Türkçe Bilgi: Viterbo

Viterbo, (Viterbo lehçesi:Veterbe) İtalya'da Lazio Bölgesi'nde, Viterbo ili'nin merkezi bir kent ve bir komün. Viterbo'nın "Şehir (Citta d'Italia)" olma statüsü kaynağı bilinmeyecek kadar geçmişlere uzanmaktadır. Coğrafi konumu Viterbo şehri antik Roma yolu olan "Via Cassia" üzerinde Roma'nın 80km. kuzeyinde bulunan bir şehirdir. 11. ve 12. yy. yapılmış olan antik San Pellugrino ortaçağlar mahallesi şehir surları içinde olup hem mahalle evleri hem de şehir surları günümüze kadar kalmışlardır. Şehir civarında "Monti Cimini" ve "Monti Volsini" tepeleri bulunur. Viterbo ve civarında tarım üretimi önemlidir. Şehirde büyük bir hizmet sektörü bulunmaktadır. Şehirdeki askeri ve sivil eğitim kurumları şehir ekonomisine büyük katkıda bulunurlar. Bunlar arasında askeri "Karaordusu Havagücü Komutanlığı (AVES)" ve eğitim merkezi; "Karaordusu Gedikli Subay Eğitim Merkezi" ve "Havagücü Gedikli Subay Eğitim Merkezi (SMAM)" bulunur. Sivil yüksek eğitim için "Tuscia Üniversitesi" ve "Güzel Sanatlar Akademisi" İtalya çapında önemli okullardır. Viterbo şehinde ve civarında sıcak su kaynakları ve kaplıcalar bulunur; bu kaplıcalar özellikle merkezi İtalya'dan çok büyük kaplıca turisti çekmektedir. Viterbo'da seramik, mermer taş işleme ve tahta yontma sanatları önemlidir. İtalya Devleti'ne ait olan altın rezervlerinin saklandığı yapılar Viterbo'da bulunmaktadır. 2007de Viterbo'nun devlet başkenti Roma ve Lazio Bölgesi için yeni havaalanının yapılması için seçildiği ilan edilmiştir. Tarihçe Şehrin armasında bulunan FAVL sözcüğünün şehri Etrüsk kurduğuna işaret ettiği iddia edilmekle beraber şehrin bir Etrüsk yerleşimi olduğuna ait arkeolojik kalıntı bulunmamaktadır. Antik Romalılar döneminde kentin mevkinde "Castrum Herculis" adlı bir askeri savunma mevki bulunduğu arkeolojik kazılarda bulunan bir tapınak kalıntısından bilinmektedir. Viterbo şehrine dair ilk yazılı belge 8. yy'da olup kent mevkii ismi Castrum Viterbii olarak geçmektedir. 773'de Roma'yı eline geçirmek isteyen Lombardlar kralı "Desiderus" bu hedefine varmak için Viterbo yerleşimini üs seçmiş ve bu yerleşim etrafını çeviren surları yaptırmıştır; ama Roma'yı eline geçirememiştir. Katolik Kilisesi ve Papalar Franklara destek vermeye başlayınca Viterbo şehri ve kalesi Papalık Devleti'nin önemli bir savunma mevki olmuştur. Fakat Viterbo İmparatorlar tarafından ele geçirilmek istenen bir mevki olduğu için bu şehrin idareciliği için devamlı mücadeleler yapılmıştır. 1090da şehir surları pekiştirilmiş; 1095'de Viterbo şehri bir bağımsız komün olmuş ve 1099da bağımsız şehir için seçilmiş konsüllerle idare sistemi kabul edilmiştir. 1162'de Kutsal Roma Germen İmparatoru I. Friederich Viterbo'nun bağımsızlığını kabul etmiştir ve bu da şehrin alanının genişletilmesine bir neden olmuştur. Papalarının Roma'yı idareeleri çok güçlesince Papa Eugenius III'un savunmalı kalesi dolayısıyla yaşadıkları yer olmuştur. İİİ. Eugenius Viterbo'da bir kuşatma geçirmiştir. 1164de İmparator Friedrich Barbarossa kendi seçtiği anti-papa Paschal III'in merkezini Viterbo yapmniştir. 1167'de kente "Şehir" olma statüstü tanıdı ve şehrin askerlerini papalık Roma'sina karşı kullanmaya başladı. 1172de bir kuşatma sonucu kale kuşatmacılar eline geçip büyük hasar görmüştür. Bu tarihten sonra bağımsız Viterbo etrafındaki bağımsız şehirleri hücumla ele geçirme politikasına geçmiştir. Ferentum şehrini eline geçiren Viterbo bu şehrin yıkılmasına neden olmuştur. 1190da Viterbo şehri güçleri Corneto (modern Tarquinia) şehrini kuşatmışlardır. Fakat Roma ile birlikte Viterbo bu dönemde İmparator ordularının hücumuna da hedef olmuştur. Bu dönemde Viterbo zenginliği ile yaklaşık 60.000 kişilik nüfusu ile orta İtalya'nın en önemli şehirlerinden biri olmuştur. 1207de Papa İnnocentius III Viterbo Katedrali'nde bir konsey toplamıştır. Fakat daha sonra Kilise ve papanın dinsizlikle suçladığı "Patarı"nın yaşadığı şehrin kendisini papaya teslim etmemesinden dolayi için Viterbo Papa tarafından afaroz edilmiştir. 1210da Viterbo İmparator III. Otto'yu karşı hücuma geçip galibiyetler kazanmıştır. Hemen sonra Viterbo aleyhinde askeri harekat yapmıştır. Bu yüzyılda sonra şehir sıra ile "Gattı sülalesi" ve "Di Vico sülalesi" tarafından çok diktatörce idare edilmiştir. 1254da İmparator, Viterbo'yu kendi taraftarları olan Ghibellinolar safına çekmiştir. Ama 1243de şehir sakinleri disiplinsiz Alman askerleri şehirden atınca, Imparator şehri sonuç vermeyen bir kuşatmaya almıştır. Bu tarihten sonra Viterbo devamlı Guelfolar safında olmuştur. 1256-1261 döneminde Viterbo imparator taraftarlarına karşı büyük mücadele veren Papa Alexander IV'un ikematgahı olmuştur. Papa bu şehirden ordusu ile Via Cassia antik yolundan geçen Swabia Dükü Conradın'ı afaroz etmiştir. Sonraki papalar, Gregory X. (1271), Giovanni XXI (1276), Nicholas III ve Fransız asıllı

