botanik
Almanca botanik kelimesinin İngilizce karşılığı.(die) n. botany, branch of biology dealing with plant life
1. Morfoloji: Bitkilerin iç ve dış yapılarını genel olarak inceler. Sitoloji (Hücre bilimi), Histoloji (Doku bilimi) ve Organografi (Organ bilimi) gibi kollara ayrılır.
2. Fizyoloji: Bitkilerdeki hayati olayları fizik ve kimya kanunlarına dayanarak inceler. Madde değişimi (Metabolizma), büyüme-gelişme ve hareket fizyolojisi olmak üzere üçe ayrılarak incelenmektedir.
3. Genetik: Canlılardaki istidatların (karakterlerin) döllere geçiş tarzını ve kaidelerini inceleyen ilim kolu. Genetik (kalıtım) adını alır. Ferdin iç ve dış karakterlerini nasıl kazandığını, ana-babasına veya yakınlarına neden benzediğini, tabiatta bitki ve hayvanların gösterdiği çok sayıda çeşitliliğin neden ileri geldiğini incelemeyi konu edinmiş olan genetik, yirminci asrın başında dünyaya gelmiş bir bilim dalıdır.
4. Sistematik veya Taksonomi: Bitkileri birbirleri ile olan tabii akrabalık derecelerini göz önünde tutarak ve filogenetik gelişmelerine dayanarak inceleyen, küçük veya büyük topluluklar halinde gruplandıran botanik koludur.
Botanik biliminin diğer önemli kolları şunlardır:
Ekoloji: Bitkilerin diğer canlılarla ve yaşadıkları çevre ile olan ilişkilerini araştırır.
Bitki Coğrafyası: Bitkiler alemi ile yeryüzü arasındaki ilişkileri ve bitkilerin yayılışını araştıran bir bilim koludur. Fitocoğrafya ve Geobotanik olarak da anılır.
Paleobotanik: Fitopaleontoloji olarak da bilinir. Jeolojik çağlarda yaşamış ve nesilleri ortadan kalkmış bitkilerin kalıntılarını, yani bitkisel fosilleri, sistematik ve yayılışları bakımından inceler.
Evolüsyon (Evrim): Bitkilerin, yeryüzünün kuruluşundan bugünkü hallerine gelinceye kadar geçirdikleri ferdi ve toplu değişiklikleri araştırır. (bkz. Darwinizm)
Botanik biliminin kolları
Botanik ilmini uygulamalı (tatbiki) yönden de aşağıdaki kollara ayırmak mümkündür:Eczacılık Bakımından
Farmasötik Botanik: Eczacılık botaniği; tıbbi bitkileri belirli sistematik gruplar altında tanıtan, bunlardan elde edilen ilaç hammaddeleri (drog) ile tedavide kullanılma yerlerini kısa olarak anlatan bir bilim koludur.Farmakognozi: İlaç hammaddelerinden biyolojik menşeli kollarını tanıtan, onların yapılarını aydınlatan ve kısmen kullanım alanlarını açıklayan bir bilim koludur.
Ziraat Bakımından
Zirai Botanik: Zirai bitkilerin sistematiği hakkında bilgi verir.Fitotekni: Bitki yetiştirme.
Zirai Fitopatoloji: Zirai bitkilerin hastalıklarını inceler.
Teratoloji: Fitopatolojinin, hastalık şeklinde ve kalıtsal olan anormal yapıları inceleyen özel kolu.
Ormancılık Bakımından
Orman Botaniği: Orman ve park ağaçlarının sistematiği.Silvikültür: Orman yetiştirme.
Orman Fitopatolojisi: Orman ve park ağaçlarının hastalıkları.
Bitkiler alemi filogenetik bir sisteme göre şöyle sınıflandırılabilir:
1. Bölüm: Bölünen bitkiler (Schizophyta) (Virüsler ve Bakteriler),
2. Bölüm: Algler (Su Yosunları (Phycophyta),
3. Bölüm: Mantarlar (Mycophyta),
4. Bölüm: Likenler (Lichenes),
5. Bölüm: Kara Yosunları (Bryophyta),
6. Bölüm: Eğrelti Otları (Pteridophyta),
7. Bölüm: Tohumlu-Çiçekli Bitkiler (Spermatophyta).
Bugün yaşayan bitki türü 380.000'den fazladır. Buna göre yukarıdaki bölümlerin yaklaşık bitki sayısı şöyledir:
Bölünen Bitkiler (Schizophyta)3.600 tür
Su Yosunları= Algler (Phycophyta)33.000 tür
Mantarlar (Mycophyta).56.000 tür
Likenler (Lichenes)20.000 tür
Kara Yosunları (Bryophyta)26.000 tür
Eğrelti Otları (Pteriodopyta)12.000 tür
Tohumlu Bitkiler (Spermattophyta)227.000 tür
Tohumlu Bitkiler (Spermatophya) bölümünü oluşturan 227.000 tür ise şu şekilde dağılmıştır.
