Hümanizm

Kısaca: Genel olarak akıllı insan varlığını tek ve en yüksek değer kaynağı olarak gören, bireyin yaratıcı ve ahlâki gelişiminin, rasyonel ve anlamlı bir biçim­de, doğaüstü alana hiç başvurmadan, doğal yoldan gerçekleştirilebileceğini belirten, ve bu çerçeve içinde, insanın doğallığını, öz­gürlüğünü ve etkinliğini ön plana çıkartan felsefi akım. ...devamı ☟

hümanizm
Hümanizm

Hümanizm genel olarak akıllı insan varlığını tek ve en yüksek değer kaynağı olarak gören, bireyin yaratıcı ve ahlaki gelişiminin, rasyonel ve anlamlı bir biçim­de, doğaüstü alana hiç başvurmadan, doğal yoldan gerçekleştirilebileceğini belirten, ve bu çerçeve içinde, insanın doğallığını, öz­gürlüğünü ve etkinliğini ön plana çıkartan felsefi akım. İnsanın kendisinin ve ilgili çıkarların çok temel bir öneme haiz olduğu­nu savunan yaklaşım; insan varlıklarına va­rolanların meydana getirdiği genel varlık şe­ması içinde özel bir konum atfeden öğreti.

Bir yanında insanlığın tanrısal düzene ba­ğımlı olduğunu söyleyip doğa üstü aşkın varlık alanına özel bir konum izafe eden do­ğaüstücülüğün veya teizmin, diğer yanında ise insan varlığının diğer canlılarla aynı dü­zeyde bulunduğunu savunup, onun bilimsel bir tarzda ele alınması gerektiğini savunan doğalcılığın bulunduğu hümanizm, insan varlıklarında geliştirilmesi ve kendi başına ele alınıp kutsanması gereken eşsiz güçler, benzersiz yetenekler bulunduğunu savunur. Özünde, ateizme ya da agnostisizme da­yanan ve dini ya da dini inancı dışlayan bir ahlakı savunan yaşam görüşü olarak hüma­nizm, insan varlıklarının kendi içinde bir değer taşıdıklarını, insanla ilgili tüm diğer hak ve değerlerin temelinde, insanın insan olarak değerine duyulan saygının bulundu­ğunu öne süren; 1 insandan umudunu kesen, insan yaşamına herhangi bir anlam yüklemeyen, insanı yalnızca Tanrı’nın inayetiyle kurtulabilecek değersiz ve sıra­dan bir varlık olarak gören, 2 insan bilinciy­le ilgili görüşünde, determinist ya da indir­gemeci olan her düşünce sistemine şiddetle karşı çıkan anlayışı veya tavrı ifade etmek durumundadır.

Kökenleri antik Yunan düşüncesine, in­sanı felsefi düşüncenin merkezine geçiren Sokrates’e, ‘insan her şeyin ölçüsüdür’ diyen Protagoras’a kadar geri giden, ama esas Rönesans döneminde, Tanrı’dan uzak­laşan dikkatin insana yönelmesiyle ortaya çıkıp, ilerlemeci Aydınlanma ve modernist hareketle gelişen hümanizm, 20. yüzyılda ise, İngilizce konuşan dünyada, ateizm ya da laik bir akılcılıkla eşanlamlı bir terim haline gelmiştir. Buna karşın, kıta Avru­pa’sında hümanizm, insanla doğanın geri kalanı arasındaki ontolojik farklılığı temele alan ve topluma, tarihe, kültüre ilişkin açık­lamada, önceliği insana veren felsefeleri gösterir.

Hümanistler, bu çerçeve içinde, insan varlıklarına özgü, onların ürünlerini, bu ürün ister tarihsel bir olay, ister ekonomik sistem ya da ister edebi bir eser olsun, stan­dart bilimsel açıklamayla birleştirilen nes­nel ve indirgemeci analizler tarafından açık­lanabilmesini imkansız kılan, birtakım nitelik ve yetiler bulunduğunu savunmuşlar­dır. İşte: a) varoluşçuluğun, insanı ve insan bilincini ön plana çıkartan ve insanın evre­ni, ya da insanın öznelliğinin meydana ge­tirdiği evren dışında başka bir evren bulun­madığını iddia eden felsefeleriyle; b) insanın ezeli-ebedi doğruları temaşa etme ve aşkın bir gerçeklikle doğrudan bir ilişki içine girebilme gücüne sahip olduğuna ina­nan personalizm; c) insanı her şeyin ölçüsü yapan insan merkezli görüşünden dolayı, pragmatizm; d) Lukacsz’ın genel yabancı­laşma ve şeyleştirme sürecini, insanlığın yi­tirilmesi olarak değerlendiren görüşü; ya­bancılaşma üzerinde odaklaşan genç Marxla irtibatlandırılan Marksist hüma­nizm, çağdaş hümanizmlere örnek olarak verilebilir.

