Örneğin, İspanyolca'da İspanya anlamına gelen España sözcüğü Türkçe harflerle Espanya olarak yazılır.

    Batı dillerinde bulunmayan Türk harfleri

    Bazı Türkçe harflerin Evrensel kod (Unicode) değerlerinin listesi
    HarfKod #HarfKod #
    ç 231 Ç 199
    ğ 287 Ğ 286
    ı 305 İ 304
    ö 246 Ö 214
    ş 351 Ş 350
    ü 252 Ü 220
    a 226 Â 194
    i 238 Î 206
    u 251 Û 219


    Türkçe'deki Ç/ç, Ü/ü ve Ö/ö harfleri İngiliz alfabesinde bulunmamaları nedeniyle ASCII standardına dahil değildir. Ancak bu harfler diğer batı dillerinde yaygın olarak kullanılmakta ve ISO-8859-1 (Latin-1) standardının içinde yeralmaktadır. Küçük ı, büyük İ, Ğ/ğ, Ş/ş harfleri ise ISO-8859-9 (Latin-5) standardının içinde yeralmaktadır.

    Türkçe'de noktalı i harfi büyük harfle yazılıyorken de noktası koyulur: İ. Benzer biçimde noktasız büyük I harfi, küçük harfle yazılıyorken noktası koyulmaz: ı. Ancak yabancı dildeki sözcükler büyük harfle yazılıyorken I harfi noktasız yazılır. Türkçe'nin dışında Azerice ve Tatarca'da da ı ve i harflerinin kullanımı bu biçimdedir.

    Ş/ş harfinin sesi, İtalyanca'da sc(i), Fransızca'da ch, İngilizce'de sh ve Galiçyaca'da x harfleriyle elde edilir. Bu harf kimi zaman Rumence'deki ?/? (virgüllü s) harfinin yerine kullanılmasına rağmen farklı bir harftir. Türkçe'nin dışında Azerice, Kürtçe, Tatarca ve Türkmence dillerinde kullanılmaktadır.

    Ğ/ğ (yumuşak ge) harfinin kendine ait bir sesi yoktur, yalnızca kendisinden önce gelen ünlü harfi uzatmakta kullanılır. Bu harf Türkçe sözcüklerin başında yeralmaz. Türkçe'nin dışında Azerice ve Tatarca dillerinde kullanılmaktadır.

    ASCII standardında yeralmayan Türkçe harfler ve Evrensel kod (Unicode) değerleri yandaki çizelgede verilmiştir.

    Kaynak

    http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_alfabesi
  • Türk alfabesi

    1 Kasım 1928 tarihinde kabul edilmiş olan Latin kökenli alfabe

    İlgili konular

    u i̇œ t s v y q z r

    Türk Braille alfabesi
    3 yıl önce

    Türk Braille alfabesi veya Türk körler alfabesi, Türkiye Türkçesinin yazımında kullanılan Braille alfabesidir. Türk Braille alfabesi, uluslararası kullanımı...

    Orhun Alfabesi
    3 yıl önce

    Orhun, Göktürk ya da Köktürk alfabesi, Göktürkler ve diğer erken dönem Türk kağanlıkları tarafından kullanılmış, Türk dillerinin yazılması için kullanılmış...

    Orhun Alfabesi, Abece, Alfabe, Arap, Ermeni, Gök Türk, Kazım Mirşan, Kiril alfabesi, Kırgızlar, Kızıl, Latin
    Eski Uygur alfabesi
    3 yıl önce

    geliştirmişlerdir. Böylece Uygur ağzı, Uygur alfabesi vasıtasıyla klasik bir yazı dili hâline gelmiş; Orta Asya’daki diğer Türk topluluklarının ortak dili de bu ağız...

    Azeri Alfabesi
    3 yıl önce

    yerine yeni bir Latin alfabesi getirmiştir. En son 1922 yılında, Bakü'de Yeni Türk əlifba komitəsi (Јени түрк əлифба комитəси; Yeni Türk Alfabe Komitesi) tarafından...

    Azeri Alfabesi, 1991, Azerbaycan Cumhuriyeti, Kiril alfabesi, Latin alfabesi, İran, ,
    Tuva Alfabesi
    6 yıl önce

    Tuva Alfabesi, Tuva Cumhuriyetinde kullanılan resmî alfabedir. Tuva alfabesi Kiril alfabesidir. Rusça'daki alfabeden birkaç ayrımı vardır. Rusçada olmayan...

    Latin alfabesi
    3 yıl önce

    Latin alfabesi veya Roma alfabesi, antik Roma tarafından Latince yazmak için kullanılan yazı sistemidir. Latin alfabesi, görsel olarak Eski Yunan alfabelerine...

    Latin alfabesi, A, Abece, B, C, D, Dil, E, F, G, H
    Braille alfabesi
    3 yıl önce

    Braille alfabesi veya Körler alfabesi; 1821 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiş görme engelli insanların okuyup yazması için kullanılan bir...

    Braille alfabesi, A, 1 (number), B, 2 (number), C, 3 (number), D, 4 (number), E, 5 (number)
    Kiril Alfabesi
    3 yıl önce

    genel olarak Latin alfabesi dışındaki ses sistemlerinin Latin Alfabesine çevrilmesini ifade eder. Rusçadaki bazı harflerin Kiril alfabesi kullanan diğer ülkelerdeki...

    Kiril alfabesi, 18. yüzyıl, 1918, 9. yüzyıl, A (Kiril), Başkortostan, Be (Kiril), Büyük Petro, De (Kiril), Dje, E (Kiril)