Türkçe Bilgi logo TürkçeBilgi

Özbek Türkçesi

Kısaca: Özbek Türkçesi ya da Özbekçe Özbekistan`ın tek resmî dili olup Orta Asya genelinde konuşulan Türk dil ailesinin 3`ncü büyük mensubudur. ...devamı ☟

Özbek Türkçesi
Özbek Türkçesi

{{Dil |Dilin adı=Özbek Türkçesi |Kendili dilindeki adı= O`zbek tili |ülkeler=Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Türkmenistan, Tacikistan, Afganistan |kişi sayısı= 28.000.000 |sıra=* |dil ailesi=Ural-Altay Dil Ailesi
Altay Dil Ailesi
Türk lehçeleri
|resmi= Özbekistan |kurum=* |iso1=uz|iso2=|sil= |wikidili=uz }}

Özbek Türkçesi ya da Özbekçe Özbekistan`ın tek resmi dili olup Orta Asya genelinde konuşulan Türk dil ailesinin 3`ncü büyük mensubudur. Kuzey ve güney şiveleri olmak üzere iki şivesi vardır. Kuzey şivesi 18.000.000`a yakın bir topluluk tarafından Özbekistan`da, Güney şivesi ise yaklaşık 1.500.000 nüfuslu bir azınlık tarafından Afganistan`da konuşulur. Özbekçe Uygurca`ya yakın bir dildir. Ortaçağ`da Orta Asya`nın en önemli kültür ve bilim dili olmuştur.

Özbek Türkçe`si Türkistan coğrafyasında Özbekistan dışına yayılmış olan Özbek Türkleri arasında; Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan, Afganistan, Türkmenistan Cumhuriyetleri`nde de kullanılır. Söz konusu bazı bölgelerde, bölgenin resmi diliden de çok kullanılır.

Yazı Sistemi

1924`ten önce, bütün Orta Asya dilleri Arap yazısı ile yazılırdı. 1924-1940 arasında resmi Özbekçe, Stalin idaresi tarafından Kiril alfabesi dayatılıncaya kadar Latin alfabesi ile yazılmıştır. 1992 yılına kadar Özbekler Kiril alfabesini kullanmaya devam ettiler, fakat şimdi Kiril alfabesi hala yaygın olmasına rağmen Latin alfabesi resmi olarak kabul edilmiştir.

  • Kiril:
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF" | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В в | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ё ё | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л л | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф ф | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х х | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц ц |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ъ ъ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ь ь | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Э э | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ў ў |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Қ қ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ғ ғ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ҳ ҳ |}

  • Latin:
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF" | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | B b | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | V v | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | G g | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | D d | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Yo yo | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | J j |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Z z | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Y y | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М m | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н n | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | R r | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | S s | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т t | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | F f | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | X x | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ts ts |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ch ch | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Sh sh | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | ` | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | - | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | E e | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Yu yu | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ya ya | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O` o` |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Q q | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | G` g` | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h |}

Metin Örneği

--- --- ----
Latin!!Kiril!!Türkçe
| Barcha odamlar erkin, qadr-qimmat va huquqlarda teng bo`lib tug`iladilar. Ular aql va vijdon sohibidirlar va bir-birlari ila birodarlarcha muomala qilishlari zarur. | Барча одамлар эркин, қадр-қиммат ва ҳуқуқларда тенг бўлиб туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирлари ила биродарларча муомала қилишлари зарур. | Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahipler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.


