Parise gelen Tevfik Paşaya barış şartları bi1dirildiği zaman: "Barış şartları bağımsız bir devlet kavramı ile bağdaşamaz!" diyerek görüşmelere girmedi. Esasen İtilaf Devletleri arasında da bir birlik yoktu.
Fransa Güney Cephesinde Ankara Hükümeti ile mütareke yapmıştı. Müttefikler arasındaki bu anlaşmazlık barış görüşmelerini uzattı. İtilaf Devletleri, barış şartlarını diplomasi yoluy1a kabul ettiremeyeceklerini anlayınca, Yunanlıların Anadolu içlerine doğru ilerlemelerine izin verdiler. Bir taraftan da İngilizler Mudanya ve Bandırmaya asker çıkardılar.
Tevfik Paşanın barış görüşmelerini terk ederek geriye dönmesi üzerine İstanbul Hükümeti, Damat Ferit Paşa başkanlığında ikinci bir heyet gönderdi. Hadi Paşa, Filozof Rıza Tevfik, Bern Sefiri Reşat Halisten meydana gelen bu heyet Parise giderek, Osmanlı Devleti için ebedi bir leke olan Sevr Antlaşmasını imzaladı (10 Ağustos 1920).
Büyük Millet Meclisi Hükümeti bu antlaşmayı tanımadı. Meclis "Misak-ı Milli"ye yemin ederek, Türk topraklarının parçalanmasına müsaade etmeyeceğini dünyaya ilan etti. Bu münasebetle Mustafa Kemal, İdamımıza hükmeden düşmanlarımıza karşı daha azimkarane ve daha kuvvetli mukavemet çarelerini düşünmek gerektiğini söyleyerek, bu antlaşmayı tanımadığını belirtti.
- 1: İngiliz ve Fransız ortaklaşa işgal bölgesi
- 2: Yunan işgal bölgesi
- 3: İtalyan işgal bölgesi
- 4: Fransız işgal bölgesi
- 5: Ermeni işgal bölgesi
- 6: İngiliz işgal bölgesi
Sevr Antlaşmasının Hükümleri
• Boğazlar, savaş zamanında bile bütün devletlerin gemilerine açık bulundurulacak ve özel bir bayrağı ve bütçesi olan bir Avrupa komisyonu tarafından kontrol edilecek.
• İngiliz, Fransız, İtalyan ve Japonlardan kurulacak bir komisyonun adli kapitülasyonların yerine geçmek üzere, koyacağı bir usulü Osmanlılar kabul edecekler. Kapitülasyonlardan bütün müttefik uyrukları yararlanacak.
• İngiliz, Fransız, İtalyan ve Osmanlılardan kurulacak bir komisyon, Türkiyenin servetini düzenleyecek, bütçe üzerinde son sözü söyleyecek, Türk parasının cins ve miktarını belirleyecek ve bu komisyonun onayı olmadıkça Osmanlı Devleti iç ve dış borç alamayacak. Yıllık gelir, bu komisyon tarafından, komisyonun ve işgal kuvvetlerinin masrafları, savaş sırasında zarar görmüş olan Müttefik Uyruklarının zararları için ayrıldıktan sonra geri kalan, Osmanlılar için harcanacak. Osmanlı Üyeleri, bu komisyonda yalnızca danışman olarak bulunacak.
• Azınlıklar, her derecede okul açabilecekler.
• Türkiyenin askeri kuvveti, 10.000i jandarma olmak üzere 50.000 olacak ve top bulunmayacak. Subayların %15ini Müttefik veya tarafsız devletler subayları oluşturacak, zorunlu askerlik hizmeti olmayacak.
• Osmanlı Donanması sınırlı olacak, askeri uçak bulunmayacak. Türk Silahlı Kuvvetleri, Müttefik komisyonlarının kontrolünde olacak.
• Antlaşmanın uygulanmaya başlamasından bir süre sonra Kürtler, Doğu Anadoluda bağımsız bir kuruluş meydana getirmek isterlerse ve onların bu istekleri "Cemiyet-i Akvam" tarafından kabul edilip, Osmanlılara tavsiye edilirse Osmanlılar, bu tavsiyeyi yerine getireceklerdir.