Viterbo'da toplanan papa seçimi kardinallar kurulu tarafından seçilmişlerdir. Papa XXİ Giovanni Viterbo'da sarayında yatak odasının tavanının çökmesi dolayısiyla ölmüşüur. İtalyan olmayan Martin IV'un seçilmesinden hoşlanmayan Viterbolular Napoli Kralı Anju'lu I. Şarlo idaresinde kardinallerin toplandığı Viterbo Katedrali'ne girip bu papanın taraftarı iki katedrali tutuklamışlardır. Bu nedenle Viterbo şehri papa tarafından afaroz edilmiştir. Bundan sonra 86 yıl papalar Viterbo'ya uğramamışlardır. Papaların bulunmadığı bu dönemde şehir "Di Vico sülalesi" eline geçmiştir. 14. yy.da Giovanni Di Vicco [Civitavecchia], Tarquinia, Bolşena, Orvieto, Todi, Narnı ve Amelia şehirlerini de içinde bulunduran bir dükalık iüdare etmekteydi. Fakat 1354'de Avignon'da bulunan papalar kendilerini eski arazilerini ele geçirmie için Kardinal Gil de Albornoz'u görevlendirip bu devleti yıkmışlardır. 1376de şehir yine "Francesco Di Vico" eline geçmiştir. Fakat 13 yıl sonra 1389da isyan eden Viterbo'lular Francesca Di Vico'yu öldürüp sehrin idaresini önce Papa Urban V'a; ve sonra da Francesca'nın kuzeni Giovanni di Sciarra di Vico'ya vermişlerdir. 1396da papa Boniface IX ordusuyla hücum edip Viterbo'yu Papalık Devleti'ne en son olarak dahil etmiştir. 1431de Viterbo'da idareyi 1421de eline geçiren Giacomo Di Vico Papalık Devleti orduları tarafında hemen elemine edilmiştir. Bundan sonra Viterbo önemini kaybetmiş ve Papalık Devleti'nin bir parçası olarak bu devletin geçirdiği evrelerden geçmiştir. 16. yüzyılda Viterbo çok ünlü Rönensans dönemi klasik filoloji bilgin adamı ve hümanist "Latino Latini"'nin doğup yetiştiği kent olarak ün yaptı. 1871de İtalya Krallığı'na bağlandı. Nüfus gelişimi Viterbo'nun belediye sınırları içinde nüfusu (10.2010 itibarıyla) 63.395 kişidir. 19. yy ve 20.yy da Viterbo'nun nüfusunun gelismesi şu gösterimde görülebilir: Kişi Colors= id:lightgrey value:gray(0.9) id:darkgrey value:gray(0.7) id:sfondo value:rgb(1,1,1) id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8) ImageSize = width:550 height:373 PlotArea = left:50 bottom:50 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:60000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:5000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:1000 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo BarData= bar:1861 text:1861 bar:1871 text:1871 bar:1881 text:1881 bar:1901 text:1901 bar:1911 text:1911 bar:1921 text:1921 bar:1931 text:1931 bar:1936 text:1936 bar:1951 text:1951 bar:1961 text:1961 bar:1971 text:1971 bar:1981 text:1981 bar:1991 text:1991 bar:2001 text:2001 PlotData= color:barra width:20 align:left bar:1861 from:0 till: 0 bar:1871 from:0 till: 27232 bar:1881 from:0 till: 26833 bar:1901 from:0 till: 28660 bar:1911 from:0 till: 30801 bar:1921 