Karapapak

Kısaca: Karapapak Türkleri; (Kendi adlandırmaları; Karapapah, Karapapahlar, Qarapapaq, Terekeme) Borçalı-Kazak boyundan gelen, Kıpçak Kuman, Bulgar ve Hazar Türkleri'nin Ön-Asya'daki koludur. ...devamı ☟

Karapapak
Karapapak

Karapapak (Kendi adlandırmaları; ``Karapapah, Karapapahlar, Qarapapax, Terekeme``) Türkleri; Borçalı-Kazak boyundan gelen, Kıpçak Kuman, Bulgar ve Hazar Türkleri`nin Ön-Asya`daki koludur. Borçalı ve Kazak diye iki kola ayrılırlar. Kafkasya`da ve yakın bölgelerde dağınık bir vaziyette yaşayan Karapapak Türkleri`ne, siyah astragan kalpak giydikleri için komşuları bu adı vermişlerdir. Karapapaklar bazen ``Karakalpaklarla`` karıştırılır. Ama herhangi bir bağıntısı bulunmamaktadır.

Terekeme terimi Arapça Türkmen kelimesinin çoğulu Terakime`den gelmektedir.

Tarihsel bilgi

Çıldır ve Ardahan`daki Karapapaklar (ve Terekemeler) önceden Güney Gürcistan´da`da, Kazak Şemsettin Hanlığı`nın Kazak ve Borçalı bölgelerindeki Debed ve Borçalı nehirleri boyunca yaşarlardı. 1828 yılında imzalanan Türkmençay Anlaşması`ndan sonra bir bölümü Kars`a ve bir bölümü de Azerbaycanı`nın Sulduz bölgesine, Ushnu`nun doğusuna göç etti. Karapapaklar ayrıca Hazar Denizi kıyısında, Gamri Uzun`dan Derbent`e uzanan ovada yaşardı.

90-100 hanelik bir Terekeme grubu, 1904 yılında Türkiye`ye yerleşmek için başvuruda bulundu. Bir kısmı o zaman Rusların elinde bulundurduğu Kars`a, bir kısmı Ardahan geldi; diğerleri Adana`ya, geri kalanlar ise 1914 yılında Malazgirt`ten Sivas`ın Tutmaç, Büyükköy ve Kurdoğlu, Kızıldikme köylerine göç ettiler. Fakat, daha önce, 1877`de, Sivas`ta (Yıldızeli´nde) en 20 Terekeme köyü bulunmaktaydı. Aynı zamanda Tokat, Amasya`da Terekeme Köyleri Köy bulunmaktadır.

Diğerleri ise 1921`de Rusların çekilmesiyle Kars`a geldiler; bunlar Gümrü Antlaşması`yla gerçekleşen nüfus mübadelesiyle Akbaba, Tiflis, Kazak ve Borçalıbölgelerinden göç ettiler.

Von Hellwald`ın (1878-99) kaydettiğine göre, Rus işgalinden önce Osmanlı topraklarında 105 köyde 29.000 Karapapak yaşıyordu.

Din

Karapapak Türkleri`nin büyük kısmi İslam dini Hanefi mezhebine mensuptur. Bunula birlikte küçük bir bölümü Caferi`dirler.

Dil

Türkçe`nin Azeri ağzının Karapapak şivesini kullanmaktalar. Türkiye`de bu şive hala güçlü konuşulmaktadır.

Dağılım

Özellikle Çıldır ve Arpaçay ilçelerinde yoğunlaşmaktadır. Ayrıca Kars merkez ve Selim, Kağızman, Ağrı,Tutak Sivas (Yıldızeli ilçelerinde bulunurlar.

Rusların 1877`de Kars`ı işgal etmelerinden sonra, içlere doğru çekilen Karapapaklar Sivas, Tokat ve Zile`de köyler oluşturmuşlardır. Bunlardan biri olan Acıyurt, 1877`de hali hazırda Karapapak nüfusuna sahiptir. Ayrıca Kayseri`de iki köyün (Pınarbaşı ve Sarız) Karapapak nüfusuna sahip olduğu kaydedilmiştir. bu arada Amasyada unutulmamalıdır.

Gürcistan

Samshe-Javakheti (Güneybati Gürcistanda) Akhalkalaki (Ahılkelek) Bogdanovka ilçelerinde yaşarlar ama asıl büyük kısmı 1944 Ahıska Sürgününde Rusya`nın muhtelif yerlerine sürgün edilmişlerdir. Başka bir Karapapak Topluluğu da Doğu Gürcistan da Borcalo da (Borçalı) da ikamet etmekdedirler.Halen Gürcistan sınırları içerisinde binlerce karapapak yaşamktadır. Azerbaycan sınırına yakın birçok köy bulunmaktadır.

