biyografi
Öz geçmiş:"Biyografisini bir solukta anlatıverdi."- H. Taner.
Bir kimsenin hayat hikayesi. Tanınmış kişilerin hayatını anlatan yazı veya eser. Eskiler tercüme-i hal derlerdi. Biyografiler kişilerin hayatını, çalışmalarını ve düşüncelerini anlatırlar. Birçok tanınmış, ünlü kişinin hayatını ve eserlerini konu edinen eserler bu adla anılır.
Bir biyografi yazısında konunun anlatılışında tarafsızlık, ifadede açıklık ve sadeliktir esastır. Çok eski bir tarihe sahip olan biyografi, her devirde önemli bir tür olmuştur.
Biyografisi hazırlanacak kişinin çevresini, yaşadığı devri hayatını ayrıntılarına kadar araştırarak incelemek gerekir. Edebiyatımızda ilk biyografi yazan Ali Şir Nevai'dir.
Yazar eğer kendi hayatını anlatmışsa yazıya otobiyografi denir. Çoğu zaman bunlarda sanatçı kendiyle beraber aile büyüklerinden, çevreden, aile içi durumlardan da söz eder.
Otobiyografiler üslup yönüyle anıya benzer; anc* Yaşamı yazılan kişinin kendisi tarafından değil, onunla ilgili araştırma yapan, bilgi ve belgelere ulaşan veya onun yaşamına yakından tanıklık etmiş kişiler tarafından kaleme alınır.
Biygrafinin özellikleri
- Tarafsız olunmalıdır.
- Gerçekçi olunmalıdır.
- Bilgi ve belgelere, kanıt ve tanıklara dayandırılmalıdır.
- Kronolojik (zaman dizinsel) sıra izlenebilir.
- Yaşamöyküsü yazılan kişinin doğumu, aile çevresi, eğitim süreci, kişiliği, arkadaşlık ve akrabalık ilişkileri, sosyal yaşamı, aşkları, evliliği ve çocukları, alanındaki başarısına ulaşma süreci, ulusal ve uluslararası başarıları konu edilmelidir.
- Kişinin önemi, değeri, benzerlerinden farkı belirlenmelidir.
- Söylenti ve dedikodulara, asılsız bilgilere yer verilmemelidir.
- Öznel bir tutum izlenmemelidir. Kişinin yaşamı aşırı yüceltmeden ya da yerin dibine geçirmeden sergilenmelidir.