from:0 till: 33347 bar:1931 from:0 till: 35969 bar:1936 from:0 till: 37130 bar:1951 from:0 till: 44132 bar:1961 from:0 till: 50047 bar:1971 from:0 till: 54461 bar:1981 from:0 till: 57632 bar:1991 from:0 till: 58380 bar:2001 from:0 till: 59308 PlotData= bar:1861 at: 0 fontsize:S text: n.d. shift:(-8,5) bar:1871 at: 27232 fontsize:S text: 27.232 shift:(-10,5) bar:1881 at: 26833 fontsize:S text: 26.833 shift:(-10,5) bar:1901 at: 28660 fontsize:S text: 28.660 shift:(-10,5) bar:1911 at: 30801 fontsize:S text: 30.801 shift:(-10,5) bar:1921 at: 33347 fontsize:S text: 33.347 shift:(-10,5) bar:1931 at: 35969 fontsize:S text: 35.969 shift:(-10,5) bar:1936 at: 37130 fontsize:S text: 37.130 shift:(-10,5) bar:1951 at: 44132 fontsize:S text: 44.132 shift:(-10,5) bar:1961 at: 50047 fontsize:S text: 50.047 shift:(-10,5) bar:1971 at: 54461 fontsize:S text: 54.461 shift:(-10,5) bar:1981 at: 57632 fontsize:S text: 57.632 shift:(-10,5) bar:1991 at: 58380 fontsize:S text: 58.380 shift:(-10,5) bar:2001 at: 59308 fontsize:S text: 59.308 shift:(-10,5) TextData= fontsize:S pos:(20,20) text:Kaynak - ISTAT Görülebilecek turistik yerler Viterbo'da görülebilecek turistik yerler şunlardır: *Papalik Sarayi: Yapimi 1255-1266. Papa'yi savunmak uzere San Lorenzo tepesi uzerinde bir kale sekilde yapilmistir. Bir tarafinda iki ince sutunla desteklenen yedi ince suslu kemeri bulunan unlu "loggia (balkon)" bulunmaktadir. Bu balkondan "Salle del Conclavo (Buyuk Toplanti Salonu" na girilir. Bu salon 1670'de X. Clemente'nin "Ben Papa olmak istemiyorum" diye itirazlarina ragmen, papa secildigi mevkiidir. *San Lorenzo Katedrali:Eski bir Romali Herkul tapinagi uzerinde Lombard mimarlar tarafindan Romensk mimari stilinde yapimlanmistir. 16. yy.dan sonra birkac defa renovasyondan gecmistir. II. Dunya Savasi sirasinda 1944'de muteffiklerin bombardimanindan buyuk hasar gorup yeniden yapilmistir. Can kulesi 14.yy. ilk yarisindan kalma Gotik mimari stilinin unlu orneklerinden biridir. Tek Portekiz asilli ve doktor meslekli 1276-1277de Papa olan XXI. Giovanni lathi bulunur. *San Pellegrino Ortacaglar mahallesi: Bu mahalle Katedral Meydani'nin hemen yaninda bulunup ortacaglardan beri hic degismeden korunmustur. Antik Viterbo icin tipik olan bircok ozel ev bulunmaktadir. Eski sehrin merkezi olan "Plebicit Meydani"'ni etrafinda hem komun merkezi Belediye Sarayini hem de il merkezi Hukumet Sarayi bulunur. Bunun kenarindan bir kucuk tepeye cikan yol sonunda Piazza Verdi ve Viterbo'nin patron azizi anisina "Santa Rosa Kilisesi" bulunur. "Piazza della Rocca" ve sehir staosu ve "Piazza Fontana Grande" bu mahalle icindedir. 