Güney Azerbaycan (İran)

Bilhassa Sulduz Bölgesinde yaşarlar.

Rusya Federasyonu

Dağıstan da 15 Terekeme Köyü olduğu belirtilmektedir. Aynı zamanda Stavropol da 1944 Ahıska Vilayetinden sürgün edilen Karapapak Türkleri ikamet etmekdedirler. Bunların büyük kısmını ABD ye iskan için bekletilmektedir.

Ermenistan

Bilhassa Kuzeybatı Ermenistan Bölgesi (Şirak Vilayeti) de 1944 öncesine kadar büyük bir Karapapak topluluğu yaşamaktaydı. Bugün ise Bölge tamamıyla Türklerden arındırılmıştır.

Ukrayna

Ukraynada`ki Türk Karapapak Topluluğu 1944 Ahıska (Gürcistan) sürgünü insanlardır. Haalen Ukrayna Hükümeti bu insanlara Vatandaşlık vermemekte israr etmekdedir ve olayın Gürcistan`in sorumluluğu olduğunu iddia etmektedir.

Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Karapapaklar
3 yıl önce

Karapapaklar veya Terekemeler (Azerice: Qarapapaqlar, Tərəkəmələr), Kuzey Kafkasya'da Derbent, Gürcistan'da Kvemo Kartli, Azerbaycan'da Kazah, İran'da...

Fatih, Zile
6 yıl önce

ilçesine bağlı bir köydür. Köy halkı Azerbaycan Karabağ'dan gelmiştir. Karapapak Türklerinden oluşmaktadır. Tokat iline 72 km, Zile ilçesine 5 km uzaklıktadır...

Fatih, Zile, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Almus, Tokat, Artova, Tokat
Porsuk, Sivas
6 yıl önce

gelerek Osmanlı’nın göç iskân politikasına göre yerleştirilmiş Ahıska ve Karapapak Türkleridir. Türkiye portali Yerelnet27 Haziran 2012 tarihinde Wayback...

Porsuk, Sivas, 1997, 2000, 2007, 93 Harbi, Acıdere, Sivas, Acıpınar, Sivas, Akkoç, Sivas, Akkuzulu, Sivas, Akpınar, Sivas, Akçahan, Sivas
Çiçekpınarı, Zile
6 yıl önce

Çiçekpınarı, Tokat ilinin Zile ilçesine bağlı bir köydür. Köy halkı, Karapapak/Terekeme Türklerinden oluşmaktadır. Tokat iline 87 km, Zile ilçesine 26 km...

Çiçekpınarı, Zile, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Almus, Tokat, Artova, Tokat
Geynik, Yıldızeli
6 yıl önce

olarak Kars ve Ardahan muhacirleri yerlesmıstır.Ağırlıklı etnik grub Karapapak(Terekeme) Türkleridir. Sivas iline 75 km, Yıldızeli ilçesine 46 km uzaklıktadır...

Geynik, Yıldızeli, 1997, 2000, 2007, Akkoca, Yıldızeli, Akpınar, Yıldızeli, Akpınarbeleni, Yıldızeli, Akçakale, Yıldızeli, Akören, Yıldızeli, Akıncılar, Sivas, Alaca, Yıldızeli
Yarhisar, Kangal
6 yıl önce

Yarhisar, Sivas ilinin Kangal ilçesine bağlı bir köydür. Köy halkı, Karapapak/Terekeme Türklerinden oluşmaktadır.[kaynak belirtilmeli] Sivas iline 115 km...

Yarhisar, Kangal, 1960, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Akıncılar, Sivas
Hatippınarı, Zile
6 yıl önce

Hatippınarı, Tokat ilinin Zile ilçesine bağlı bir köydür. Köy halkı, Karapapak/Terekeme Türklerinden oluşmaktadır. Osmanlı-Rus savaşından sonra bölgeden...

Hatippınarı, Zile, 1984, 1989, 1994, 1997, 1999, 2000, 2004, 2007, Almus, Tokat, Artova, Tokat
Alagöz, Ardahan
6 yıl önce

idaresine dahil edildi. 1854'den beri aynı adı taşıyan köy, o tarihten beri Karapapak (Terekeme) yerleşimidir. Köyün çevresinde yerleşim alanlarına ait birçok...