Çanakkale Deniz Savaşları

Kısaca: Deniz Savaşının fikir babası Winston Churchillin planı; Boğazları donanma ile geçerek Osmanlıyı savaştan saf dışı bırakmak aynı zamanda Bolşeviklerin baskı uyguladıkları Rus çarına yardım etmekti. ...devamı ☟

Çanakkale Deniz Savaşları
Çanakkale Deniz Savaşları

Deniz Savaşının fikir babası Winston Churchillin planı; Boğazları donanma ile geçerek Osmanlıyı savaştan saf dışı bırakmak aynı zamanda Bolşeviklerin baskı uyguladıkları Rus çarına yardım etmekti. Chuchill bu planı Akdeniz filo komutanı Amiral Carden de destek bulunca plan İngiliz parlamentosundan geçti. Zamanın en ileri teknolojisine sahip olan İngiliz donanması tarihinde hiçbir yenilgi almamıştı. Fransanın desteği ile dünyanın en büyük donanmasını oluşturuyordu. Bu donanmaya yenilmez armada ismi takılmıştı.

Osmanlı ordusu ise boğazı savunmak için Almanlara mayın döşetmişti. Bu mayınlar genişliği 1,5 km ile boğazın en dar yeri olan Soğandere-Dardanos önlerinden güneye doğru sıralıydı. 10 mayın hattı kurulmuştu. Bu hatlarda toplam 225 mayın bulunmaktaydı. Kıyılarda bu hatları koruyacak gizli obüs bataryaları hazırlanmıştı. Savunma temelde topçu bataryalarına dayanmaktaydı. Bu toplardan çoğu oldukça eskiydi. En iyilerinin bile atış menzili 7-8 km civarındaydı. Boğazın girişinde rumelide Seddülbahir ve Ertuğrul tabyaları, anadoluda Kumkale ve Orhaniye tabyaları bulunuyordu. Anadolu yakasında Kepez burnuna ,Rumeli de ise Kilitbahire kadar topçu savunmasını ağırlıklı olarak seyyar tabyalar (havanlar, toplar, obüsler) üstlenmişti. Kepez altında Dardanos sabit tabyası Kepezden sonra iki yakada Mecidiye ve Hamidiye tabyaları, Kilitbahir ,Namazgah ve Havuzlar tabyaları bulunuyordu. Ayrıca denizaltılar için boğaza ağlar gerilmişti.

Savaş Başlıyor

3 Kasım 1915 tarihinde 28 gemilik ingiliz-fransız filosundan ilk atışı Cornwallis adlı zırhlı yaptı. 28 gemi boğazın dış tabyalarını 17 dakika süren top ateşine tuttu. Bu bombardıman sırasında Seddülbahir tabyası büyük hasar gördü. 19 Şubat günü Çeşitli sayıda gemiyle bombardıman başladı. Osmanlı topları menzilleri kısa olduğu için karşılık veremiyordu. Ancak saat 12 den sonra gemiler kıyıya yaklaşarak 7 km den ateşe başlayınca bataryalar karşılık vermeye başladı. Gemilerden ikisi hasar aldı. Amiral Carden saat 17:30 da geri çekilme emri verdi. Bozan hava sebebiyle 25 Şubata kadar saldırı olmadı. 25 Şubat günü dış tabyalar tahrip edildi. 18 Mart a kadar geçen sürede Rumeli yakasında Seddülbahir ve Ertuğrul tabyaları ile Anadolu yakasında Kumkale ve Orhaniye tabyaları tahrip edildi. 17 Mart Amiral Carden sinirleri bozulduğu için görevden ayrıldı yerine Amiral De Robeck atandı. 18 Mart günü bir saldırı planlandı. Bu plana göre 3 filo oluşturulacak;

1. Filo : Queen Elizabeth, Agamemnon, Lord Nelson, Inflexible
2. Filo : Albion, Swiftsure, Magestic, Ocean, Cornwallis, Irresistible, Vangeance, Canopius, Prince George
3. Filo (Fransızlar) : Bouvet, Gaulois, Suffren, Charlmagne
ve bu filoların iki hat oluşturarak kıyıları bombardıman altında tutmaları ve bu sırada da mayın temizleyicilerin çalışması planlandı. 18 Marttan önce mayın tarama gemileri yoğun faaliyet göstererek mayınların bir bölümünü toplamışlardı. Ancak Mesudiye-Soğanlıdere hattından Çimenlik e kadar olan bölge mayından temizlenemedi. Bu arada 17 yi 18 Marta bağlayan gece Nusrat Mayın Gemisi Karanlık liman'ın kuzeyine 26 mayından oluşan bir mayın hattı dökmeyi başardı.