Açık Tohumlular (Gymnospremae)800 tür
Kapalı Tohumlular (Angiospermae)226.000 tür
İki Çenekliler (Dicotyledonae)172.000 tür
Bir Çenekliler (monocotyledonae)54.000 tür
Yukarıda görüldüğü gibi bitkiler alemi, gerek görünüş, gerek iç ve dış yapıları, üremeleri bakımından birbirinden farklı organizmalardan meydana gelmiştir. Sistematik veya taksonomik botaniğin ilk vazifesi, bitkiler alemini teşkil eden münferit bitki formlarını, esaslı şekilde inceleyerek, birçok bakımdan benzerlik, yakınlık gösterenleri önce en dar, en küçük bir kavram altında toplamaktır. Böylece bitkiler aleminin temel taşlarını, elementlerini teşkil eden ana birime, tür veya nevi (Species) kavramına varılmış olunur. Ancak bu türleri inceleyerek ve birbirleri ile karşılaştırıp daha üst gruplarda toplanabilir. Buna göre bu sistamatik gruplar, Milletlerarası Botanik Nomenklatürü koduna (İnternational Code of Botanical Nomenclature, Utrecht 1965) göre yukarıdan aşağıya doğru şu şekilde sıra takip eder:
Türkçe.. Latince
Bitkiler Alemi .. Rengum vegetabile Bölüm Divisio Alt BölümSubdivisio Sınıf .. Classis Alt Sınıf Subclassis Takım .. Ordo Alt Takım Subordo Familya Familia Alt Familya..Subfamilia CinsGenus Tür Nevi Species Alt Tür Subspecies Varyete Çeşit .. Varietas Tür bakımından en zengin bölgeler tropik ormanlardır. Endonezyada 45.000, amazon bölgesinde
40.000 bitki türü yaşamaktadır. ekvator bölgesinden uzaklaşıldıkça, tür sayısı azalır. Yağışça fakir, kurak yerlerde ve özellikle çöllerde fevkalade düşer. Büyük Sahrada 300 türe rastlanır. Kurakçıl Kserofit bitkilerin oluşturduğu sert yapraklı kuşaklarda, tür sayısı yeniden artma gösterir. Aşağıda bazı memleketlerdeki bitki tür sayısını belirten rakamlar gösterilmiştir
Türkiye 10.000 tür Kaliforniya 6.000 tür Japonya 5.700 tür İberik Yarımadası 5.500 tür Almanya 2.600 tür İsveç 2.100 tür Mısır 2.000 tür Moğolistan 1.800 tür Grönland 400 tür Büyük Sahra .. 300 tür Güney Kutup Bölgesi 2 tür
Yağışlıbölgelerden kurak bölgelere, kıyılardan iç bölgelere gidildikçe tür sayısında azalma dikkati çeker. dağlık bölgelerin florası bitki örtüsü da tür bakımından zenginlik gösterir. Doğu Anadolu, Kuzey-Batı iran ve Kuzey Irak arasında kalan bölge böyledir. Hindistan-Çin sınırı bölgesinde 20.000 tür vardır.
Biyolojinin genel alanları
Anatomi | Bakteriyoloji | Biyocoğrafya | Biyofizik | Biyokimya | Biyometri | Botanik | Deniz biyolojisi | Doku bilimi | Ekoloji | Embriyoloji | Entomoloji | Etoloji | Evrimsel biyoloji | Filogeni | Fizyoloji | Gelişim biyolojisi | Genetik | İhtiyoloji | İmmünoloji | Kriyobiyoloji | Limnoloji | Mikrobiyoloji | Moleküler biyoloji | Morfoloji | Nörobiyoloji | Ontojeni | Ornitoloji | Paleontoloji | Parazitoloji | Patoloji | Sitoloji | Sosyobiyoloji | Taksonomi | Tıp | Uzay biyolojisi | Viroloji | ZoolojiLinkler
- http://tr.wikipedia.org/wiki/Botanik Vikipedi Botanik Maddesi