Bayağı Deniz Papağanı

Kısaca: Bayağı deniz papağanı (Fratercula arctica), dalıcımartıgiller (Alcidae) familyasından bir kuş türüdür. ...devamı ☟

Bayağı deniz papağanı
Bayağı Deniz Papağanı

Taksokutu | renk = Lightblue | ad = Bayağı deniz papağanı | statü = LC | resim = Lundi2.jpg | alem = Animalia (Hayvanlar) | şube = Chordata (Kordalılar) | sınıf = Aves (Kuşlar) | takım = Charadriiformes | familya = Alcidae
(Dalıcımartıgiller) | cins = Fratercula
(Deniz papağanı) | tür = F. arctica | ikili_ad = Fratercula arctica | ikili_ad_yazar = (Linnaeus, 1758)

Bayağı deniz papağanı (``Fratercula arctica``), Atlantik deniz papağanı olarak da bilinir, dalıcımartıgiller (Alcidae) familyasıdan bir kuş türüdür. Başlıca olarak İzlanda ve Faroe Adaları`nda yaşayan deniz papağanları, Kanada, Kuzey Avrupa ve Arktik Daire gibi diğer bölgelerin de yerli canlısıdır.

Özellikleri

Bayağı deniz papağanı siyah-beyaz tüyleri, alaca renkli papağanımsı gagasıyla dikkat çeker. Gözlerinin çevresinde bulunan siyah desen, ona palyaçovari bir görünüm kazandırır.

Gövde boyu yaklaşık 30 cm olup, 60 cm kanat aralığı ile yaklaşık bir güvercin büyüklüğündedir. Görece kalın bir başı ve kısa boynu ona tıknaz bir hava verir. Yetişkin bir deniz papağanı yaklaşık 500 gr ağırlığındadır. Alaca gaganın kuvvetli renkleri kışın solarken, aynı şekilde mercan kırmızı renkte perdeli ayakları da soluk sarı hal alır. Büyük kıkırdağımsı gaga kılıfı, yavru tüylerine sahip olduğu aşamada atılır ve yenisi çıkar. Genç kuşlar kırmızı çizgileri olan koyu gri bir gagaya sahiptir.

Kuşların uçuşu biraz hantal gözükse de buna rağmen göçmen kuşlardır ve kışın Güney Afrika`ya veya Yeni Zelanda `ya kadar uçarlar. Kuluçka yerlerine geldiklerinde büyük sürüler oluşturarak karakteristik daireler çizerler ve denize kadar ilerleyerek mesela sardalya türü balıkları avlarlar. Bir deniz papağanının kanat çırpışı oldukça sessizdir. Bu esnada kuşlar 80 km/h kadar hızlara ulaşabilirler. Ancak bu, kısa kanatları daha çok dalmaya uygun olduğundan kuşlar için çok büyük güç sarfiyatı demektir.

Nüfus ve dağılım

Bayağı deniz papağanı kuluçka zamanı özellikle Kuzey Atlantik`de dağılım gösterir. Kuluçka bölgesi Güney-Kuzey istikametinde Bretanya`dan İzlanda ve Faroe Adaları üzerinden Spitzberg`e kadar uzanır. 19. yüzyılın sonlarına kadar hatta Helgoland`da birkaç kuluçka yeri bulunuyordu. Dünya çapında yaklaşık 15 milyon kuş nüfusu olduğu tahmin edilir. Kuluçka zamanı haricinde hayvanlar açık denizde yaşarlar ve tahminen seçtikleri partnerlerine ömür boyu sadık olarak kalırlar.

İzlanda nüfusu

Bu kuş İzlanda`da, özellikle Dyrhólaey`da, Ví­k í­ Mí½rdal`deki ``Reynisfjall`` `da , Vestfirí°ir Yarımadası`nda bulunan Látrabjarg`un kayalıklarında ve Heimaey Adası`nda sıkça görülür. Yerliler, leziz ve hafif balık lezzetinde olan kuşları ağlarla yakalarlar. Diğer yandan, ağdan düşen genç civcivlere Heimaey`de çok iyi muamele edilir. Genç hayvanlar korunurlar. Önceleri bu kuşlar, kuşları yakalayan ama öldürmeyen özel köpeklerle avlanırlardı. Bu deniz papağanı avcısı köpeklerin, bu hayvanları avlamaya yatkın kılan çok sayıda anatomik özellikleri vardır. Deniz papağanı İzlanda`da gayrı resmi olarak ülkenin arma yani sembol hayvanı olarak kabul edilir.

