ikonuna tıklayınız.
Kütahya (Latince: Cotyaeum), İçbatı Anadolu Bölümü'nde Kütahya ilinin merkezi şehirdir.
Ege Bölgesi, İç Anadolu ve Marmara bölgeleri arasında tarih ve kültür merkezi olarak köprü vazifesi görmüştür. Trafik numarsı 43’tür.
İsminin kökeni
Kütahya ilk kurulduğunda adı seramik kenti manasına gelen “seramorum” idi. M.Ö. 11. asırda Frigler şehre “Kotiyum” ismini verdiler. Eski kaynaklarda şehrin ismi Kotiaetion, Katiaion, Cotyaeium, Cotyaeum ve Cotyaium şeklinde geçmektedir. Bütün bunlar “Totys’in şehri” manasına gelmektedir.Selçuklu Türkleri bu şehri fethedince şehre “Kütahiye” ismini vermişlerdir. Zamanla bu isim “Kütahya” halini almıştır.
Bir rivayete göre, dul bir kadının pazara getirdiği testi, tabak, vazo, sürahi, çanak ve çömlekler sağlam hem de zariftir. Müşteriler tarafından kapışılır. Diğer satıcılar bu kadının hüneri yaptığı topraktan olmalı diyerek kadını takip ederler. Kadın bugünkü Kütahya’nın bulunduğu yere gelip heybesini toprakla doldurur. Diğer esnaf bu bölgede atölyeler açarak şehir kurulur ve seramik şehri manasına“Seramorum” denir.
Tarih
Alyattes'in Lidya Kralı olduğu dönemde Kimmer egemenliği yerini Lidya yönetimi aldı. M.Ö. 546'da Persler Lidya Ordusunun yenilgiye uğratarak Anadolu'yu istila etti. M.Ö. 334'de Biga Çayı yakınlarında Persleri yenilgiye uğratan İskender yörede üstünlük kurdu. Büyük İskender'in M.Ö. 323'te ölümü ile Kütahya ve yöresi komutanlarından Antigonos'a geçti. M.Ö. 133'de Roma yönetimine girdi. Piskoposluk merkezi haline getirildi.
1071'de Malazgirt Savaşı'nda Alp Arslan'a yenilen Bizans İmparatoru Romanus Diogenes'de tutsaklık dönüşü Kütahya'ya getirildi ve gözleri kör edildi. 1078'de Anadolu Selçuklu Devletini kuran Kutalmışoğlu Süleyman Şah Kütahya'yı da ele geçirdi. 1097'de Haçlıların saldırısına uğradı. II. Kılıç Arslan kaybedilen topraklarla birlikte Kütahya'yı geri aldı. 1277'de II. Gıyaseddin Keyhüsrev Kütahya yöresini Germiyanoğlu Süleyman Şah kızı Devlet Hatun'u Osmanlı Sultanı I. Murat'ın oğlu Yıldırım Bayezid'a verdi. (1381) Germiyanoğulları Beyliğinin toprakları Devlet Hatun'un çeyizi olarak Osmanlılara verildi. (Kütahya ve çevresi dahil) 1402 Ankara Savaşında, Bayezid'i ağır bir yenilgiye uğratan Timur, Kütahya'yı alarak II. Yakup Bey'e geri verdi. Kütahya daha sonra Osmanlılara geçti ve Sancak Merkezi oldu.
Sultan II. Beyazıt'ın zamanında Şah İsmail yanlısı Şahkulu Kütahya'da ayaklandı. Bu isyan 1511 yılında bastırıldı. 19. yüzyıl'da Osmanlı Devletine başkaldıran Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın oğlu Kütahya'yı işgal etti. Sultan II. Mahmut ile imzalanan Kütahya Antlaşması ile Mısır askerleri Kütahya'yı terk etti.
Avrupa'da 1848 ihtilalleri sırasında, Macarlar'da ayaklanmışlardı. Macar Ulusal Hareketi Avusturya ve Rusya tarafından bastırılınca hareketin önde gelenlerinden bazıları 1849'da Osmanlı Hükümetine sığındı. Başta Lajos Kossuth olmak üzere Kütahya 'ya yerleştirilen Macarlar, 1851'e kadar burada kaldılar.
