Hortum

Kısaca: Hortum (İngilizce'de Tornado ya da Twister) Kümülüs bulutları ile bağlantılı olarak silindir şekilinde dönerek gezen bir rüzgar türüdür. Bu "hortum" bulutlardan yere kadar uzanır ve büyük yıkıcı güce sahip olan bir doğa felaketidir. Hortumlar hakkında bir bilimsel teori ilk olarak 1917 yılında Alfred Wegener tarafından üretilmiştir ve bu teori günümüzde de doğru olarak kabul edilmektedir. ...devamı ☟


Hortum
Hortum
Hortum (İngilizce'de Tornado ya da Twister) Kümülüs bulutları ile bağlantılı olarak silindir şekilinde dönerek gezen bir rüzgar türüdür. Bu "hortum" bulutlardan yere kadar uzanır ve büyük yıkıcı güce sahip olan bir doğa felaketidir. Hortumlar hakkında bir bilimsel teori ilk olarak 1917 yılında Alfred Wegener tarafından üretilmiştir ve bu teori günümüzde de doğru olarak kabul edilmektedir.

Bir denizin ya da gölün üzerinde meydana gelen bir hortum, yerden emdiği sular ile bir "Su hortumu" oluşturur.

Bir hortum'un oluşması

Bir hortumun meydana gelmesi çok karmaşıktır, ve hala tatmin edici bir bilimsel açıklama ortaya sürülememiştir. Ayrıntılara yönelik soruların hepsi cevaplandırılamamış olmasına rağmen, bir hortum'un mekanik özellikleri iyi tanınmaktadır. Belli koşullar altında dünyanın her yerinde ve her zaman hortumlar oluşabilir. Atmosferin bir hortum üretmesinde, ne belli bir zaman ne de belli bir coğrafya sınırı bulunur. Ama bir hortum oluşma olasılığı az veya çok olan bölgeler ve zamanlar kabaca şekilde belirlenebilir (bunun ayrıntıları daha aşağıda Klimatoloji başlığı altında açıklanmıştır).

Bir hortum için elverişli olan hava koşulları

Bir hortumun oluşabilmesi için atmosferin yüksek bölümlerine kadar çıkabilecek konveksiyon olmasi gerekir: Atmosferin katlarini zayiflatan, dik olarak göğe çıkan ve yükseldikce soğuyan hava; atmosferin 1 - 2 kilometre yükseklerine kadar nemli hava bulunması ve bu nemli konveksiyonu başlatacak, güneş ışıklarının yere çarpmasıyla oluşan bir sıcak hava termiği.

Bu tür fırtınaların oluşması için katkıda bulunan diğer bir etken, havada ve bulutlardaki su buharinda bulunan ısıdır. Ancak kondensasyon ile etkili hale gelen bu ısı katkısı hali hazırda var olan ısı ile birlikte bir nemli konveksiyon'u mümkün kılar. Nemli konveksiyon olmadan diğer koşullar, kücük-tromb denilen zararsiz hortumlar olusturabilirler, ama eger bu kücük-tromb'lar nemli konveksiyon termiği ile temasa geçerse bunlar da gercek bir hortum oluşturabilir. Dünyanın kuzey yarımküresinde oluşan hortumlar, saatin tersi yönde, güney kümede olusan hortumlar saat yönünde döner.

Hortum türleri

Hortumlar oluşma tarzları açısından iki ayrı kategoriye ayrılabilir:

Mezosüklon hortumlar

Mezosüklon hortumların yukarıda anlatılanlara ek özellikleri, iki ayrı yönden gelen rüzgarın birbiri ile kesişmesi; yani yükseğe dogru yönlerinin degişmesi. Bu şartlar altında dönerek yükselen bir rüzgara (mezosüklon'a) sahip olan bir "Süper-hücre" olusur. Bu Süper-hücre saatlerce sürebilir ve dev dolu-taneleri, bardaktan boşanırcasına yagmur, ve yukarıdan gelip yere çarpan 200km/sa hızında "düşen-rüzgar"lar yaratabilir. Böyle bir süper-hücre'nin bir hortum oluşturması olasılığı %10-%20 civarindadir.