18 Mart Harekatı

18 Mart 1915 sabahı saat 10:30 da Agamemnon komutanlığında 1. filo, A hattını oluşturarak ve arkadan 2. filoca desteklenerek boğaza girdi. 11.00 den itibaren yaklaşık 13000 metreden tabyaları topa tuttu. Toplam 506 topa karşılık savunmada sadece 150 top vardı. Menzili yetmediği için tabyalardan karşılık verilemedi. Filo biraz daha ilerledi ve tabyaların özellikle de hareketlilerin menziline girdiğinde karşı ateş başladı, Agamemnon ve Inflexible yara aldı. Donanmanın ateşi yoğun olmasına karşın isabetli değildi çünkü, çeşitli yanıltma yöntemleri ve yer değişimi uygulanıyordu. Bu aşamada Kepez den karşıya olan ilk mayın hattının temizlenmesi planlanmasına rağmen buraya yanaşılamadı bile.

Saat 12.30 da 3.filo (Fransız) B hattı öndeki gemilere yaklaşarak kıyılara ateş açtı. A hattının iki yanından geçerek ön hattı oluşturdular. Bu arada tabyalardan ateş devam ediyordu ayrıca gemiler ilerleyerek Çanakkale ve Kilitbahir tabyalarının da menziline girmiş, ateş altında kalmışlardı. Saat 14 civarında Türk tabyalarının ateşi biraz azaldığı için Amiral Robeck 2. filonun gelerek en öndeki 3. filo gemileri ile yer değiştirmesini istedi. Bu manevra esnasında Erenköy körfezine giren gemiler Nusret'in mayınlarına çarptılar. mayına çarparak 10 dakika içinde sulara gömüldü. Yardıma giden Ocean ve Irresistible mayın ve top yarası alarak terkedildi, mürettebatları diğer gemilerce kurtarıldı. Gaulois, Suffren, Agamemnon ağır hasar almış, Charlemagne da hafif yaralanmıştı. İlk mayın hatlarına bile erişemeden, dış savunma hattı düzeyini bile hizalayamadan bu hale düşen Birleşik Donanma büyük bir panik yaşadı ve saat 17:45 de De Robeck geri çekilme emri verdi. Donanma hızla boğazı terkederek Bozcaadaya doğru çekildi. Irresistible ve Ocean da gece çökerken battılar.

Savaşın Sonu

6 saat 45 dakika süren bombardıman sonucu İki İngiliz, bir Fransız zırhlısı battı, Bir İngiliz, iki Fransız zırhlısı ağır yara aldı, üç gemi karaya oturdu. Osmanlı tarafındaki zaiyat ise kırkdört şehit, yetmiş yaralı, sekiz top idi.

Donanma boğazdan geçemeyince kara harekatı gündeme geldi. Müttefikler planlarını düzenlediler, hazırlıklarını yaptılar. Maltadan, İngiltereden, Fransadan, Mısırdan askerler gelerek Limni adasında biriktiler.

Nusrat Mayın Gemisi

Nusrat Mayın Gemisi, İttihat ve Terakki Partisinin bir üyesi olan Albay Cevat tarafından yönlendirilerek boğazın çeşitli kısımlarına mayınlar döşemiştir. Fakat bu mayınların İngiliz gemileri tarafından farkedilip imha edilmesi ve boğaz güvenliğini sağlamakla görevli olan kıyıdaki topçu bataryalarını bombalaması sonucu boğazdaki hareketlerinin rahatlaması üzerine, Albay Cevat bir gözlem yapmış ve İngiliz gemilerinin boğazdan girip kıyıları bombaladıktan sonra karanlık liman denilen yerden çıktıklarını belirlemiştir. Bunun üzerine Nusrat Mayın Gemisi bu limana toplamda 26 adet mayın döşemiş ve bu mayınların bulunmaması içinde mayınları ters yerleştirmiştir. Nitekim İngilizler bu mayınları bulamamış ve İngiliz donanmasının en büyük gemilerinden iki tanesi batmış ve iki tanesi de ağır hasar alarak iş görmez hale gelmiştir. Muhtemelen bu savaşın kaderini ve gidişatını etkileyen ve İtilaf devletlerini deniz harekatından caydıran en büyük etken olmuştur.