Kütahya 1867'de Hüdavendigar Vilayetine bağlı bir sancak merkezi iken, II. Meşrutiyetten sonra bağımsız bir sancak oldu. Milli Mücadele yıllarında, Ocak 1921'de Çerkez Ethem düzenli ordu çatışmasına sahne olan Kütahya, 17 Temmuz 1921'de Kütahya-Eskişehir Muharebelerinde TBMM Batı Cephesi ordusunun yenilmesi üzerine Yunanlıların işgaline uğradı. Büyük Taarruz'a kadar işgal altında kalan Kütahya, 30 Ağustos 1922'de kurtuldu. 8 Ekim 1923'de Vilayet durumuna getirilmiştir.
Kütahya 5.000 senelik bir tarihe sahip. Bündan önce Kütahyada yaşamiş olan milletler şunlar:
- Hititler
- Frigya´lar
- Farslar
- Makedonyalılar
- Romalılar
- Doğu Roma İmparatorluğu
- Anadolu Selçuklu Devleti
- Ermeniler
- Yunanlar
- Germiyanoğulları Beyliği
- Osmanlı Devleti
Coğrafya
İlçeleri
Altıntaş - Aslanapa - Çavdarhisar - Domaniç - Dumlupınar - Emet - Gediz - Hisarcık - Pazarlar - Şaphane - Simav - Tavşanlıİklim
İç Anadolu iklim özellikleri görülen Kütahya'da yıllık sıcaklık ortalaması 10,6 °C'dir. En yüksek sıcaklık, 38,6º ,En düşük ölçülen sıcaklık ise –28,1º dir.Yıllık sıcaklık farkı 66,7ºC ile büyük bir fark gösterir.Yağışlar karasal iklime bağlı olarak, kış, ilkbahar ve sonbaharda görülür. Yazları genellikle kuraktır. Yıllık ortalama yağış miktarı 540 mm.dir. En yağışlı ay aralık, en kurak ay ağustostur. Yağışların %38,8 i kış, %29,4 ‘ü İlkbahar, %12,5 ‘i yaz, %19,3 ‘ü sonbahar aylarında düşer. Kış aylarında, sıcaklığın düşük ve yükseltinin fazla olması nedeniyle yağışlar, genellikle kar şeklinde, diğer mevsimlerde yağmur şeklindedir. Kar yağışlı günlerin, yıllık ortalama sayısı 19 gündür. Kar kalınlığı ortalama 12 cm civarındadır.
Güzel sanatlar
Germiyanoğulları Beyliği'nin başlıca mimari eserleri Kütahya'da görülür. Bu devir camileri, klasik osmanlı camileri planında, tek kubbeli ve revaklı, üç bölümlü son cemaat yeri olan yapılardır.- Kurşunlu Camii 1377'de, ahi şeyhi Mehmed tarafından yaptırıldı. Kare mekanı, türk üçgenleriyle geçilen kubbe örter. Son cemaat yerinin ortasında ayna tonoz, yanlarda küçük kubbeler yer alır.
- İshakfakih Camii (1433), kesme taş tuğla duvarları ve gösterişli bir cephesi vardır. Son cemaat yeri üç bölümdür. Bir bölümü türbe durumundadır. Gösterişli cephesi ve düzenli mimarisi dikkati çeker. Son cemmat yerinde kesme taşların çevresi kırmızı tuğlalarla çevrilidir. Sütun başlıkları türk üçgenlidir. Taş mihrabın çevresini 15. yüzyıl özelliği gösteren iki renkli çinilerden bir sıra bitkisel bezemeli çini çevirir.
- Ulu Cami, Yıldırım Bayezid'in başlattığı ve Musa Çelebi'nin 1410'da tamamlattığı caminin yerine yeniden yapıldı (1889-1891). Son devir osmanlı mimarisinin önemli ve klasik ölçüye bağlı az rastlanan yapılarından biridir. Burada, arka arkaya iki kubbe, altı yarım kubbe ile çevrilmiş, köşelere de birer kubbe yerleştirilmiştir. Mihrap dışa doğru beş köşeli bir çıkıntı halindedir. Üzeri yarım bir kubbeyle örtülüdür. Dört aynalı tonoz ve ortada kubbenin yer aldığı beş gözlü son cemmat yerinin eski yapıdan kalma olduğu sanılır. Osmanlı mimarisinin en karışık devrinde, çok başarılı bir yapı olarak görülür.