Kitaplar

  • Gottlob Burchard Genzmer (1765): Beschreibung des Orcans, welcher den 29. Jun. 1764 einen Strich von etlichen Meilen im Stargardischen Kreise des Herzogthums Mecklenburg gewaltig verwüstet hat. Friedrich Nicolai, Berlin und Stettin 1765. Abschrift (PDF)
  • Alfred Wegener (1917): Wind- und Wasserhosen in Europa. Vieweg, Braunschweig, 301 S. Digital-Version (PDF)
  • Johannes Peter Letzmann (1937): Richtlinien zur Erforschung von Tromben, Tornados, Wasserhosen und Kleintromben. Int. Meteor. Org., Klimatol. Komm., Publ. 38, Salzburg, 91-110. Abschrift (PDF)
  • Thomas P. Grazulis (1993): Significant Tornadoes: 1860 - 1991. Environmental Films. ISBN 1879362007
  • Nikolai Dotzek (2003): An updated estimate of tornado occurrence in Europe. Atmos. Res. 67-68, 153-161 Artikel (PDF)
  • James M. Caruso and Jonathan M. Davies (2005) Tornadoes in Non-mesocyclone Environments with Pre-existing Vertical Vorticity along Convergence Boundaries. NWA Electronic Journal of Operational Meteorology 1 June 2005 Artikel


Linkler



Deutschsprachiger Raum





Avrupa





ABD



hortum

Türkçe hortum kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. hose, water hose, hose pipe, tornado, elephant's trunk, twister, whirlwind, cyclone, eddy, snout, proboscis

hortum

filde ve kimi böceklerde boru biçiminde uzamış ağız ya da burun bölümü.
tulumba ya da musluklara takılan genellikle plastikten uzun boru.
hava ya da suyun hızla dönüp sütun biçiminde yükselmesiyle oluşan, alanı dar bir siklon çeşidi.

hortum

Türkçe hortum kelimesinin Fransızca karşılığı.
(fil) trompe [la], lance [la]

hortum

Türkçe hortum kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Rüssel, Schlauch, Trombe

hortum

1 . Filde ve bazı böceklerde boru biçiminde uzamış ağız veya burun bölümü.
2 . Genellikle plastikten uzun ve esnek boru.
3 . Hava veya suyun hızla dönüp sütun biçiminde yükselmesiyle oluşan, alanı dar bir fırtına çeşidi, burgaç, girdap.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
hortum gibi , hortum sıkmak

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

hortum Resimleri

Hortum (meteoroloji)
3 yıl önce

Hortum, kümülus bulutları ile bağlantılı olarak silindir şeklinde dönerek gezen bir rüzgâr türüdür. Bu "hortum" bulutlardan yere kadar uzanır ve büyük...

Hortum (meteoroloji), 1917, Atmosfer, Bulut, Coğrafya, Dolu, Fırtına, Güneş, Nem, Rüzgâr, Su buharı
Kutná Hora
6 yıl önce

Kutná Hora, Çek Cumhuriyeti'nin Bohemya bölgesinin merkezi olan Bohemya bölgesinde bir şehirdir. 13. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar, Prag ile politik, ekonomik...

Kutná Hora, Birleşik Krallık, Bohemya, Coğrafi koordinat sistemi, Danimarka, Dünya Mirası Listesi, Macaristan, Polonya, Prag, Slovakya, Çekoslavakya
José Ramos-Horta
6 yıl önce

José Manuel Ramos-Horta (d. 26 Aralık, 1949), Doğu Timor'un Endonezya'dan bağımsızlığını ilan ettiğinden bu yana seçilen ikinci cumhurbaşkanı. 1975 yılında...

Josí© Ramos-Horta, 11 Şubat, 1949, 1996, 19 Mayıs, 2006, 2007, 2008, 26 Aralık, 26 Haziran, Cumhurbaşkanı
Hor-Aha
6 yıl önce

Antik Mısır tarihçilerine göre Hor-Aha, Narmer'den sonra Erken Hanedanlık döneminin ikinci firavunudur. Kayıtlarda otuz yaşında tahta geçtiği ve altmış...

Hor-Aha, Antik Mısır, Menes, Mısır, Mısır`ın Erken Hanedan Dönemi, Mısır Firavunları, Narmer, Veliaht, Narmer Tabletleri, Abidos, Djer
Hortum (biyoloji)
6 yıl önce

Hortum ya da proboskis (Latince: proboscis) omurgalı ya da omurgasız bir hayvanın kafasından uzanan bir organdır. Omurgasızlarda genellikle beslenme ve...

Hora Din Moldova
6 yıl önce

"Hora din Moldova" (Moldova Dansı) 2009 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Nelly Ciobanu'nun Moldova adına seslendirdiği şarkıdır. Veaceslav Daniliu tarafından...

White horse
6 yıl önce

White Horse veya Whitehorse şu anlamlara gelebilir: White Horse, New Jersey, New Jersey, ABD White Horse, Güney Dakota, Todd County, Güney Dakota, ABD...

Hor Virap Kilisesi
3 yıl önce

Hor Virap Kilisesi, ("Խոր Վիրապ") (Ermenice: derin zindan anlamında) Ermenistan'ın Hor Virap yerleşiminde bulunan, 17. yüzyılda yapılmış bir kilisedir...