Faroe Adaları nüfusu

Faroe Adaları`nda yerlilerin ``Lundi`` diye adlandırdıkları kuş, İzlanda`da olduğu gibi aynı metodla yakalanır. Burada da milli lezzet olarak kabul edilir ve konservelerde satılır. Dik kayalıkların olduğu her yerde ``Lundi`` kolonileri bulunur. Özellikle iyi olarak en yakın mesafeden (ürkektir ve bir insanın yaklaşmasına yaklaşık 2 metreye kadar izin verir) Faroe`deki kuş cenneti Mykines Adası`nda gözlemlenebilir. Etileyici olan, tamamen gürültüsüz uçuşudur. Mykines kayalıklarındaki sürülerin iniş esnasında biraz beceriksiz olan kuşlarını, çevrede uçuşurken, tek bir ses duymadan görmek mümkündür.

Resim:Lundi.jpg|Deniz papağanı kolonisi Mykines (Faroe Adaları)
Resim:ballett.jpg|Mykines üzerinde deniz papağanı(Faroe Adaları) Haziran 2006
Resim:Klippen.jpg|Mykines üzerinde uçuşurlarken (Faroe Adaları) Haziran 2006


Diğer nüfuslar

Shetland Adaları`nda deniz papağanları ``Tammy Norie`` olarak adlandırılırlar.

İrlanda`nın batı sahilinin önlerinde bulunan küçük kayalık ada Skellig Michael`da da Haziran/Temmuz aylarında bir deniz papağanı kolonisi kuluçka yapar. İrlanda`da ``Puffins`` olarak adlandırılırlar. irlanda`nın diğer sahil ve adalarında da koloniler bulunur. Tam olarak ``puffin`` bu kuşun cins tanımlamasıdır ve deniz papağanı aslında İngilizce`de ``atlantic puffin`` veya ``common puffin`` olarak geçer.

İskoçya`da deniz papağanları ülke açıklarındaki bir çok yerleşim olmayan adada (örn. Isle of May veya Lunga veStaffa) kısmen büyük sayılar halinde (Isle of May`de 40.000 çift civarı) yuva kurarlar. Yine de Büyük Britanya`nın en büyük kolonisi uzakta bulunan Hebridler`in batısındaki ada grubu ``St Kilda`` `dadır. Ana karada da zor ulaşılan sahil kesimlerde (John O`Groats`daki Duncansby Head, veya Durness`deki Faraid Head) bulunurlar.

İngiltere`nin kuzeydoğusunda Seahouses`a yakın Farne Adaları`nda büyük bir deniz papağanı kolonisi vardır. Ayrıca ``Isle of Man`` ve Kanarya Adaları`nı mesken edinmiş koloniler de mevcuttur.

Pembrokeshire sahilleri önündeki adalarda, en başta Skomer olmak üzere düzenli olarak yuva yaparlar.

Bretagne`de küçük bir nüfus, ``Sept Iles`` önlerindeki ``Perros Guirec`` şehrinde tek bir hat üzerinde yoğunlaşmıştır.

Atlas Okyanusu`nun diğer yanında Newfoundland ve Labrador`da a€žPuffin“ resmi bir semboldür.

Batı Norveç`in Runde Adası`nda yaklaşık 100.000 çift deniz papağanı bulunur ki bu İskandinavya`nın en güneydeki kolonisidir. Diğer kuluçka kolonileri, en başta Rí¸st, Lofoten Adaları ve ``Varanger Yarımadası`` `ndadır.

Björnöya, Jan Mayen ve küçük koloniler halinde Grönland, ayrıca Newfoundland, Yeni İskoçya, ABD eyaleti Maine`e kadar olan bazı diğer yerler de deniz papağanlarının yuva kuruduğu yerler arasındadır.

Resim:Puffins-fi.jpg|Deniz papağanları, Farne Adaları
Resim:Puffin001.jpg|Deniz papağanı, Norveç`in kuş adası Runde
Resim:Puffin1-1.jpg|Deniz papağanları, Lofoten


Beslenme

Deniz papağanları iyi dalgıçlar olup, genelde genç hayvanlara tarafından yakalanan sardalya türleri ve kum yılan balığı gibi balıklarla beslenirler. Yaşlı hayvanlar, zırhlarını güçlü gagaları ile sorunsuz kırabildikleri yengeçleri ve diğer kabukluları tercih ederler. Yavrular yuvayı terk ettikten sonra beslenilmezler ve yaşlı hayvanların yardımı olmadan kendi başlarına balık yakalamayı öğrenmek zorundadırlar. Deniz papağanları yakaladıkları balıkları, gagalarında çapraz olarak taşırlar ve böylece sudan çıkmak zorunda kalmadan avlarına devam edebilirler. Bu esnada balıklar, dil yardımıyla tüm gaga boyu on kadar balık ile doluncaya kadar üst gagaya doğru bastırılır.

