Üre Döngüsü

Şemadaki Üre döngüsünün elemanları şu şekilde renklendirilmiştir: enzimler, koenzimler, substratlar, inorganik moleküller, Asp ve ondan üreye aktarılan nitrojen, NH₄⁺ ve ondan üüreye aktarılan nitrojen, HCO₃^- ve ondan üreye aktarılan karbon atomu

Üre Döngüsü karaciğerde gerçekleşir ve toksik bir madde olan amonyağın daha az toksik bir madde olan üreye çevrilmesini sağlar. Daha sonra üre kana verilerek böbreğe gönderilir, ordan da idrar ile vücuttan atılır. Mitokondri ve sitoplazma evresi olmak üzere iki evreden oluşur.

Mitokondri Evresi

Karaciğer hücrelerinin mitokondri matrikslerinde gerçekleşen bu evrede ilk olarak oksidatif deaminasyon sonucu oluşmuş olan amonyak,aktif karbondioksit ve 2 adet ATP molekülüne de alarak ``Karbomoil Fosfat Sentaz I`` enziminin yardımıyla Karbomoil Fosfat oluşturur. Burada dikkat edilecek nokta, bu enzim N-Asetil Glutamat olmadan işlev görememektedir.

Daha sonra oluşan Karbomoil Fosfat, protein sentezinde kullanılmayan bir aminoasit olan Ornitin ile Ornitin Transkarbomoilaz enzimiyle reaksiyona girerek protein sentezine girmeyen diğer bir aminoasit olan Sitrülin`e çevrilir. Sitrülin ise sitoplazmaya taşınır. Ve bu noktada Mitokondri evresi sonlanır.

Sitoplazma Evresi

Sitoplazmaya taşınan sitrülin diğer bir aminoasit olan aspartat`tan azot alarak argiosüksinat sentaz enzimiyle reaksiyona girer ve Argiosüksinat oluşur. Argiosüksinat, Argiosüksinat Liyaz enzimi ile Fumarat ve Arginin`e ayrılır. Oluşan Fumarat Sitrik Asit Döngüsü`nden enerji metabolizmasına katılabildiği gibi Arginin de Üre Döngüsü `nü devam ettirir. Yalnızca karaciğerde bulunan ``Arginaz`` ile Arginin parçalanarak Üre ve Ornitin oluşturur. Ornitin daha sonra tekrar mitokondriye taşınarak bu döngüyü devam ettirir.

ÖZET

1. Amaç toksik amonyağın daha az toksik olan üre dönüştürülmesidir.
2. Arginaz enzimi yalnızca karaciğerde bulunduğu için bu döngü karaciğerde gerçekleşir.
3. Toplam 3 ATP harcanır ancak 4 yüksek enerjili fosfat bağı kopar, yani 2 ADP ve 1 AMP açığa çıkar.
4. Ürede 2 azot bulunur ve bunlar oksidatif deaminasyon sonucu oluşan serbest amonyak ve transaminasyon sonucu oluşan aspartattan sağlanır.

KAYNAKÇA

Lippincott Illustrated Reviews Biochemistry

Kaynaklar

Vikipedi