1080de yapilmaya baslanan "Santa Maria Nuova Kilisesi" Lombard yapimi avlusu ile unludur. Bu eski mahalleye gunumuze kadar geklen 11. ve 12. yuzyilda yapilmis sehir surlar ile cevrilidir; bu surlar uzerindeki "Torre Branca" (veya "Bella Galliana"0 ilgi cekicidir. Mahalleye surlardan giris eski sehir kapilarindan ("Porta Faul", "Porta Romana" ve "Porta Fiorentina") yapilir. *Palazzo Comunale (Belediye Sarayi): Yapima baslangic 1460 ve tekrar yapimi 1771. 1264 'de Palazzo del Podestà sonra Palazzo della Prefettura. Sehir merkezi olan "Piazza del Plebiscito Meydani"'da bulunur. Icinde birkac 16 yy. Barok stilinde duvar fresko tablolarai vardir. *Santa Maria della Salute: Gotik mimari stilde kucuk bir kilise. Cok suslu bir ana giris kapisi vardir. *Chiesa del Gesù Kilisesi: Yapimi 11.yy. Romenesk stilinde. *Palazzo Farnese: Yapimi 14. ve 15. yy. Sonradan Pope Paulus III Alessandro Farnese ve guzelligi ile unlu olan kizkardesi "Giulia Farnese" 16. yy.da bu sarayda yasamislardir. . *Rocca (Kale). *Santa Maria Nuova (yapimi 11.yy), San Sisto (yapimi 9.yy ikinci yarisi), San Giovanni in Zoccoli (yapimi 11.yy). Romanesque mimari stilinde kiliseler. *Palazzo degli Alessandri: Ortacagalr mahallesinde ortacaglardan kalma zengin soylu evi *Fontana Grande (Buyuk Cesme): Yapima baslangic 1206. *San Francesco Kilisesi: Lombard'lardan kalma bir kale uzerine Gotik mimari stilinde yapilmistir. 1276da Viterbo'da olen Papa Adriano V'in suslu lathi icindedir. *Museo Civico (Sehir Muzesi): Sehirde kazilarda cikarilan bircok arkeolojik kalinti sergilenir. Guzel sanatalar kisminda Sebastiano del Piombo, Antoniazzo Romano, Salvator Rosa, Antiveduto Grammatica vb ressamlarin eserleri sergilenmektedir. *Tuscia Universitesi Botanik Bahcesi: Sehirdeki Tuscia Universitesi idaresi altindadir. Komşu komünler Viterbo komünü şu komünlerle sınır komşusudur: Bagnoregio, Bomarzo, Canepina, Caprarola, Celleno, Civitella d'Agliano, Graffignano, Marta, Monte Romano, Montefiascone, Ronciglione, Soriano nel Cimino, Tuscania, Vetralla, Vitorchiano
Kardeş şehirler
Viterbo'nun şu kentlerle kardeş şehir bağlantıları bulunmaktadır: * * * * * * * *
Resimler

'Viterbo

Dosya:San Lorenzo Viterbo.jpg|Viterbo - San Lorenzo Katedrali Dosya:Viterbo Papi.jpg|Viterbo - Papalik Sarayi balkonu Dosya:Viterbo09.jpg|Viterbo - Ortacaglar mahallesi Dosya:Viterbo01p.jpg|Viterbo - "Piazza della Rocca Meydani" - Porta Fiorentina sehir kapisi Dosya:FontLeoniViterbo.JPG|Viterbo - "Piazza delle Erbe Meydani" ve "Leoni Havuzu" Dosya:FontanagrandeViterbo.JPG|Viterbo - "Fontana Grande (Buyuk Havuz)" Dosya:Il chiostro "longobardo" (Viterbo).JPG|Viterbo - "Santa Maria Nuova Kilisesi"nde Lombardlardan kalma avlu Dosya:Viterbo Santa Maria in Gradi.JPG|Viterbo - Gradi'de Universite Kampusu

Viterbo

Viterbo Haritası

Kardeş şehirler

Resimler

Viterbo ili

Vetralla

Tarquinia

Leonardo Bonucci

Lazio

Bagnoregio

Bolsena

Bomarzo