Üreme

Deniz papağanları kuluçka toplulukları halinde yaşar ve doğal kavuklarda, genelde ise perdeli ayaklarının pençeleri ile çim toprak üzerinde kazıyarak kendi yaptıkları oyuk koridorlarda, tekli olarak kuluçka yaparlar. Çok sayıda ailenin bir giriş paylaştığı oyuk sistemleri, çapı yaklaşık 15 cm olan birkaç metre derinlikte olabilirler. Yuva, bir koridorun sonunda bulunur ve kazan şeklinde bir kovukla genişler. Bu kovukta kuru ot, bitki ve tüyler üzerinde yaklaşık 65 ile 70 mm kadar bir yumurta kuluçkalanır. Kuluçka süresi yaklaşık 35 gün kadar tutar ancak kısmen yumurta bırakıldıktan birkaç gün sonra başlar ve çok sakin geçer. Kuşlar bu süre boyunca kovuklarını pek terk etmezler. Bir kuluçka beraberliğinin işlevi, kendileri hiç yumurta bırakmayan genç kuşlar tarafından üstlenilen, bir nevi ``süt annelik`` görevi ile belirginleşir. Eğer bir anne, mesela av esnasında öldürülürse, kuluçkayı sürdürecek bir “``yedek anne``” anında devreye girer.

Son yıllarda yine de birçok kolonide (en başta Britanya Adaları ve Bretagne`de) civciv sayılarında dramatik bir gerileme tespit edilmiştir. Deniz papağanlarının ana avları kum yılan balıkları, denizlerin ısınmasıyla daha serin sulara çekildikleri için bu durum genelde iklim değişikliğinin etkileriyle ilişkilendirilir.

Dış bağlantılar

Commons-ufak|Fratercula arctica Species-ufak|Fratercula arctica

Resimler

Çizimler

Kaynakça

  • kaynak wiki | url=http://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Papageitaucher&oldid=33556021| tarih= 24 Haziran 2007 | dil=Almanca| madde=Papageitaucher


Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Bayağı deniz papağanı Resimleri

Dalıcımartıgiller
3 yıl önce

monocerata) Fratercula Bayağı deniz papağanı (Fratercula arctica) Boynuzlu deniz papağanı (Fratercula corniculata) Sorguçlu deniz papağanı (Fratercula cirrhata)...

Dalıcımartıgiller, Taksokutu, Alaska, Animalia, Arktik Okyanus, Atlantik, Aves, Balık, Bayağı deniz papağanı, Bilimsel sınıflandırma, Charadriiformes
Türkiye kuşlar listesi
3 yıl önce

githagineus) Bayağı çütre (Carpodacus erythrinus) Büyük çütre (Carpodacus rubicilla) (G) Bayağı şakrak kuşu (Pyrrhula pyrrhula) Bayağı kocabaş (Coccothraustes...

Asgari Endişe Altındaki Türler
6 yıl önce

(Stercorarius skua) Bayağı şahin (Buteo buteo) Salyangoz çaylağı (Rostrhamus sociabilis) Kel kartal (Haliaeetus leucocephalus) Bayağı kerkenez (Falco tinnunculus)...

Surtsey
3 yıl önce

yılında adada kuluçkaya yatan ilk bayağı deniz papağanı türü bulundu. Bu deniz papağanları takımadaların kalan bölümlerinde de oldukça yaygındır. Pek çok kuş...

Surtsey, Batı, Coğrafya, Kuzey, Taslak, İzlanda
Neredeyse tehdit altındaki türler
3 yıl önce

Küçük kudu (Tragelaphus imberbis) Büyük kudu (Tragelaphus strepsiceros) Bayağı eland (Taurotragus oryx) Tsessebe (Damaliscus lunatus) Sığır antilobu (Alcelaphus...

Hassas türler
6 yıl önce

kartalı (Aquila clanga) Steller deniz kartalı (Haliaeetus pelagicus) Pallas deniz kartalı (Haliaeetus leucoryphus) Sanford deniz kartalı (Haliaeetus sanfordi)...

Kategori:Hassas türler, Hassas türler, Asgari endişe, IUCN Kırmızı Liste, Korunma durumu, Kritik tehlikedeki türler, Neredeyse tehdit altında, Soy tükenmesi, Tehlikedeki türler, Korunmaya bağımlı, Dünya Konservasyon Birliği
Türkiye kemikli balıklar listesi
3 yıl önce

hanisi (Polyprion americanus) Bayağı hani (Serranus cabrilla) Benekli hani (Serranus hepatus) Yazılı hani (Serranus scriba) Bayağı levrek (Dicentrarchus labrax)...

Türkiye faunası
3 yıl önce

yengeç örnek olarak gösterilebilir. Akdeniz ve Ege denizi başta olmak üzere Türkiye'nin çoğu denizinde Deniz şakayıkları, süngerler, mercanlar, denizanaları...

Türkiye faunası, Altın çakal, Tırtak, Çengel boynuzlu dağ keçisi, Su samuru, Sazan, Tatlısu levreği, Turna balığı, Bıyıklı balık, Mersin balığı, Akdeniz uçan balığı