Bununla birlikte, yine içinde bulunduğumuz yüzyılda, 1970’lerden başlayarak, yapısalcıların ve yapıbozumcuların eserlerinde güçlü bir hümanizm eleştirisi felsefenin gündemine gelmeye başlamıştır. Kendi ken­dini belirlemeye, seçimleriyle toplum üze­rinde veya tarihin akışında ciddi değişim veya farklılıklar yaratabilmeye muktedir özerk insan varlığı konsepsiyonuyla belirle­nen hümanizm, Levi-Strauss, Althusser ve Foucault gibi düşünürlerin eserleriyle, bu dönemde ağır bir yara almıştır. Zira bu dü­şünürler toplumsal, ekonomik ve psikolojik yapıların etkileri üzerinde durmuş ve bu et­kilerin bireylerin eylemlerini nasıl etkileyip belirlediklerini gözler önüne sermiştir. Bi­linç nedensel ya da yapısal olarak belirlen­miş olup, bireyin kendi kendisini belirleme­si bir yanılsamadan başka bir şey değildir. Birey bir oyuncu değil, yaşam adı verilen oyunda bir piyondur.

Ayrıca bakınız: Post Hümanizm

hümanizm

Türkçe hümanizm kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. humanism

hümanizm

Türkçe hümanizm kelimesinin İngilizce karşılığı.
n. humanism

hümanizm

insancılık.
(eğitimde) klasik kültür araştırmaları.

hümanizm

insancılık.
(eğitimde) klasik kültür araştırmaları.

hümanizm

Türkçe hümanizm kelimesinin Fransızca karşılığı.
humanisme [le]

hümanizm

Türkçe hümanizm kelimesinin Fransızca karşılığı.
humanisme [le]

hümanizm

Türkçe hümanizm kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Humanismus

hümanizm

Türkçe hümanizm kelimesinin Almanca karşılığı.
n. Humanismus

hümanizm

İnsancılık, insanları sevme ülküsü.

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Hümanizm
3 yıl önce

Hümanizm, Fransızca humanisme, insancılık, beşeriyetçilik, insan odaklılık, insan-merkezcillik. Hümanizm terimsel tanım açısından "sevgi" içermez. Çünkü...

Hümanizm, Agnostisizm, Animizm, Ateizm, Deizm, Determinizm, Ezoterizm, Felsefe, Felsefe Portalı, Fransızca, Gnostisizm
Seküler hümanizm
3 yıl önce

Seküler hümanizm (alternatif olarak, hümanizmin diğer formlarından ayırt etmek için özellikle büyük H ile yazılan, bazı savuncuların bildiği şekliyle...

Seküler hümanizm, ,
Hümanist olduğu bilinen kişiler listesi
3 yıl önce

Uluslararası Hümanizm Akademisi'nden Hümanizm ödülü kazanmıştır, ayrıca Seküler Hümanizm Konseyi eski başkanıdır. Isaac Asimov, Uluslararası Hümanizm Akademisi'nin...

Rönesans Felsefesi
3 yıl önce

anlamının ne olduğunu gündeme getiren eğilim bu anlamda hümanizmdir. Bir başka anlamda da hümanizm, antikçağ felsefesinin kaynaklarına ve anlaşılmasına yöneliş...

Rönesans felsefesi, 14. yüzyıl, 15. yüzyıl, 16. yüzyıl, 17. yüzyıl felsefesi, 18. yüzyıl felsefesi, 19. yüzyıl felsefesi, 20. yüzyıl felsefesi, Afşar Timuçin, Analitik felsefe, Antik Çağ felsefesi
Yapısalcı Marksizm
6 yıl önce

Aynı şekilde Hümanizm de Yapısalcı Marksizm anlayışına uygun değildir ve yadsınır. Althusser, Marksizmi, "kuramsal bir anti-hümanizm" olarak tanımlamaktadır...

Yapısalcı Marksizm, Antonio Gramsci, Artı-değer, Artı-emek, Asya tipi üretim tarzı, Burjuva, Değişim Değeri ve Kullanım Değeri, Diyalektik Materyalizm, Dünya devrimi, Emek gücü, Emperyalizm
Dinsizlik
3 yıl önce

ateizm, agnostisizm, deizm, dini kuşkuculuk, özgür düşünce veya seküler hümanizm anlamlarını taşıyabilen bir terimdir. Dinsizlik kelimesi üç tane bağlantılı...

Dinsizlik, Agnostisizm, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Arjantin, Arnavutluk, Ateizm, Avustralya, Avusturya, Bangladeş, Belçika
Bulgaristan İçin Koalisyon
6 yıl önce

Bulgaristan Komünist Partisi (Komunisticheska Partiya na Bulgaria). Sosyal Hümanizm için Hareket (Dvizhenie za Sotsialen Humanizam) Yurttaş Birliği "Roma"...

Bulgaristan İçin Koalisyon, 2001, 2005, 25 Haziran, Bulgar Sosyalist Partisi, Bulgaristan, Bulgaristan Komünist Partisi, Taslak şablonları, Sivil Birlik "Roma", Bulgar Tarımsal Halk Birliği Alexander Stambolijski, Toplumsal Hümanizm Hareketi
Rönesans
3 yıl önce

çeviri yoluyla alındığı, deneysel düşüncenin canlandığı, insan yaşamı (hümanizm) üzerine yoğunlaşıldığı, matbaanın bulunmasıyla bilginin geniş kitlelerle...

Rönesans, Arap, Leonardo da Vinci, Matbaa, Matematik, Mimari, Orta Çağ, Reformasyon, Rönesans felsefesi, Sanat, İtalyan Rönesansı