Şili Kültürü

Kısaca: Şili kültürü gelişme sürecinde bölgesel farklılıklar gösterir. Kuzey Şili, İnka İmparatorluğu için önemli bir kültür merkezi iken, Orta ve Güney Şili bölgelerinde de yerel Mapuçe ve diğer Araukanyalı kültürler gelişmiştir. ...devamı ☟

Şili kültürü
Şili Kültürü

Şili kültürü gelişme sürecinde bölgesel farklılıklar gösterir. Kuzey Şili, İnka İmparatorluğu için önemli bir kültür merkezi iken, Orta ve Güney Şili bölgelerinde de yerel Mapuçe ve diğer Araukanyalı kültürler gelişmiştir. Şili kültürüne sömürgeci ve erken Cumhuriyetçi dönemlerde İspanyollar hükmetmeye başlamıştır. Diğer Avrupalı kültürlerin etkisi, başta Fransız ve İngiliz olmak üzere, 19. yy`da ortaya çıkmış ve günümüze kadar gelmiştir.

Şili Müziği



Ulusal dansa cueca ismi verilir ve 1824 yılında ilk olarak ortaya çıkmıştır. Dans edilmeyen geleneksel şarkı biçimine de tonada denir. İspanyol sömürgecilerden etkilenerek doğan bu müzik, cueca müziğinden orta seviyedeki melodik kısmı ve daha göze çarpan melodisiyle ayrılır. 1960`ların ortasında yerel müzikal biçimler Parra ailesinin öncülüğüyle Nueva Canción Şili ismiyle yeniden canlandırıldı. Bu müzik türü politik aktivizmle oldukça ilgilenmiş ve genel olarak sosyalist Salvador Allende ve Unidad Popular hükümetini desteklemiştir. Violeta Parra, Ví­ctor Jara, Los Jaivas, Inti-Illimani, Illapu ve Quilapayún bu müziğin önde gelen isimleridir. 1970`lerdeki askeri rejimle birlikte, mevcut cuntaya karşı kamusal açıklamalar baskı altına alınmış, protesto şarkılarının ağırlıklı bölümünü oluşturduğu bu muzik türü ancak gizli biçimde icra edilebilmiştir. 1990`da anti komünist askeri diktatörlüğün son bulması ve demokrasinin dönüşüyle La Ley, Los Tres ve Los Prisioneros gibi yeni gruplar da ortaya çıkmaya başlamıştır. Şili müzik kültürü Brezilya`nınkine benzetilse de, kendine özgü birçok yönüyle ondan ayrılır.

Şili Edebiyatı

Şililer kendi ülkelerine ``Şairler Yurdu`` (Paí­s de Poetas) der. İki nobel ödüllü yazar yetiştiren bu ülke, 1945`te Gabriela Mistral ve 1971`de Pablo Neruda, ayrıca tanınan birçok şaire sahiptir: Pedro Prado, Vicente Huidobro, Pablo de Rokha, Juvencio Valle, Rosamel del Valle, Gonzalo Rojas, Jorge Teillier, Enrique Lihn, Nicanor Parra, Carlos Pezoa Ví©liz. Son yıllarda da Juan Luis Martinez ve Sergio Badilla Castillo öne çıkmaktadır. Ayrıca Pablo Neruda, Türk şair Nazım Hikmet`in ölümünden sonra yazdığı "``Nazım`a Bir Güz Çelengi``" isimli şiirinde Nazım Hikmet`e "``kardeşim benim, adanmış asker, dünyada nasıl da yalnızım sensiz``" diyerek ölümünden dolayı duyduğu üzüntüyü dile getirmiştir.

Yurtdışında fazla tanınmasa da 20. yy`daki en önemli roman ve kısa öykü yazarı Manuel Rojas olarak görülür. Isabel Allende ise bütün dünyada tanınan bir diğer önemli romancıdır. Jorge Edwards, Josí© Donoso, Miguel Serrano ve Roberto Bolaí±o diğer kayda değer romancılar arasında sayılabilir.

Şili mitolojisi



Main|Şili mitolojisi En önemlileri şöyle sıralanabilir:

Şili çizgi romanları





Kültüre politikanın etkisi



Kötü Pinochet yıllarını yaşayan çoğu Şilili o dönemi yorumlamaya çalışmaktadır. Akademisyenler, gazeteciler ve sanatçılar, Pinochet dönemini yeniden düşünmeye fakat bir yandan da hızlı bir şekilde geride bırakmaya çalışmaktadır. Bir gözlemci şöyle yazar: "Anı, kendi katliamını yaşamış Şili gibi bir ülkede, her zaman tatsızdır ve bugünlerde kesinlikle popüler değildir." Marc Cooper, "Twenty Five Years After Allende," ``The Nation,`` Mart 23 1998, sayfa. 11-23. 1996 yılından alınmış bir sanatçı değerlendirmesi de bu fikirle uyuşur: "Pinochet rejiminin bitiminden yedi yıl sonra, Şilili sanatçılar politikadan kaçma eğilimi gösteriyor. Birçoğu kendi deneyimlerine köşeli kavramlarla veya dışavurumcu tepkilerle yaklaşmayı tercih ediyor." 2004 yılında Şilili sanat tarihçisi ve kuratör Beatriz Huidobro Hott da Şili sanatını "görece apolitik bir manzara" olarak tanımlamıştır.