- Germiyanoğlu Yakup Bey II'nin (1390-1428) külliyesi, medrese, mescid ve imaretten meydana gelir, kendi türbesini de içine alır. Günümüzde kitaplık olarak kullanılan ve yapılış tarihi kesin olarak belli olmayan külliye, Germiyanoğulları'nın en önemli dini yapılarındandır. Ortada büyük kubbeli, şadırvanlı, kapalı avluya üç yönden açılan, üç kubbeyle örtülü eyvan ve üç kemerli dışarıya açılan, üç kubbeli giriş revakının iki yanında kubbeli odalar vardır. Eyvanların üzerinin kubbelerle örtülü olmasının dışında, T planlı, köşeli veya yan mekanlı tip olarak nitelendirilen osmanlı yapılarıyla benzerlik gösterir. Yakup Bey'in türbesi, parmaklıklarla yan eyvanlardan ayrılmıştır. Sanduka, bir bölümü 15. yüzyıl'dan bir bölümü de son onarımlardan kalma çinilerle kaplıdır. Soldaki kubbeli mekan, külliyenin mescididir. Yazıtlar üç bölümlü giriş revakında büyük yer tutar. Germiyanoğlu mimarisinin erken bir örneği olan Vacidiye Medresesi, Anadolu Selçukluları'nın kapalı medreseler geleneğine bağlıdır.
Merkeze Bağlı Mahalleler
- 100. Yıl
- 30 Ağustos
- 75. Yıl
- Ali Paşa
- Bahçelievler
- Balıklı
- Börekçiler
- Cedid
- Cemalettin
- Cumhuriyet
- Evliya Çelebi
- Fatih
- Fuat Paşa
- Gaybi Efendi
- Gazi Kemal
- Gültepe
- Hacı Azizler
- Hamidiye
- İstiklal
- Lala Hüseyin Paşa
- Mehmet Akif Ersoy
- Maltepe
- Maruf
- Mecidiye
- Meydan
- Müderris
- Okmeydanı
- Osman Gazi
- Paşam Sultan
- Pirler
- Saray
- Servi
- Sultanbağı
- Vefa
- Yenidoğan
- Yıldırım Beyazıt
- Yunus Emre
- Zafertepe
- Ziraat
- yeni dogan
Kütahya kökenli tanınmış kişiler
- Evliya Çelebi
- Ayla Dikmen
- Aydilge
- Gülten Dayıoğlu
- Asım Gündüz
- Komitas Vardapet
- Şeyhi
- Oktay Aslanapa
- Ahmedi
- Ezop
- Esra Erol
- Neyzen Ahmet Yakuboğlu
Ayrıca bakınız
Linkler
- Kütahya Valiliği
- Kütahya Belediyesi
- Kütahya Haberleri
- Kütahya Fotoğrafları
- Kütahya Haritası
- [http://www.kutpo.com.tr/ Kütahya Porselen
- [http://kutahya.meb.gov.tr/ KÜTAHYA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
- [http://www.kutahya.pol.tr/ Kütahya Emniyet Müdürlüğü
- [http://www.kutahyakulturturizm.gov.tr/ Kütahya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
- [http://www.kutahyasaglik.gov.tr/ Kütahya İl Sağlık Müdürlüğü
- [http://www.dumlupinar.edu.tr/ Dumlupınar Üniversitesi Kütahya
| Liste - Türkiye'nin illeri |
|---|
Adana | Adıyaman | Afyon | Ağrı | Amasya | Ankara | Antalya | Artvin | Aydın | Balıkesir | Bilecik | Bingöl | Bitlis | Bolu | Burdur | Bursa | Çanakkale | Çankırı | Çorum | Denizli | Diyarbakır | Edirne | Elazığ | Erzincan | Erzurum | Eskişehir | Gaziantep | Giresun | Gümüşhane | Hakkari | Hatay | Isparta | Mersin | İstanbul | İzmir | Kars | Kastamonu | Kayseri| Kırklareli | Kırşehir | Kocaeli | Konya | Kütahya | Malatya | Manisa | Kahramanmaraş | Mardin | Muğla | Muş | Nevşehir | Niğde | Ordu | Rize | Sakarya | Samsun | Siirt | Sinop | Sivas | Tekirdağ | Tokat | Trabzon | Tunceli | Şanlıurfa | Uşak | Van | Yozgat | Zonguldak | Aksaray | Bayburt | Karaman | Kırıkkale | Batman | Şırnak | Bartın | Ardahan | Iğdır | Yalova | Karabük | Kilis | Osmaniye | Düzce |