Ayrıca

Ağları aşabilen bazı, İngiliz denizaltıları İstanbula kadar gittiler ve ikmal gemilerini batırdılar. 30 Ekim de Fransız Turquoise denizaltısı Türk onbaşı Müstecip tarafından vuruldu ve denizaltı Müstecip'in adı ile Türk donanmasına katıldı. 15 Ocak da Fransız Safir denizaltısı batırıldı, 26 Temmuz da yine bir Fransız denizaltısı Mariotte karaya oturdu ve ele geçirildi. 13 Mayısta Muavenet-i Milliye harp gemisi boğazdan çıkıp Morto koyunda bir baskınla Goliath muhribini torpil atışıyla batırdı. Savaş süresince Alman U tipi denizaltıları da bölgeye gelerek Birleşik donanma gemilerine zarar verdiler. 2 Fransız harp gemisi ve bazı ikmal gemileri dışında en önemli başarıları Magestic zırhlısını batırmaları oldu.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Çanakkale Deniz Savaşları Resimleri

Çanakkale Savaşı deniz harekâtları
3 yıl önce

d Çanakkale Deniz Savaşları 1915, s. 117. ^ Çanakkale Deniz Savaşları 1915, s. 118. ^ a b Çanakkale Deniz Savaşları 1915, s. 119. ^ Çanakkale Deniz Savaşları...

Çanakkale Savaşı
3 yıl önce

Sh.: 371 ^ Çanakkale Deniz Savaşları, Sh.: 51 ^ Çanakkale Deniz Savaşları 1915, Sh.: 51-52 ^ İ. Artuç, Sh.: 23 ^ Çanakkale Deniz Savaşları 1915, Sh.:...

Çanakkale Savaşları, Osmanlı Devleti, Avustralya, Birinci Dünya Savaşı, Yeni Zelanda, Anzaklar, Fransa, İstanbul, Almanya, Çanakkale Boğazı, Avusturya
Çanakkale Savaşı kronolojisi
3 yıl önce

Savaşları Öncesinde Avrupa'nın Genel Durumu 10 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Açasam ^ Çanakkale Deniz Savaşları 1915, Sh.: 52...

Çanakkale
3 yıl önce

ile İtilaf Devletleri arasında Çanakkale Savaşları'na sahne oldu. İtilaf Devletlerinin birleşmiş orduları deniz savaşında araç ve personel zayiatı vererek...

Çanakkale, Adana (il), Adıyaman (il), Afyonkarahisar (il), Aksaray (il), Amasya (il), Ankara (il), Antalya (il), Ardahan (il), Artvin (il), Aydın (il)
Çanakkale boğazı
3 yıl önce

feribotlar ile sağlanmaktadır, ayrıca 1915 Çanakkale Köprüsü de inşa aşamasındadır. Önemli bir kısmı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihî Alanı'ndan oluşan Gelibolu...

Çanakkale Boğazı, Çanakkale Boğazı
Çanakkale Şehitleri Anıtı
3 yıl önce

Çanakkale Şehitleri Anıtı, Çanakkale il sınırları içindeki Gelibolu Yarımadası'nda, Çanakkale Boğazı'nın ucunda Morto Koyu önündeki Hisarlık Tepe üzerinde...

Çanakkale Şehitleri Anıtı, 1. Dünya Savaşı, 15 Mart, 1915, 1944, 1952, 1954, 1958, 1960, 19 Nisan, 21 Ağustos
Bozcaada Deniz Muharebesi
6 yıl önce

Donanması ile Kuzey Ege'de yaptığı deniz muharebesi. 1684-99 Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları içinde Osmanlı-Venedik savaşının bir evresidir. Türk ordusunun...

Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı
3 yıl önce

Komutanlığı olarak da bilinir) Çanakkale Boğazı'nın özellikle denizden yapılacak saldırılara karşı savunulması için kurulmuştur. Çanakkale Müstahkem Mevkii birinci...

Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı, 1947, 1949, Birinci Dünya Savaşı, Osmanlılar, Çanakkale Boğazı