Şili mutfağı

Şili mutfağını, Mapuçe gibi Şili yurdunda yaşamış toplulukların hazırladığı geleneksel yerel yemeklerle 16. yy gelmeye başlayan İspanyolların mutfağının karışımı oluşturur. Daha sonra İtalyan ve Alman göçleri de çeşitli biçimde bu mutfağı etkilemiş, zenginlik kazandırmıştır. 20. yy da Fransız mutfağı da Şili mutfağı üzerinde odukça etkili olmuş, Criollo isimli bir tür yemek tarzı ortaya çıkmıştır. Şarap ve Pisco ile yemekler zenginleştirilir ya da sunulur. Aynı zamanda kuzeyinden güneyine kadar yerellikten kaynaklanan yemek tarifleri oldukça çeşitlidir.



Şili`de spor



Şili`de en çok takip edilen spor futboldur. Her maddi düzeyden insanın oynadığı bu oyun, hem gençler hem yaşlılar tarafından takip edilir. 1962 Dünya Kupası finaline ev sahipliği yapan Şili Ulusal Stadı Santiago`da bulunur. Şili, And Dağları ve Büyük Okyanus arasında kalan uygun coğrafik konumuyla kayak için elverişlidir. Güney Amerika`daki en elverişli yer olmasıyla birlikte dünyadaki sayılı bölgelerden biridir, bu yüzden çeşitli etkinlikler ve yarışmalar düzenlenir. Kuzey bölgeden Orta bölgeye kadar olan uygun sahillere ve rüzgara sahip kısım da sörf için cazip bir merkez oluşturur. Neredeyse yıl boyunca yapılabilme imkanı olduğu için bu spor dalı da gerçekleştirilir ve takip edilir.

Linkler



Kaynaklar

Vikipedi

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

Şili kültürü Resimleri

Şili
3 yıl önce

Şili (İbyolca: Chile (yardım·bilgi)), resmi adıyla Şili Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Doğuda And Dağları ile batıda Büyük Okyanus arasında...

�ili, �ili
Şile
3 yıl önce

bu festivalde boy göstermektedir. Ana teması şile kültürü ve şile bezi olan bu festival uzun yıllardır şile belediyesi tarafından tertip edilmektedir. Turizm...

ݞile, ݞile
Concepcion, Şili
6 yıl önce

Ekvador Cuenca, Ekvador Auckland, Yeni Zelanda Şili'deki şehirler listesi Wikimedia Commons'ta Concepcion, Şili ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Encyclopedia...

Concepcion, Şili, 1550, 1751, 1754, 1818, 1835, 1839, 1882, 1960, 2000, 2008
Şili'deki Türkler
6 yıl önce

Şili Türkleri, Türk kökenli Şili vatandaşlığına sahip kişilere denilmektedir.[kaynak belirtilmeli] Türk kökenli olmaları; Türkiye'den, Kıbrıs'tan veya...

Antofagasta Bölgesi
6 yıl önce

yaşayanların %90-95'i Şili kökenli olmasına rağmen, "Litoral" ismi altında birleştirmiştir (iç kısımlar ve sahiller dahil). Bu karara Şili hükûmeti tarafından...

Antofagasta Bölgesi, 16. yüzyıl, 1879, 20. yüzyıl, 2002, And dağları, Antofagasta, ޞili, Araucanİ­a Bölgesi, Atacama, Atacama Bölgesi, Atacama Salar
Huaso
6 yıl önce

gelir. Huasolar, Şili folklor kültürünün önemli bir parçası olup sıklıkla resmî geçitlerin, festivallerin, bayramların ve özellikle Şili rodeosunun da unsurudurlar...

Huaso, ABD, Arjantin, Endülüs, Kovboy, Santiago de Chile, Sombrero, Şili, Şili Portalı, Panço, Mahmuz
Atacama Çölü
3 yıl önce

İngilizler'in teşviki ile Şili Peru ve Bolivya ile 1879-1884 yılları arasında bir savaşa girişmiştir. Bu savaşın neticesinde Şili, topraklarını kuzeyde oldukça...

Atacama Çölü, Altın, And dağları, Antofagasta, Arjantin, Atacama Bölgesi, Atacameݱo, Aymara, Bakır, Bolivya, Bulut
Mapuçeler
3 yıl önce

diplomasinin birlikte kullanılması ile Şili hükûmeti ve Mapuçe liderleri arasında Araukanya topraklarının Şili ile birleştirilmesi için bir antlaşma imzalanmıştır...

Mapuçe, Aconcagua, And Dağları, Araucaní­a, Araucaria, Araukanya ve Patagonya Krallığı, Arjantin, Bí­o-Bí­o Nehri, Ferdinand Magellan, Katoliklik, Orelie-Antoine de Tounens