Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Yabgu

Kısaca: Yabgu, eski Türk devletlerinde hükümdar anlamında kullanılan unvan. ...devamı ☟

Yabgu, eski Türk devletlerinde hükümdar anlamında kullanılan unvan. Türklerde hükümdarlık ünvanlarından. Bilinen ilk Türk hükümdarı Teoman’ın ünvanı Yabgu idi. Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Karahanlılar ve OğuzlardaYabgu, “hükümdar” manasında kullanıldı. Türk-İslam devletlerinde Yabgu yerine melik tabiri kullanılmaya başlandı. Yabgu ünvanı Selçukluların başlangıçta tabi oldukları Oğuz-Yabgu Devletinin adında görüldüğü gibi boy ve müessese adıyla beraber kullanılmıştır.

Kullanımı

Yabgu, aynı anlamda kullanılan "kağan" ve "hakan"dan daha eski bir unvandır. Oğuzname'de Oğuz'un dedesi "halkın ilk büyüğü, ilk atası" anlamında dip yabgu adıyla anılır. Hükümdar anlamında yabgu unvanının en eski kullanılışı, Büyük Hun İmparatorluğu'nda (M.Ö. 220 - M.S. 426) görülür. Teoman (Tuman) yabgu olarak anılıyordu. Hazar hükümdarları da Göktürklerin hakimiyetine girmeden önce yabgu unvanını taşırlardı. Göktürkler, "kağan" unvanını benimsediler. Bu çağlarda Bizans, Ermeni ve Gürcü kaynaklarında yabgu unvanı zibel, cebu, cibu, şekillerinde geçer. Bazı islam kaynaklarında bu unvana cibbuye, cıbguye denildi. Selçuklular, devlet kurduktan sonra hakan yerine, "sultan" unvanını aldılar; yabgu unvanı da melik karşılığı olarak "uluğ-yabgu" şeklinde kaldı.

İnanış

Eski Türkler yabgu dedikleri Türk hükümdarlarına büyük saygı gösterirlerdi. Yabgular, toplum içinde olağanüstü varlık olarak nitelenirlerdi. İnsanlarda olmayan birtakım gizli kuvvetlerin yabgunun kişiliğinde toplandığına inanılırdı. Onların tanrı tarafından insanları yönetmekle görevlendirildiğine ve yabgularda tanrılık niteliklerinin bulunduğuna inanılırdı. Bu kutsallık, kan ilişkileri dolayısıyla bütün hanedana geçerdi.

Hanedan

Hanedanın erkek üyesine "şehzade prens" anlamında "tigin" denirdi. Türk devletleri hanedanın ortak malı sayılırdı. Devlet merkezinde yabgu bulunurdu. Devleti yönetmek için tiginler ülkenin doğusuna ve batısına genel vali olarak gönderilirdi. Merkezi uluğ yabguya bağlı olan doğudaki genel valiye sağın yabgusu denirdi. Batıdaki genel vali de solun yabgusu olarak anılırdı. Doğudaki yabgu batıdakine göre daha yetkili sayılırdı.

Kurultay

Devlet merkezlerinde ülkenin yönetiminde temel olan "kurultay" bulunurdu. Merkezdeki yabgunun başkanlığında toplanan kurultaya sağın ve solun yabguları, uluğ yabgunun karısı hatun vb. devlet ilerigelenleri katılırdı.

Kaynaklar

* Vikipedi

yabgu

Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde kağandan sonra gelen en üst düzeydeki yöneticinin unvanı.

yabgu

(Türkçe) Erkek ismi - Eski Türk devletlerinde "hükümdar" anlamında kullanılan bir unvan.

İlgili konular

batı bizans büyük hun i̇mparatorluğu devlet doğu erkek ermeni göktürkler gürcü hakan

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Yabgu
3 yıl önce

Yabgu (Eski Türkçe: ????), eski Türk devletlerinde hükümdar anlamında kullanılan unvan. Unvan daha çok Oğuz Türkleri tarafından kullanılmıştır.[kaynak...

Yabgu, Batı, Bizans, Büyük Hun İmparatorluğu, Devlet, Doğu, Erkek, Ermeni, Göktürkler, Gürcü, Hakan
Tong Yabgu Kağan
3 yıl önce

Tong Yabgu Kağan (d. ? — ö. 628) (Ziebel, T'ung Yabgu, Ton Yabgu ve Tun Yabgu olarak da bilinir, Geleneksel Çince: 統葉護可汗, Basitleştirilmiş Çince: 统叶护可汗...
Arslan Yabgu
3 yıl önce

dedesidir. Bazı kaynaklarda kendisinden İsrail (Yabgu) olarak bahsedilmekle birlikte daha çok Türkçe adı Arslan Yabgu ile tanınan bu Selçuklu beyi, ilk defa Karahanlılar'la...

Arslan Yabgu, 1003, 1009, 1012, 1020, 1021, 1025, 1030, 922, 999, Anadolu Selçuklu Devleti
Se-Yabgu Kağan
6 yıl önce

Se Yabgu Kağan, (Geleneksel Çince: 肆葉護可汗), 631 - 633 yılları arasında Batı Göktürk Kağanlığı'nı yöneten kağan. Tong Yabgu Kağan'ın oğludur. Kendisinden...
Oğuz Yabguluğu
3 yıl önce

Yınal-Yevi Yabgu Duylu-Kay Yabgu Erkin Yabgu Tuman Yabgu Kanlı-Yevi Yabgu Mur-Yevi Yabgu Karahan Yabgu Buğrahan Yabgu Kuzutekin Yabgu Arslan Yabgu (Selçuk...
İstemi Yabgu
3 yıl önce

İstemi Yabgu (Eski Türkçe: , İstemi Ķaġan, 室點密/室点密, Pinyin: shìdiǎnmì, Wade-Giles: shih- tien-mi, 室點蜜/室点蜜, 瑟帝米) d. ? - ö. 576 yılları arasında yaşamış...
Musa Yabgu
3 yıl önce

ailesinden Türk beyi. Selçuk Bey'in dört oğlundan biriydi. Ağabeyi Arslan Yabgu Gazneliler'e esir düştüğünde ailenin başına geçmek istedi, ancak yeğenleri...
Toharistan Yabguluğu
3 yıl önce

Zhèngquán), Belh ile Badahşan arasında yer alan Toharistan'da Batı Göktürk yabguları tarafından yönetilmiş Türk hükümdarlığı. Toharistan bölgesi -Baktriya...