Toplam 80,000,000
|sıra=17
|dil ailesi=Austro-Asiatic
Mon-Khmer
Viet-Muong
[[Resim:TiengViet.PNG|thumb|300px|right| Vietnam dilinin dünya üzerinde dağılımı, legend|#000080|Resmi dil legend|#0000FF|1,000,000 kişiden fazla legend|#8080FF|100,000 kişiden fazla ]]
Vietnamca, (``tiếng Việt, ya da daha az bilinen adı ile Việt ngữ``) Vietnam Cumhuriyeti`nin ulusal ve resmi dilidir. Vietnam`da yaşayan insanların % 86`sının ve deniz aşırı ülkelerde yaşayan azınlık durumunda yaklaşık 3,000,000 kişinin ana dilidir. Yakın tarihe kadar Çince yazın sistemini kullanmakta olan Vietnamcanın sözcük dağarcığı büyük ölçüde Çinceden ektilenmiştir. Vietnamcanın bugünkü yazın sistemi Latin abecesinin uyarlanmış biçimine dayanır. Sözcüklerde anlam ayrılığı vurgu ile yapıldığından 5 farklı dilbilimsel im bulunur.
Abece
Vietnam abecesinde 29 harf vardır. Birçok dilde kullanılan F, J, W ve Z harfleri yoktur. Bunların yerine bazı harf birleşikleri kullanılır.{|
|A||Ä‚||í‚||B||C||D||Ä||E||íŠ||G||H||I||K||L||M||N||O||í”||Æ ||P||Q||R||S||T||U||Ư||V||X||Y
|-
|a||ă||a||b||c||d||Ä‘||e||ê||g||h||i||k||l||m||n||o||í´||Æ¡||p||q||r||s||t||u||Æ°||v||x||y
|}
Vietnamcada bu harflerin haricinde bir üçlü harf birleşiği, on da ikili farf birleşiği vardır;
CH GH GI KH NG NGH NH PH QU TH TR
Telaffuz
- KH : Almancadaki ch gibi
- NG : İngilizcedeki ng gibi
- NH : Lehçedeki Å„, İspanyolcadaki í± gibi
- PH : F (Bazen Vietnam abecesinde olmayan F bu birleşiğin yerine kullanılır)
başlık taslak
Coğrafi dağılım
Vietnamca, Vietnam`da resmi dil statüsündedir ve halkın çoğunluğu bu dili kullanır. Vietnam`dan sonra dilin en çok konuşulduğu yer 1,000,000`u aşkın kişi ile Amerika Birleşik Devletleri`dir. Vietnamca burada en çok konuşulan üçüncü dildir. Bunun yanında ayrı ayrı incelendiğinde Teksas`da üçüncü, Arkansas ve Louisiana`da dördüncü, Avustralya`da ise altıncı sıradadır.Bunun dışında Vietnam dilinin azınlık topluluklar tarafından Kamboçya, Kanada, Fildişi Kıyısı, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya, Fransa, Almanya, Tayland, İngiltere, Laos, Martinique, Hollanda, Yeni Kaledonya, Norveç, Filipinler, Polonya, Rusya, Senegal ve Vanuatu`da da konuşulduğu bilinmektedir.
Vurgular
| Ad | Tanım | Özel im | Örnek | Harf |
|---|---|---|---|---|
| ngang `normal` | normal telaffuz | (imsiz) | ``ma`` `hayalet` | a |
| huyá»n `Uzatma` | Hafif düşüş | '` (grave) | ``mí `` `ama` | í |
| sắc `keskin` | yükselme | ´ (acute) | ``má`` `anne` | á |
| há»i `soru vurgusu` | dalgalı yükselme | ̉ (hook) | ``mả`` `mezar` | ả |
| ngí£ `düşüş` | parçalı düşüş | Ëœ (tilde) | ``mí£`` `-de, -da` | í£ |
| nặng `ağır` | daralarak | Ì£ (dot below) | ``mạ`` `pirinç fidesi` | ạ |
Vietnamca bir metin örneği
Các mối quan hệ chính trị, kinh tế ví quan sá»± chính của Thổ NhÄ© Kỳ lí vá»›i phÆ°Æ¡ng Tay ví Hoa Kỳ. Thổ NhÄ© Kỳ hiện Ä‘ang trong quá trí¬nh gia nháºp Liên minh Chau í‚u, ví há» Ä‘í£ kí½ kết thá»a thuáºn liên kết vá»›i khối ní y từ năm 1964, cÅ©ng nhÆ° Liên minh Thuế quan từ năm 1996. Má»™t trở ngại chính ngăn cản tham vá»ng gia nháºp EU của há» lí vấn Ä‘á» Síp, má»™t thí nh viên của EU mí Thổ NhÄ© Kỳ khí´ng cí´ng nháºn, nhÆ°ng há» lại ủng há»™ "nÆ°á»›c" Cá»™ng hí²a bắc Síp Thổ NhÄ© Kỳ trên thá»±c tế. Ankara Ä‘í£ nhiá»u lần bị hối thúc