Dilbilgisi

Ana Madde: Özbekçe Dilbilgisi

İlgili Konular

Özbekçe Dilbilgisi

Özbekçe İfadeler

Linkler

Özbek Türkçesi - Türkiye Türkçesi Sözlüğü (turkbirlik.gen.tr)

Özbek Türkçesi - Türkiye Türkçesi Sözlüğü (turantillari)

Özbek Edebiyatı

Languages Online Indiana University

Learn Uzbek: English-Uzbek Phrasebook Uzbekcha Gapiramiz

Teachionary: Uzbek Word Sets (Complete List)

Ochiq Dunyo - Glossary

Zangari Kema Uzbek-English Dictionary

Uzbek - English Dictionary Inglizcha - O`zbekcha lug`at

Isman Online Uzbek Dictionary

VikiSözlük Özbekçe Kelimeler Kategorisi

}



Altay dil ailesi

Kaynaklar

Vikipedi

İlgili konular

í–zbek türkçesi türk dilleri afganistan altay dil ailesi azerbaycanca dil dil aileleri gagavuzca hakasça hazarca iso 639

Bu konuda henüz görüş yok.
Görüş/mesaj gerekli.
Markdown kullanılabilir.

özbekçe
3 yıl önce

Özbekçe veya Özbek Türkçesi (Özbekçe: Oʻzbekcha), Özbekistan'ın resmî dilidir. Altay dillerinin içerisinde sınıflanan Türk dillerinin Karluk grubuna bağlı...

Özbek Türkçesi, Afganistan, Altay Dil Ailesi, Azerbaycanca, Dil, Dil aileleri, Gagavuzca, Hakasça, ISO 639, Karakalpakça, Kazakistan
Hive Hanlığı
3 yıl önce

Hiva Hanlığı (Özbek Türkçesi: Xiva xonligi), günümüz Özbekistan, Türkmenistan ve Kazakistan sınırları içinde kalan bir alanda, 1512-1920 yılları arasında...

Hive Hanlığı, Hive Hanlığı
Çağatayca
3 yıl önce

Çağatayca, Çağatay Türkçesi veya Doğu Türkçesi, 15. yüzyılda Timurluların idaresi altında gelişen ve 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına dek Oğuzlar...

Çağatayca, Türk dilleri, Arap, Azerbaycanca, Gagavuzca, Hakasça, Hazarca, Karakalpakça, Kayılar, Kıpçak grubu, Kırgızca
Bahtiyar Vahapzade
7 yıl önce

2002 ) Türkçe (Türkiye Türkçesi) 15 kitap Rusca 14 kitap İran'da Azerbaycan Türkçesi 5 kitap Ermenice 3 kitap Özbek Türkçesi 2 kitap Almanca 2 kitap...

Bahtiyar Vahabzade, 16 Ağustos, 1925, 1942, 1947, 1959, 1960, 1962, 1964, 1980, 1990
Türkmence
3 yıl önce

Türkmence, Türki diller dil ailesinin Şaz Türkçesi grubunun Oğuz öbeği içinde yer alır ve bu öbekte Horasan Türkçesi ile beraber Doğu Oğuz dilleri grubunu...

Türkmen Türkçesi, Afganistan, Altay Dil Ailesi, Azerbaycan, Azerbaycanca, Dil, Dil aileleri, Gagavuzca, Hakasça, ISO 639, Karakalpakça
Karakalpakça
3 yıl önce

için Özbek-Latin alfabesi de kullanılır. Kazak alfabesinde bulunan "Ii" harfi Karakalpak Kirilinde görünmemektedir. Ayrıca Karakalpaklar'ın Özbek latinine...

Karakalpakça, Afşarca, Altay dil ailesi, Altay dili, Arapça, Argu grubu, Ayni dili, Azerice, Baraba dili, Batı Yugurca, Başkurtça
Eski Uygur alfabesi
3 yıl önce

Eski Uygur alfabesi, Eski Uygur Türkçesi döneminin yazımı için kullanılmış olan alfabedir. Uygur topluluğunun ticarete, şehir hayatına ve yerleşik düzene...
Timurlular
3 yıl önce

Harezm, Kırım, Kazan ve Azerbaycan'da Uygur alfabesi'yle yazılan Çağatay Türkçesi de yüksek bir kültür dili haline gelmiştir. Dinin, ilim ve sanatın koruyucusu...