• Van, Erzurum, Bitlis ve Trabzon İllerinin bulunduğu alanda, bir Ermenistan Devleti kurulacak, sınırlarının tayini Amerika Birleşik Devletleri Başkanının hakemliğine bırakılacak.
• Hicaz, bağımsız bir devlet olacak, Osmanlılar, Mısır üzerindeki bütün haklarından vazgeçecek, Suriye, Irak ve Filistin için alınan bütün kararları da kabul edecek.
• Oniki Ada İtalyanlara, Akdenizdeki diğer adalar da Yunanlılara bırakılacak.
• İzmir, Türk Egemenliğinde kalacak, fakat Osmanlı Devleti, egemenlik haklarını Yunanistana bırakacak, İzmir Kalelerinden birinde Türk Bayrağı dalgalanacak.
Ayrıca Suriye Fransaya ve Irak İngiltereye veriliyordu. Sevr, ölü doğan bir antlaşma oldu. Türkiyeyi parçalayan ve Türk Ulusunun bağımsızlığını yok edip kölelik durumuna düşüren bu antlaşma, TBMMnin direnç ve inancını arttırdı. Bu antlaşmanın Anadoluda Ulusal Mücadele İradesine kabul ettirilmesi ise olanaksızdı.
İtilaf Devletleri, işledikleri tarihi yanılgıyı bir sure sonra göreceklerdi. TBMM, bu antlaşmayı hiç dikkate almadan Türk Ulusunun bağımsızlığını ve Misak-ı Milliyi silahının gücüyle kabul ettirmek için mücadelesine devam etti.
Antlaşma uyarınca:
* Boğazlar bütün devletlerin savaş ve ticaret gemilerine açılarak, ayrı bir bütçesi ve bayrağı olan bir komisyon tarafından yönetilecekti.
* Ege bölgesinin büyük bir bölümü ve Trakya'daki Midye-Enez hattının batısında kalan topraklar Yunanistan'a verilecekti.
* Osmanlı devletinin sınırları, İstanbul çevresi ve Anadolu'nun küçük bir bölümü olacaktı.
* Doğuda iki ayrı devlet kurulacaktı. (Kürdistan, Ermenistan)
* Antalya ve Konya dahil olmak üzere İç Batı Anadolu'nun büyük bir bölümü İtalyanlara verilecekti.
* Adana, Sivas ve Malatya dolayları Fransa nüfuzuna bırakılacaktı.
* Osmanlı devleti sınırları içerisinde bulunan Arap ülkeleri İngiliz ve Fransızlar arasında paylaştırılıp manda altına alınacaktı.
* İç güvenliği sağlamak maksadıyla 50.000 civarında asker bulundurulacaktı.
* Kapitülasyonlardan bütün devletler içeriği genişletilmek suretiyle faydalanacaktı.
* Azınlıklara Türklerden daha fazla hak verilecekti.
* Osmanlı anlaşma koşullarına uymaz ve azınlık haklarına riayet etmezse İstanbul Türklerden alınacaktır.
* Azınlıklara Türklerden daha fazla hak tanınacak Türk vatandaşlığından çıkmak koşuluyla Türklerde bu haklardan yararlanacaktı.
* Osmanlı devletinin imzaladığı son anlaşma olan Sevr Anlaşması devleti fiilen sona erdirmişti.
Sevr'e Tepkiler:
* TBMM anlaşmayı tanımadığım ilgili devletlere bildirdi.
* 19 Ağustos 1920'de çıkardığı bir kanunla Sevr Anlaşmasını imzalayanları vatansız ve vatan haini ilan etti.
* Padişahın ve hükümetin Sevr anlaşmasını imzalamış olması halkın tepkilerini arttırmış, bu yüzden direnme gücü kazanan halk ulusal mücadeleye artan sayılarla katılım sağlamıştır.
* Sevr antlaşması Türk halkının verdiği kurtuluş mücadelesi sonucunda uygulanamamış, bu yüzden Türk halkı adına I. Dünya Savaşını bitiren antlaşma olarak LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI imzalanmıştır.
Linkler
- http://193.255.138.2/yayinlar/fulltext/antlasmalar/sevr/sevr.htm Antlaşmanın tam metni (Türkçe)
- http://net.lib.byu.edu/~rdh7/wwi/versa/sevres1.html Sevr Antlaşmasının tam metni (İngilizce)