phải mở cá»a các cảng của mí¬nh ví cí´ng nháºn Cá»™ng hí²a Síp nếu khí´ng sẽ phải đối mặt vá»›i nhiá»u khó khăn trong Ä‘í m phán. Thổ NhÄ© Kỳ ủng há»™ má»™t thá»a thuáºn hí²a bí¬nh năm 2004 do Liên hiệp quốc bảo trợ nhÆ°ng bị ngÆ°á»i Síp Hy Lạp phản đối, cí²n ngÆ°á»i Síp Thổ NhÄ© Kỳ ủng há»™, ví¬ thế phần Síp Hy Lạp Ä‘í£ Ä‘Æ°á»£c trao tÆ° cách thí nh viên. Chính quyá»n Síp Hy Lạp Ä‘e dá»a dí¹ng quyá»n phủ quyết của há» nếu Ankara khí´ng Ä‘áp ứng các yêu cầu của EU, dí¹ việc ní y Ä‘í£ bị coi lí má»™t hí nh Ä‘á»™ng khó có thể xảy ra ví có thể dẫn tá»›i việc Thổ NhÄ© Kỳ sáp nháºp phần phía bắc đảo Síp vá»›i Ä‘a số dan Thổ NhÄ© Kỳ.Thổ NhÄ© Kỳ lí má»™t đồng minh than cáºn của Hoa Kỳ, ủng há»™ nÆ°á»›c ní y trong cuá»™c chiến chống khủng bố sau sá»± kiện 11 tháng 9. Tuy nhiên, chiến tranh Iraq Ä‘í£ gay ra nhiá»u phản ứng mạnh mẽ trong nÆ°á»›c ví ví¬ thế nghị viện Thổ NhÄ© Kỳ Ä‘í£ phải bá» phiếu chống lại việc cho phí©p quan Ä‘á»™i Mỹ tấn cí´ng Iraq từ Thổ NhÄ© Kỳ. Việc ní y Ä‘í£ dẫn tá»›i má»™t giai Ä‘oạn lạnh nhạt trong quan hệ hai nÆ°á»›c, nhÆ°ng lại nhanh chóng qua Ä‘i cí¹ng vá»›i những viện trợ gián tiếp vá» nhan đạo quan sá»± ví các biện pháp ngoại giao. Thổ NhÄ© Kỳ đặc biệt lo ngại vá» sá»± nổi lên của má»™t nhí nÆ°á»›c của ngÆ°á»i Kurd sau khi Mỹ tấn cí´ng Iraq. Thổ NhÄ© Kỳ Ä‘í£ tiến hí nh má»™t cuá»™c chiến chống lại cuá»™c nổi dáºy của PKK, má»™t nhóm du kích ngÆ°á»i Kurd Ä‘í²i thí nh láºp má»™t quốc gia Ä‘á»™c láºp của ngÆ°á»i Kurd, cuá»™c chiến Ä‘í£ khiến khoảng 30,000 ngÆ°á»i thiệt mạng. Ví¬ thế Ankara Ä‘í£ gay áp lá»±c vá»›i Mỹ kiểm soát chặt chẽ các trại huấn luyện du kích ở phía bắc Iraq, dí¹ Mỹ tá» ra khá miá»…n cưỡng ví¬ á»Ÿ Ä‘ay vẫn yên ổn hÆ¡n miá»n bắc Iraq. Ví¬ thế Thổ NhÄ© Kỳ phải can bằng các áp lá»±c trong nÆ°á»›c bằng cách cam kết sát cánh vá»›i đồng minh mạnh nhất của mí¬nh. [1]
Linkler
Commonscat|Vietnamese languageSözlükler
- VDict: Vietnamese online dictionaries
- VietDic
- The Free Vietnamese Dictionary Project
- Nom look-up
- Lexicon of Vietnamese words borrowed from French by Jubinell
Yazılım kaynakları
- A Comprehensive Unicode Browser Test Page for Vietnamese / Quốc Ngữ.
- A Comprehensive Unicode Font Test Page for Vietnamese / Quốc Ngữ.
Özel dersler
- Evietnam Group Homepage: Free Vietnamese courses and resources online
- Vietnamese & other related languages
- VIEX Forum: Vietnamese language exchange forum
- Online Vietnamese Reading Program (ASU)
- Introduction to Vietnamese: Introduction to Vietnamese for Mandarin speakers.
- 20 lessons
- VTG-Vietnamese Training Center: A good website for foreigners who want to learn Vietnamese with private tutors in Hanoi.
- Vietnamese: Vietnamese alphabet and most frequently used one-for-one corresponding.
Diğer kaynaklar
- Ethnologue report for Vietnamese
- British Museum Exhibit: Exhibit of classical Vietnamese, including Kim Van Kieu.
- Nom Foundation: An organization dedicated to the preservation of the Nom writing.
- Vietnamese Writing System: An overview of the Vietnamese writing system.
- Online Keyboard for Vietnamese
- The right place of the Vietnamese accent a simple rule for learners, on where to put the tonal accent
- Wiktionary in Vietnamese
- Wikibooks in Vietnamese
- Wikisource in Vietnamese
