Atacama; And dağlarının yağmur gölgesinde kalır ve doğu rüzgarları kuru olup çok az yağış getirir.
Yakınındaki Pasifik sahillerinde oluşan bir soğuk su akıntısı olan Humboldt Akıntısı nedeniyle de burada çok az yağmur bulutu oluşur. Bu durum, bölgeyi Kuzeyi ve Güneyinden farklı kılarak daha az yağmur almasına sebebiyet verir. Soğuk Pasifik suyu ayrıca bu çölün serin olmasına, özelliklede sahile yakın kesimlerinde sıklıkla sis oluşmasına neden olur. El Niño'nun etkisiyle 6-10 yıl gibi aralıklarla kuvvetli yağış aldığı dönemlerin ardından çölde kısa bir süre için canlanmalar olur.
Atacama Çölü yaklaşık 15 milyon yaşındadır.
Tarihçe
Atacama Çölü su bakımından fakir bir bölge olsada, tarihin erken zamanlarından beri burada yerleşimler olmuştur. Atacameño, Aymara, Chinchorro , Diaguita gibi kavimler buralarda yaşamışlardır. Dünyadaki en eski mumya kültürü Chinchorrolara aittir.Bunların 7000 yıldan daha eski bebek mumyaları mevcuttur.
Daha sonraları bölge, İnka Krallığının egemenliğine girmiştir. 1526 yılında Diego de Almagro çöldeki Copiapó şehri yakınlarına gelen ilk ispanyoldur. İnkaların yıkılmasından sonra bölge ispanyol egemenliğine geçmiştir. Güney Amerika devletlerinin bağımsızlık çabalarının sonucunda, Atacama'da Bolivya'ya bırakılmıştır ve bölge bir süre bu ülkenin sınırları içinde kalmıştır.
1832 yılında Copiapó yakınlarında gümüş bulununca, Şili onyıllar boyunca Dünya'nın en büyük gümüş üreticisi olmuştur.
Çöldeki geniş nitrat rezervlerinin ele geçirilmesi için, ingilizlerin teşviği ile Şili Peru ve Bolivya ile 1879-1884 yılları arasında bir savaşa girişmiştir. Bu savaşın neticesinde Şili, topraklarını kuzeyde oldukça genişletir. O günden sonra Atacama Bölgesi Şili'nin kuzey eyaleti olmuştur. Bundan sonra denize ulaşımı engellenen Bolivya ile Şili ,bugün bile halen bu konuda gerginlik yaşamaktadır.
Bilimsel çalışmalar
Ekstrem derecedeki iklimi yüzünden, birçok rasathane bu bölgenin dağlarında kurulmuştur.Antofagasta şehrinin 120 km güneyinde Avrupa rasathanesi Very Large Telescope 'u (Çok büyük teleskop) yerleştirmiştir. Bu bölgedeki diğer teleskoplar Large Millimeter Array ve Atacama Pathfinder Experiment'dir.
İlginç olan bir uygulama da Atrapanieblas isimli ağ sayesinde ,çöl sisinin neminden su elde edilmesidir. Ayrıca Şili'nin birçok pilot projesi burada yürütülür.
Ekonomi
Buradakibakır, gümüş ve altın rezervleri Şili ekonomisinin omurgasını oluşturur.